MYK Tarafından Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşu Nasıl Olunur?

Abdülsamet ÖZCAN

MYK Sınav ve Belgelendirme Dairesi Uzman Yardımcısı 

Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK), ükemizde mesleklere standart, bireylere nitelikli belge kazandırmak amacıyla yürütülen ulusal yeterlilik sisteminin kurulmasından ve iÅŸletilmesinden sorumludur. MYK, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yayımlamış olduÄŸu tebliÄŸlerle MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi zorunluluÄŸu getirilen 81 meslekte, sınav ve belgelendirme masraflarının Ä°ÅŸsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanması teÅŸviki sayesinde her geçen gün daha çok belgelendirme kuruluÅŸundan yetkilendirme baÅŸvurusu alıyor. Ä°nÅŸaat, metal, otomotiv, enerji, elektrik-elektronik, tekstil ve ulaşım sektörlerinde 81 meslekte getirilen belge zorunlulukları ve saÄŸlanan sınav ve belgelendirme teÅŸvikleriyle birlikte MYK tarafından yetkilendirilmiÅŸ belgelendirme kuruluÅŸu olmak, raÄŸbet gören bir sektör ve büyüyen bir yatırım alanı haline geldi. DiÄŸer yandan belge zorunluluÄŸu olmamasına, sınav ve belgelendirme teÅŸviki saÄŸlanmamasına raÄŸmen MYK Mesleki Yeterlilik Belgelerinin saÄŸladığı prestij ve diÄŸer avantajlar nedeni ile turizm, toplumsal ve kiÅŸisel hizmetler ve biliÅŸim gibi birçok sektörde de yetkilendirilmiÅŸ belgelendirme kuruluÅŸu olma talepleri devam ediyor. MYK’dan sınav ve belgelendirme yapmak için nasıl yetki alınacağı, kimlerin yetki alabileceÄŸi, sürecin nasıl iÅŸlediÄŸi gibi hususlar; ilgi çeken ve bu alanda yeterince yayının olmadığı, merak edilen bir konudur. Geçerli bir tüzel kiÅŸiliÄŸe sahip her kuruluÅŸun baÅŸvuru yapabileceÄŸi ve yetkilendirme sözleÅŸmesinin imzalanması ile tamamlanan yetkilendirme süreci, 6 ana aÅŸamadan oluÅŸuyor.

1- MYK SINAV VE BELGELENDÄ°RME SEMÄ°NERÄ°NE KATILMAK

Tüzel kiÅŸiliÄŸe sahip ve faaliyet alanında sınav ve belgelendirme faaliyetleri sunmak olan her kuruluÅŸ katılım saÄŸlayabilirken, MYK sistemi iÅŸleyiÅŸini merak eden gerçek kiÅŸiler de bireysel baÅŸvuruda bulunabilir. MYK tarafından yetkilendirilmiÅŸ belgelendirme kuruluÅŸu olmak için aranan yetkilendirme kriterlerinin, ilgili mevzuatın, sürecin nasıl iÅŸlediÄŸi ve sürecin bilinmeyenleri ile ilgili bilgilerin paylaşıldığı MYK Sınav ve Belgelendirme Seminerleri, gerekli rehberlik ve desteÄŸi saÄŸlamak için MYK tarafından düzenli olarak her ay düzenlenir. Bu seminerler sayesinde bilginin, özgürleÅŸtirilmesi ile ulaşılabilir olması saÄŸlanır ve yetkilendirme sürecine iliÅŸkin mevzuatın ve sürecin kamuoyu ve ilgililer ile paylaşılması mümkün kılınır. Yetkilendirme Ön BaÅŸvurusu yapılabilmesi için biri kalite yönetim temsilcisi olmak üzere kuruluÅŸun en az iki temsilcisinin her ay tekrarı düzenlenen ve www.myk.gov.tr/seminer adresinden baÅŸvurulan bu seminerlerden birine katılması gerekir.

