12 Åžubat 2014 | TEKNÄ°K MAKALE 119. Sayı (Åžubat 2014)

İNŞ. MÜH. FARUK BİLAL Himerpa A.Ş. / Teknik Danışman
Yapıların uzun ömürlü, konforlu ve sağlıklı olması; ancak doğru tasarlanıp inşa edilmesi ve yapıya zarar veren dış etkilere karşı korunmasıyla mümkündür. Yapılara etki eden en önemli faktörlerden biri de sudur. Yapıların, her yönden gelebilecek suya veya neme karşı korunması için yapı kabuğunun yüzeyinde yapılan işlemlere “su yalıtımı” denir.
Yapı ömrü ve dayanıklılığı açısından en büyük tehdit “su”dur. Yapıya sızan su, yapıların taşıyıcı kısımlarındaki donatıları korozyona uğratarak, kesitlerinin azalmasına ve yük taşıma kapasitesinin ciddi miktarda düşmesine neden olur. Su ayrıca, binalarda insan sağlığı açısından zararlı küf, mantar vb. organik maddelerin oluşumuna da yol açar.
Yapıların temellerinin, üstündeki binayı ömrü boyunca taşıyacak sağlamlıkta olması gereklidir. Ancak, sadece temelin yeterli sağlamlıkta yapılmış olması tek başına uzun ömür için yeterli değildir. Yapılan temellerin mutlaka suya ve suyun korozif etkilerine karşı yalıtılmış olması da gereklidir. Temellerde su yalıtımı zemin rutubetine karşı (TS 3128 Binalarda Zemin Rutubetine Karşı Yapılacak Yalıtım için Yapım Kuralları Standardı), basınçsız suya karşı ve basınçlı suya karşı su yalıtımı (TS 3647 Binalarda Yer Altı Suyuna Karşı Yapılacak Su Yalıtımı Tasarım ve Yapım Kuralları) olarak üçe ayrılmaktadır.
Mimari projenin tasarımı esnasında, zemin etütleri yapılırken, zemin suyunun tetkikinin de yapılması, gerek proje müellifine gerekse yalıtımcıya yön verecektir. Temel derinliği için de zemin türü, yeraltı su seviyesi, donma derinliği, bina yüksekliğinin1/6’sı gibi faktörlere de bakılır. Bu nedenle zemin su durumu belirlendiğinde, temel sisteminin statik gereklilik dışında bu suya karşı alınacak önlemler doğrultusunda yeniden seçilmesi gerekebilir. Örnek vermek gerekirse, basınçlı yeraltı suyunun olması durumunda bohçalama yalıtımının sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için mütemadi temel sisteminin radye jeneral temel sistemine çevrilmesi söz konusu olabilecektir.


Betonda Alınabilecek Önlemler
Temel betonu, su geçirmeyi zorlaştıran katkılarla dökülebilir. Perde temel birleşiminde oluşabilecek soğuk derzler için ara yüzeyde aderans artırıcı kimyasal katkılar kullanılır. Betonlar dökülmüş ise Sikadur combilex gibi sistemler uygulanabilir. Bodrumda bir su yapısı var ise plastik bantlar, şişen bantlar ile perde temel arasında önlemler alınabilir. Perdelerdeki tij delikleri de elastik tamir harcı veya diğer yalıtım malzemeleriyle doldurulmalıdır. Perdeyi delip çıkan boruların etrafından su sızıntısını engellemek için de su yalıtım tedbirleri alınmalıdır. 


Yüzey Hazırlama
Uygulama yapılacak yüzeyler, serbest parçacıklardan yağ, kir, çamur gibi yabancı maddelerden arındırılmalıdır. Segregasyon ve beton bozuklukları ve tij delikleri var ise bunlar önceden elastik tamir harcı ile tamir edilmelidir. Dilatasyonlar önceden elastik dolgu ile doldurulmalıdır. Bütün dik açılar mutlaka pahlanmalıdır.


