AVM'LER ve Yalıtım

9 Mart 2017 | TEKNİK MAKALE 156. Sayı (Mart 2017)

FARUK BİLAL Danışman farukbilal@gmail.com

Genel
“Shopping Mall” kapalı binalar, “Shopping Center” kavramları ise genelde üstü açık perakende satış yapılan binalar için kullanılır. Her iki tesis tipi de genelde ana trafik arterleri üzerinde bulunup, büyük otopark alanları ve çevre semtleriyle yaya bağlantılarına sahiptirler.
İstanbul’daki Kapalı Çarşı, 15’inci yüzyılda kurulmuş, 58’den fazla sokağı, 4 bin adet dükkanı ve günlük 500 bin ziyaretçisiyle hala dünyanın en büyük üstü kapalı alışveriş merkezlerinden birisidir. 
Halen 103 alışveriş merkezi (AVM) bulunan İstanbul’da, 2018 sonuna kadar 31 yeni AVM daha açılacak. Türkiye’de toplam kiralanabilir alanı 10 milyon metrekareye ulaşan 344 alışveriş merkezi bulunuyor. AVM yatırımları yaklaşık 50 milyara ulaştı ve 77 yeni AVM’nin de inşaatı sürüyor. 2018 yılı itibariyle toplam 421 alışveriş merkezine ulaşması beklenirken, Türkiye’de 81 ilimizin 54’ünde AVM bulunuyor (1), (2).

AVM ve Isı Yalıtımı
Birincil enerjiye göre referans göstergesi (RG) (kWh/m2-yıl) (2. bölge için) apartmanlar ve eğitim binaları için 255; ofis ve büro binaları için 300; alışveriş ve ticaret merkezleri için 750 olarak belirlenmiştir. Yani alışveriş merkezleri, birim alanda en fazla enerji tüketen yapı çeşitlerindendir. Bu kapsamda daha dikkatli olup, daha fazla enerji tasarrufu yapabilmeliyiz. Yalıtım için TS 825’e uygun yapılar tasarlamalıyız. AVM’lerde bulunması gereken Enerji Kimlik Belgesi (EKB), “5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu” ve buna bağlı olarak çıkartılan “Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği”ne göre, binalarda enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına, enerji israfının önlenmesine ve çevrenin korunmasını sağlamak için asgari olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri içerir.
AVM’lerde havalandırmadan aydınlatmaya, ısıtma ve soğutmadan bina otomasyonuna kadar birçok farklı birimin ortak bir ilke doğrultusunda sürdürülebilir ve çevreci yatırımlarla oluşturulması gerekir.

AVM ve Gürültü Yalıtımı
AVM’lerde oyun merkezlerinin elektronik ses ve müzik yayan birimleri, gürültü kaynaklarından biridir. Ayrıca oyun alanındaki lunaparklar, bowling salonları da darbe sesi yayan başka kaynaklardır. Bir AVM’nin eğlence merkezinde ölçülen gürültü düzeyi 86 dB’dir. AVM’lerin otoparkları da gürültü kaynaklarıdır.
Bunların dışında ısıtma, soğutma grupları, jeneratör gibi mekanik sistemler de gürültünün önlem alınması gereken noktalarıdır. Ayrıca açık yemek alanlarında insanların konuşması ve yemek gürültüsü için de akustik önlemler alınmalıdır. AVM’lerdeki sinemalar ise gürültü ile ilgili tedbirler alınacak diğer önemli alanlardır.
Günümüzün gürültülü dünyasında, insanlar psikolojik ve fiziki sağlık için sakin ve sessiz ortamlarda alışveriş yapmaya, eskisinden daha fazla gereksinim duyuyor. Bu nedenle Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne uygun çözümler üretebiliriz.

AVM ve Su Yalıtımı
AVM’ler, genelde büyük alanlı mekanlardır. Çatılarda, iklime uygun su ve ısı yalıtımını birlikte yapmak gerekir. Su giderlerinde ve yapı derzlerinde de su yalıtımı ile uyumlu çözümler uygulanmalıdır. Ayrıca şehrin en kıymetli yerlerindeki arsalar çoğunlukla AVM yapıldığından 3-5 bodrum kat yapılmaktadır. Bu derin bodrum katlar için de uygun su yalıtım sistemi seçilmelidir. Cephelerdeki su yalıtımı genelde cephe giydirme malzemeleriyle beraber çözümlenmektedir.

AVM ve Yangın Yalıtımı
AVM’ler genelde yüksek yapılar değil, fakat çok fazla insanı barındıran mekanlardır. Haftasonları seksen veya yüz bin civarında, mekanı iyi bilmeyen insanı bir yangın anında dışarı çıkarmak zorunda kalınabilir. Alan büyük olunca kaçış mesafeleri de uzun olduğu için yönetmeliğe uygun sayıda kaçış yolu dizayn edilmesi şarttır.
Ayrıca kapalı garajlarda 500-2500 araç bulunması da otoparkları, yangın açısından önlem alınması gereken alanlar yapmaktadır. Bodrum katlardan yukarıya çıkılabilmesi için kaçış merdivenleri dizayn edilmelidir.
100-300 mağazanın bulunduğu AVM’lerde duman tahliye sistemleri olmalıdır. Ayrıca cephede de yangını yayacak malzemelerden kaçınılmalıdır. Büyüklüğüne göre mekanda yangın kompartımanlarına yer ayrılmalıdır.

Sonuç 
Daha konforlu alışveriş mekanları için su, ses, yangın, ısı ve tesisat yalıtımı yönetmeliklerine uygun yapılmış AVM’ler inşa etmeliyiz.

Kaynaklar:
1.    http://www.habervaktim.com/haber/422718/neresinden-tutarsaniz-tutun-elinizde-kaliyor.html
2.    http://www.ayd.org.tr/TR/DataBank.aspx  

 

---

R E K L A M