2- MYK YETKÄ°LENDÄ°RME ÖN BAÅžVURUSUNU YAPMAK VE YETKÄ°LENDÄ°RME ÖN SÖZLEÅžMESÄ°NÄ°N Ä°MZALANMASI

En az iki temsilcisi ile seminere katılım saÄŸlayan kuruluÅŸlar, https://portal.myk.gov.tr/ adresinden kuruluÅŸ hesabı oluÅŸturarak sistem üzerinden sınav ve belgelendirme kuruluÅŸu olmak için yetkilendirme ön baÅŸvuru formunu doldururlar. Yetkilendirme ön baÅŸvuru niyetini anlatan bir üst yazı ekinde iletilen baÅŸvuru formu ve sisteme yüklenen ekleri MYK tarafından usul yönünden incelenir. DeÄŸerlendirme neticesinde uygun bulunması halinde ilgili kuruluÅŸla “Yetkilendirme Ön SözleÅŸmesi” imzalanır. 12 ay geçerli olacak bu sözleÅŸmenin anlamı akreditasyon baÅŸvurusunda ve sistemin kurulum sürecinde ulusal yeterliliklere atıf yaparak deneme sınavları oluÅŸturulması için kurum tarafından izin verildiÄŸini bildirmektir.

3- TÜRKAK TARAFINDAN 17024’E GÖRE AKREDÄ°TE OLMAK

MYK ile yetkilendirme ön sözleÅŸmesi imzalayan kuruluÅŸların, yetkilendirme ÅŸartlarından birincisi olan akreditasyon ÅŸartını saÄŸlamak için baÅŸvuru kapsamlarında bulunan ulusal yeterlilikler özelinde “TS EN ISO/IEC 17024:2012 Uygunluk DeÄŸerlendirmesi-Personel Belgelendiren KuruluÅŸlar için Genel Åžartlar” adlı uluslararası personel belgelendirme standardına göre, Türk Akreditasyon Kurumu veya Avrupa Akreditasyon BirliÄŸi ile çok taraflı tanıma anlaÅŸması imzalamış akreditasyon kurumlarından akredite edilmiÅŸ olması gerekir.

4- MYK YETKÄ°LENDÄ°RME BAÅžVURUSUNU YAPMAK

Akreditasyon sürecini baÅŸarıyla tamamlayan kuruluÅŸlar MYK’ye nihai yetkilendirme için baÅŸvuruda bulunur. Ön baÅŸvuru sözleÅŸmesi ile yetkilendirme baÅŸvurusu arasında geçen sürenin 12 ayı geçmemesi gerekir. KuruluÅŸun talebi halinde bu süre akreditasyon süreci göz önüne alınarak her biri 6 (altı) ayı geçmemek üzere en fazla iki defa uzatılabilir.

5- MYK YETKÄ°LENDÄ°RME DENETÄ°MÄ° SONUCUNDA YETKÄ°LENDÄ°RMEYE UYGUN BULUNMAK

MYK tarafından yapılan inceleme, denetim ve deÄŸerlendirme süreçleri sonunda yetkilendirme baÅŸvurusu uygun bulunan kuruluÅŸla “Yetkilendirme SözleÅŸmesi” imzalanır.

6- MYK Ä°LE YETKÄ°LENDÄ°RME SÖZLEÅžMESÄ°NÄ°N Ä°MZALANMASI VE FAALÄ°YETLERE BAÅžLANMASI

Yetki sözleÅŸmesi imzalanan kuruluÅŸun yetkilendirildiÄŸi MYK web sitesi üzerinden kamuoyu ile paylaşılır. Uluslararası akreditasyon markasına sahip olarak kurgulanan sistem kendi içinde esnek, hızlı ve modern bir yaklaşımla yönetilmekte ve yönlendirilmektedir. MYK tarafından yetkilendirilmiÅŸ kuruluÅŸlar ve akreditasyon süreci devam eden kuruluÅŸlar kapsamlarında yer alan ulusal yeterliliklere ekleme veya çıkartma gerçekleÅŸtirerek yetki kapsamlarında deÄŸiÅŸiklik gerçekleÅŸtirebilirler.