İçten Yalıtım Uygulaması
Bitişik nizam yapılarda veya temel perdeleri dışında insan çalışmasına yeterli şev açıklığının bulunmadığı hallerde tercih edilir. Bu sistemde ana prensip, bir dış çanak iç yüzüne yatayda ve düşeyde bir defada yalıtım yapılması ve binanın bu havuz içine oturması şeklindedir. Dış çanağın muhtemel tasmanlara (farklı oturmalara) uyum sağlayabilmesi için betonarme hazırlanması tavsiye edilir. Dış çanak içine yatay ve düşeydeki yalıtım tamamlandıktan sonra her iki düzlemdeki yalıtım katmanları koruma altına alınır. Son olarak, binanın taşıyıcı sistemi (radye temel ve perde duvarları ile iç çanak) yapılarak bitirilir.  


Kristalize Çimento Bazlı Uygulama
Yüzey hazır hale geldikten sonra uygulama yapılacak zemin nemlendirilir. Nemlendirme işlemi uygulamaya başlamadan 2 saat önce yüzeyi doyuruncaya kadar yapılır. Homojen boya kıvamındaki kristalize su yalıtım malzemesi uygulanır. Suyu görünce şişen malzemelerin betona enjekte edilmesi de gerekebilir. 





Dıştan Yalıtım Uygulaması
Ayrık nizam yapılarda veya temel perde duvarları dışında insan çalışmasına yeterli şev açıklığının bulunması halinde tercih edilir. Bu sistemde ana prensip, radye jeneral temelin oturacağı beton taban üstü yalıtımının yatayda birinci aşama olarak yapılmasından sonra, kaba inşaatın belli bir seviyeye gelmesi ile taban yalıtım filizlerinden hareketle ikinci aşama olarak perde duvar yalıtımının yapılması şeklindedir. Bu sistemin uygulanmasında en önemli konu, tabandan gelen yalıtım filizlerinin muhafazası ve sürekliliğidir. Bu amaçla taban betonu, temel perde sınırının 60-100 cm taşacak şekilde ve içe doğru şevli hazırlanır ve daha sonra ulaşabilmek amacı ile perde sınırını aşan taban yalıtım filizleri düşük dozlu beton ile korumaya alınır. Perdedeki yalıtım bitirildikten sonra ise toprak dolgu öncesi yalıtımı duvar, xps veya drenaj levhası ile korumak gereklidir.


Bohçalama Yöntemi ile Temel Yalıtımı
Temel bohçalama metodu, içten veya dıştan yalıtım olarak adlandırılan iki ayrı sistemde uygulanır. Bina temelinin bir membran tabakası ile çepeçevre içten veya dıştan sarılmasıdır. İçten bohçalama yönteminde önce yalıtım tabakası hazırlanır ve bu ”bohça”nın içine temel oturtulur. Bitümlü membran (TS 11758-1) tabakasının üzerine serileceği sağlam, düzgün yüzeyli grobeton katman zemini hazırlanmalıdır. Bu katmanın üzerine en az iki kat 3 veya 4 mm kalınlığında polyester keçe taşıyıcılı membran yapıştırılır. 
PVC (FPO, TPO, EPDM) örtüler beton yüzeye yapışmaz. Birbirine sıcak hava kaynağıyla eklenir. Zemin kotuna yakın bir yerde ise yapıya mekanik olarak sabitlenir. Örtünün altına ve üstüne keçe serilir.
Dıştan yalıtımda ise uygulama yapılacak perde beton yalıtım yapımına hazırlanır. Gerekli tamiratların yapılması sonrası likit kauçuk, kristalize veya polimer esaslı sürme yalıtım uygulandığı gibi membran da uygulanabilir.





Sürme Su Yalıtımı
Poliüretan, akrilik, bitüm veya çimento bazlı sürme yalıtım ürünü, fırçayla, püskürtülerek grobeton üzerine uygulanır. Yalıtım filesiyle veya camtülü yalıtım katları arasına gömülerek mekanik değerleri iyileştirilir. Çimento bazlı sürme ürünler geniş açıklıklı döşeme gibi yerlerde kullanılmazlar. Perde betonlarında mekanik dirence daha az ihtiyaç olacağı için  file veya camtülü kullanılmayabilir. Binaların temellerini su ve ısı yalıtımıyla dış etkilerin zararından koruyarak yapının ömrünü uzatabilir; daha konforlu ve sağlıklı ortamda yaşanmasını sağlayabiliriz.

 

---

R E K L A M