Mineral Yün

9 Eylül 2014 | TEKNİK MAKALE 126. Sayı (Eylül 2014)

Fatih Öktem İzocam Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı
Mineral Yün Nedir?


İnsan yapımı mineral elyaf (Man-Made Mineral Fiber) cam, kaya, taş, cüruf elyafları ve diğer inorganik oksitlerden elde edilen elyaflara verilen genel isimdir. Binalarda ve teknikte ısı, ses ve yangın yalıtımı amacıyla kullanılan elyaflar Amerikan (ASTM) standartlarında mineral elyaf (mineral fiber), Avrupa (EN) standartlarında ise mineral yün (mineral wool) olarak isimlendirilmektedir. 


Isı yalıtım malzemeleri için EN 13162, EN 14303, ASTM C 547, ASTM C 553, ASTM C 612 ve diğer Avrupa ve Amerikan standartları incelendiğinde camyünü, taşyünü ve diğer inorganik oksitlerden elde edilen elyaf/yün malzemelerin tamamının aynı standartlara tabi oldukları görülmektedir. Ayrıca mineral yünlerin sağlıkla ilgili olarak EUCEB (Mineral Yünler için Avrupa Sertifikasyon Kurulu) tarafından sertifikalandırılmış olmaları gerekmektedir.


Özetle taşyünü, kaya yünü, camyünü, cüruf yünü gibi malzemelerin tamamı mineral yündür.


Camyünü ve Taşyünü - Özellikler 
Camyünü ve taşyünü termo-akustik özellikler açısından mükemmel ve inorganik esaslı malzemelerdir. Bununla beraber, bu malzemeler sahip oldukları özelliklere bağlı olarak ısı, ses ve yangın yalıtımı uygulamalarında farklı performans değerleri sağlamaktadırlar. Hangi malzemenin seçilmesi gerektiği, hedeflenen uygulamada beklenen performans özelliklerine göre belirlenir.


Camyünü, binalarda ve endüstride çalışma sıcaklığı 250-350 °C arasındaki uygulamalarda kullanılabilen hafif, esnek ve ekonomik, yanmaz bir ısı ve ses yalıtım malzemesidir. Taşyünü ise binalarda ısı, ses ve yangın yalıtımı sağlamasının yanında 350-650 °C arasındaki yüksek sıcaklıktaki endüstriyel uygulamalarda da kullanılabilir. 


Taşyünü ürünler, camyünü ürünlere göre daha yüksek sıcaklığa dayanıklı ürünler olduğundan yangın yalıtım çözümlerinde daha yüksek bir yangın dayanımı sağlamaya yardımcı olurlar. Örneğin ara bölme uygulamalarında, camyünü ile EI30, taşyünü ile EI60 sınıfı yangın dayanımı performansı elde edilebilmektedir.


Camyünü ve taşyünü ürünlerin şilte tipinde olanları yük taşıma özelliğine sahip değildir. Ancak taşyünü levha tip ve kalınlığa bağlı olarak 10 ton/m2den daha fazla yük taşıyabilirler. Camyünü ürünler ise üretim teknolojileri nedeniyle elyaflaşmamış madde içermeyen, yüzde 100 elyaf malzemelerdir. Bu nedenle camyünü ürünler, elyaf çap ve kalitesine de bağlı olarak taşyünü ürünlere göre daha düşük bir ısı iletim katsayısına sahiptir. Bu sayade camyünü ürünler söz konusu benzer fiziksel özelliklerdeki taşyününe göre yüzde 10-15 oranında daha iyi bir ısı yalıtımı sağlayabilirler. Camyünü ve Taşyünü isimlendirilmeleri yapılırken yurtdışında “Glass Mineral Wool” ve “Stone Mineral Wool” kullanılmaktadır. Ülkemizde sadece Camyünü ve Taşyünü, bu malzemelerin adlanlandırılmalarında yeterli ve açıklayıcı olmaktadır. Ancak son yıllarda ülkemizde yeni tanımlamaların kullanılmaya başlandığı görülmektedir. Kullanıcıları yanlış yönlendiren bu tanımlamalardan ivedi vazgeçilmelidir. Ürün isimlerinde sadece mineral yün denilerek malzemenin bu ürün grubu içinde hangi ürün olduğunu gizlemek, haksız rekabet açısından da düşündürücüdür. Dünyada üreticiler tarafından geliştirilmiş bir çok elyaflama teknolojisi ve üretimde kullanılan bağlayıcı tipi bulunmaktadır. TEL, G3, Acrylic, PureOne, Ecose, EcoTouch, GB, Climawool, Engloba, Ecoguard, Rex, Sillan gibi teknolojiler ve bağlayıcılar sayesinde artık ürünlerin renkleri alışılmış olan renklerin dışına çıkmakta, özellikleri farklılaşmaktadır. Özellikle camyünü yalıtım malzemesinin alışagelmiş sarı renginden farklı bir renkte üretilmesiyle ürünün taşyünü gibi bir algı yaratılması haksız rekabete yol açabileceği ve tüketiciyi yanıltabileceği gibi, zaman içinde birçok detay problemine de yol açacaktır. Kullanıcıların/uygulayıcıların uygun fiyatlı olarak aldığını sandığı bir ürünün sanıldığı gibi gerek ve yeter teknik özelliklere sahip olmadığı ve aslında yanıltılarak aynı teknik özelliklere ve dayanıma sahip bir üründen çok daha pahalıya bir ürün aldığının farkında olmadığı görülmektedir.