ORTALAMA SÜRE VE MALÄ°YETLER

KuruluÅŸların yetki alma süreleri en çok kendi yetkinlikleri ve yeterli olmaları baÅŸta olmak üzere birçok deÄŸiÅŸkene baÄŸlıdır. MYK Sınav ve Belgelendirme Dairesi tarafından yürütülen baÅŸvuru ve yetkilendirme hizmetleri MYK Yönetim Kurulu tarafından onaylanmış ve BaÅŸbakanlık tarafından yayımlanmış olan SBD Hizmet Standartları çerçevesinde yürütülmektedir. Bu baÄŸlamda tüm iÅŸlemler hizmet standartlarında yer alan sürelerin altında gerçekleÅŸtirilir. Ancak baÅŸvuru dosyaları ve eklerinde tespit edilen bulgular ve denetim takvimindeki yoÄŸunluk ile denetim sürecinde karşılaşılan eksiklikler nedeniyle net bir süre tespiti yapmak mümkün olmamaktadır. Günümüze kadar yetkilendirilen belgelendirme kuruluÅŸları incelendiÄŸinde ön baÅŸvuru aÅŸamasından yetkilendirme aÅŸamasına kadar geçen sürenin ortalama 10-12 ay civarında olduÄŸu görülmektedir. Bu kuruluÅŸun daha önce akredite personel belgelendirme faaliyetleri yürütüyor olmasına ve bu sektördeki tecrübesine dayalı olarak en az 6 ay en çokta 18 ay sürdüÄŸü görülmektedir. Bu süreçte karşılaşılacak masraflar 3 kalemde incelenir. BaÅŸvuru masrafları, sistem kurulum masrafları, denetim masrafları. MYK ve TÜRKAK, baÅŸvuru dosyası inceleme masrafı olarak ilgili yılın tarifesine göre baÅŸvuru masraf karşılığı talep etmektedir. KuruluÅŸun baÅŸvuru kapsamında yer alan ulusal yeterlilik sayısına göre bu tutar deÄŸiÅŸkenlik gösterebilir. Sistem kurulum masrafları kuruluÅŸun baÅŸvuru yapmak istediÄŸi alanlarda gereken insan kaynağı, ortam, ekipman ve materyal olarak oluÅŸabilecek masrafları ifade etmektedir. Denetim masrafları ise TÜRKAK ve MYK denetimlerinin baÅŸvuru kapsamına göre kaç kiÅŸilik bir denetim ekibi ve kaç gün süreceÄŸine göre deÄŸiÅŸkenlik gösterir. Tüm bu deÄŸiÅŸkenlere baÄŸlı olarak her kuruluÅŸun kendine özgü olarak bir maliyet ve fizibilite analizi yapması önerilir. Yetkilendirme sürecine ait iÅŸlem basamaklarının bu kadar önemsenmesi ve kuruluÅŸların yetki alma sürecinde yerine getirmek zorunda oldukları ÅŸartlar/taahhütler dikkate alındığında iÅŸletmeler açısından cazip koÅŸullar taşımadığı yanılgısına düÅŸülebilir. MYK bu baÄŸlamda, ülkemizde uluslararası standartlarda belgelendirmenin gerçekleÅŸtirilmesine çabalamakta ve bunu saÄŸlarken yetkilendirdiÄŸi kuruluÅŸlar üzerinde mevzuat gereÄŸi sadece denetleme, düzenleme yetkisini kullanmamakta aynı zamanda rehberlik görevi de icra etmek suretiyle kuruluÅŸların her aÅŸamada yükümlülüklerini yerine getirmesine yardımcı olmakta ve kılavuzluk etmektedir. Özellikle yurt çapında Kamu adına sınav ve belgelendirme hizmetlerinin yetkili kuruluÅŸlar yolu ile yürütülmesini desteklemekte ve kurumun çalışanlar, iÅŸverenler ve sosyal taraflar ile temas noktasını teÅŸkil eden fahri temsilcilikleri olarak deÄŸerlendirmektedir.

SONUÇ

MYK, Türkiye Cumhuriyeti’nin Avrupa BirliÄŸi tam üyelik müzakereleri doÄŸrultusunda yürüttüÄŸü reform çabalarından kuÅŸkusuz en önemlilerini oluÅŸturan 2. fasıl iÅŸçilerin serbest dolaşımı, 19. Fasıl Sosyal Politika ve Ä°stihdam ve 26.Fasıl EÄŸitim ve Kültür baÅŸlıklarında uluslararası standardizasyon çalışmalarına uyumluluÄŸu saÄŸlamak amacıyla mesleklere standart, bireylere nitelikli belge kazandırmak amacıyla yürütülen ulusal yeterlilik sisteminin kurulmasından ve iÅŸletilmesinden sorumlu olarak kurulmuÅŸ ve kurulduÄŸu günden bu yana baÅŸarılı çalışmalar ortaya koymuÅŸtur. Bugüne kadar Türkiye’de hiç denememiÅŸ bir ÅŸekilde çok taraflı paylaşım anlayışını benimseyerek kamu, çalışan ve iÅŸverenlerin eÅŸit ÅŸekilde temsil edildiÄŸi bir yönetim yapısı ile çağın ihtiyaçlarını da göz önüne alarak 792 ulusal meslek standardının hazırlanarak Resmi Gazete’de yayınlanmasını saÄŸlamıştır. Yayınlanmış olan ulusal meslek standartlarına dayalı olarak sınav ve belgelendirme süreçlerinde kullanılmak üzere 459 ulusal yeterliliÄŸi devreye almıştır. Bugüne kadar belgelendirme yapılan 17 sektörde 179 kuruluÅŸ sınav ve belgelendirme yapmak üzere yetkilendirilmiÅŸtir. Bu doÄŸrultuda yıllık 3.500.000 kiÅŸilik belgelendirme kapasitesine ulaşılmıştır. Avrupa genelinde çok taraflı akreditasyon yetkisine sahip personel belgelendirme kuruluÅŸlarının sayısı ve kapasitesi en hızlı artan ülke Türkiye olmuÅŸtur. Bunun yanı sıra yeterliliklerin kalitesinin artırılması, ülkemizdeki mevcut yeterliliklerin kapsamlı bir ÅŸekilde bir araya getirilmesi, hayat boyu öÄŸrenmenin yaygınlaÅŸtırılması ve sistemli bir ÅŸekilde desteklenmesi, ulusal ve uluslararası ÅŸeffaflık ve tanınabilirliÄŸinin en üst düzeyde karşılanması, toplumun tüm bireyleri için eÄŸitim ve istihdam fırsatları yaratılması amacıyla, kısa adı TYÇ olan Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi’ni oluÅŸturarak Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi ile referanslanmasını saÄŸlamıştır. Ülkemiz ihtiyaçları doÄŸrultusunda uluslararası personel belgelendirme standardına göre akredite olmuÅŸ ve faaliyetleri sürekli izlenebilen ve doÄŸrulanabilen kalite yönetim sistemine dayalı olarak iÅŸletilebilen Voctest merkezlerin kurulmasını, faaliyete geçmesini planlamış ve desteklemiÅŸtir. Yetkili kuruluÅŸlarla gerçekleÅŸtirdiÄŸi çalışmalarla mesleklerde yatay ve dikey ilerlemeye olanak saÄŸlayan belgelendirme sistemini olgunlaÅŸtırmıştır. BaÅŸta Türkiye ekonomisinin ve ekonomik büyümesinin lokomotifini teÅŸkil eden inÅŸaat, metal, otomotiv, enerji, elektrik-elektronik, tekstil ve ulaşım sektörlerinde 81 meslekte getirilen belge zorunlulukları ve saÄŸlanan sınav ve belgelendirme teÅŸvikleriyle birlikte 400 binden fazla aktif çalışan vatandaşımızın belgelendirilmesini, 300 binden fazla vatandaşımızın ise belgelendirme masraflarının Ä°ÅŸsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmasını saÄŸlamıştır. DiÄŸer yandan MYK Mesleki Yeterlilik Belgelerinin saÄŸladığı prestij ve avantajlar nedeni ile belge zorunluluÄŸu olmamasına ve sınav ve belgelendirme teÅŸviki saÄŸlanmamasına raÄŸmen turizm, toplumsal ve kiÅŸisel hizmetler ve biliÅŸim gibi birçok sektörde de yetkilendirilmiÅŸ belgelendirme kuruluÅŸu olma taleplerinin var olduÄŸu görülmüÅŸtür. Tüm bu geliÅŸmeler ülkemiz genelinde mesleki yetkinlik bazlı ölçme ve deÄŸerlendirmenin istihdam olacak personelin yeterliliÄŸinin tespit edilmesinde, iÅŸveren ve çalışanlar arasında köprü oluÅŸturduÄŸu ve iÅŸe alım süreçlerini kısalttığı, iÅŸ saÄŸlığı güvenliÄŸi alanındaki kurallarının uygulanabilirlik ve takibini kolaylaÅŸtırdığı, üretim ve hizmet süreçlerinde daha verimli çıktılar alındığını bizzat belgeli personel çalıştıran iÅŸ yerlerinden ve kamuoyu araÅŸtırmalarından edinilen bilgilerle de doÄŸrulanmıştır. Ülkemizin geliÅŸen ekonomisi ve artan nüfusu dikkate alındığında istihdamın sürekliliÄŸi ve üretimin beÅŸeri kaynağını oluÅŸturan çalışanların niteliÄŸinin artırılmasının hayati önemi daha iyi anlaşılmaktadır. Mesleki Yeterlilik Kurumu dün olduÄŸu gibi bugün de görev ve sorumluluk sahasına giren konularda çalışmalarına devam etmekte, belgeli çalışan ihtiyacının karşılanabilmesi için yetkilendirilmiÅŸ belgelendirme kuruluÅŸu olma taleplerini almakta, kaliteden ödün vermeden mesleki yeterlilik sisteminin yurt çapında geliÅŸmesini saÄŸlamaktadır.