Hangi Uygulamalarda Hangi Malzeme Kullanılmalıdır?
Yukarıda belirtilen performans özellikleri ve gereksinimlerinden yola çıkarak, yük taşıma ihtiyacı olan uygulamalarda taşyünü ürünler tercih edilebilir. Yüzer döşeme, teras çatı, sıvalı dış cephe ısı yalıtımı gibi yüksek basma ve ayrılma mukavemeti gereken uygulamalarda, hedeflenen mukavemet değerlerini sağlayabilecek, uygun teknik özellik ve kalınlıklarda taşyünü ürünlerin kullanılması faydalıdır.


Yüksek ısıl direncin yanısıra esneklik ve hafiflik gerektiren, kullanılmayan çatı arası, mertek arası yük taşımayan çift saç arası çatı, ara bölme duvar, giydirme cephe, asma tavan, v.s uygulamalarda ise camyünü malzemelerin tercih edilmesi doğru ve ekonomik sonuçlar verecektir.


Boru tesisatlarında, sistem sıcaklığına bağlı olarak prefabrike camyünü ve taşyünü boru malzemeler kullanılabilir. Bununla birlikte iklimlendirme tesisatlarında da A sınıfı yanmaz camyünü levha ve şilteler, düşük ısı iletim katsayısı ve hafiflikleri ile güvenilir çözümler sunacaktır. 


EUCEB Nedir? Neden Önemlidir?
EUCEB (Mineral Yünler için Avrupa Sertifikasyon Kurulu) 1272/2008 /EC no’lu Avrupa Yönergesine göre kanserojen olarak sınıflandırılmamış mineral yün ürünleri izleyen belgelendirme otoritesidir. 


EUCEB, Camyünü ve Taşyünü ürünlerin 1272/2008 EC Yönergesi Note Q kriterlerine uygunluğunu belgeler ve elyafların bu kriterleri sürekli olarak sağladığını, bağımsız ve nitelikli uzmanlar ve kurumlar tarafından gerçekleştirilen örnekleme ve analiz sonuçları ile izler. EUCEB Belgeli Camyünü ve Taşyünü, kanserojen olmadığı kesin olarak ispat edilmiş elyaflardır. EUCEB Belgesi alabilmek için aşağıdaki şartların yerine getirilmesi gereklidir:


• Camyünü ve Taşyünü (EC) No 1272/2008 Note Q kriterlerini sağladığı, EUCEB tarafından tanınmış bir laboratuvarda test edilmeli ve belgelendirilmelidir.
• EUCEB Belgeli Camyünü ve Taşyünü üreticilerinin elyafları, yılda iki kez EUCEB tarafından yetkilendirilmiş örnekleme ve analiz kurumları tarafından temin edilip analiz edilmeli, bu örneklerin başlangıçta test edilen ve belgelendirilen ürün ile aynı olduğu delillendirilmelidir.


İnsan sağlığına zararlı olmadıkları ispatlanmış ve sürekli kontrolunun sağlanmış olması, kullanıcıların güvenilirlik dahil olası birçok soru ve tereddütünü de giderecektir.

 

---

R E K L A M