KAYNAKÇA

[1] ORDUKAYA M. Sınav Ve Belgelendirme Faaliyetleri MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi ZorunluluÄŸu ve MYK Mesleki Yeterlilik Belgesine Ä°liÅŸkin TeÅŸvikler, Temmuz 2017, Yıl 29, Sayı 343 s.(11-18). [2] 5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanunu Kapsamında YetkilendirilmiÅŸ Sınav ve Belgelendirme KuruluÅŸlarının GerçekleÅŸtireceÄŸi Sınavlarda BaÅŸarılı Olan KiÅŸilerin Ä°ÅŸsizlik Sigortası Fonundan Karşılanacak Sınav Ücretleri Hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararı (2015/7726) [3] 5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanunu Kapsamında YetkilendirilmiÅŸ Sınav ve Belgelendirme KuruluÅŸlarının GerçekleÅŸtireceÄŸi Sınavlarda BaÅŸarılı Olan KiÅŸilerin Ä°ÅŸsizlik Sigortası Fonundan Karşılanacak Sınav Ücretleri Hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararı (2016/8677) [4] 5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanunu Kapsamında YetkilendirilmiÅŸ Sınav ve Belgelendirme KuruluÅŸlarının GerçekleÅŸtireceÄŸi Sınavlarda BaÅŸarılı Olan KiÅŸilerin Ä°ÅŸsizlik Sigortası Fonundan Karşılanacak Sınav Ücretleri Hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararı (2017/10713) [5] Mesleki Yeterlilik Kurumu Mesleki Yeterlilik Belgesi ZorunluluÄŸu Getirilen Mesleklere Ä°liÅŸkin TebliÄŸ (SIRA NO: 2017/1) (33 Meslek) [6] Meslekî Yeterlilik Kurumu Meslekî Yeterlilik Belgesi ZorunluluÄŸu Getirilen Mesleklere Ä°liÅŸkin TebliÄŸ (SIRA NO: 2016/1) (8 Meslek) [7] Meslekî Yeterlilik Kurumu Meslekî Yeterlilik Belgesi ZorunluluÄŸu Getirilen Mesleklere Ä°liÅŸkin TebliÄŸ (SIRA NO: 2015/1) (40 Meslek) [8] 6645 sayılı Kanunun ilgili Maddeleri [9] MYK Sınav ve Belgelendirme TeÅŸviklerinin Uygulanması Hakkında Genelge 2018/01 [10] https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/MuzakereCercevesi/ Muzakere_Cercevesi_2005.pdf [11] https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/yetkilendirme [12] https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/yetkilendirme/ yetkilendirme-oen-bavurusu [13] https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/yetkilendirme/ yetkilendirme-oen-bavurusu