Yalıtım Sektörü Envanter Araştırması - Bölüm 2

Hazırlayanlar:
Makine Y. Mühendisi Yavuz Bayülken
Makine Y. Mühendisi H. Cahit Kütükoglu

3. Mevcut Durum Envanteri

3.1. Sektördeki Firmalar

Sektörde ısı, su, ses ve yangın yalıtım malzemeleri konusunda faaliyet gösteren firmalar aşağıdaki dört grupta ele alınmıştır.

- Üretici firmalar

- İthalatçı firmalar

- Hammadde tedarikçisi firmalar

- Satıcı-uygulayıcı firmalar

Yukarıdaki gruplandırma esas alınarak yapılan envanter çalışması sonuçları aşağıda her bir grup için ayrıntılı olarak verilmiştir.

Üretici Firmalar:

Yapılan envanter çalışmasında, Türkiye'de ısı, su, ses ve yangın yalıtımı için çeşitli yalıtım malzemeleri ve yalıtım uygulamalarında kullanılan yardımcı malzemeleri üreten toplam 225 adet üretici firma saptanmıştır. Envantere dahil edilen üretici firmaların bir kısmı sadece yalıtım malzemeleri üretimi konusunda faaliyet göstermekte, buna karşın çok sayıda firmanın ürün gamı içinde çeşitli yapı kimyasalları veya başka yapı elemanları da yer almaktadır. Bu tür geniş ürün gamına sahip firmalar, bu araştırma içinde yapılan değerlendirmelerde sadece yalıtım malzemesi üreticisi kimlikleri ile ele alınmıştır.

Pazara "Mantolama Sistemi" arz eden firmaların pek çoğu aslında, sistemin yalıtım işlevi gören ana elemanlarını (XPS, EPS ve taşyünü) üretmeyip, sadece astar boya, dış cephe kaplaması veya yalıtım levha yapıştırıcısı veya sıvası üretmekte ve diğer elemanları üretici firmalardan tedarik ederek komple bir sistem olarak satmaktadırlar. Bu tür firmalar, sistem üreticisi kimlikleri ile üretici firmalar envanterine dahil edilmiştir.

Trakya Cam Sanayi A.Ş.'nin, franchising anlaşmaları ile lisans ve kontrol altında yalıtım camı (Isıcam Klasik, Isıcam Sinerji, Isıcam Konfor) üreten 116 adet Isıcam Yetkili Üretici firması, özelliğinden dolayı bu envantere dahil edilmemiştir.

Tablo 3/1'in değerlendirilmesi ile aşağıdaki sonuçlar elde edilmektedir:

-          Üretici firmaların hukuki statülerinin incelenmesinde;

-          130 firmanın Anonim Şirket

-          89 firmanın Limitet Şirket

-          1 firmanın Kolektif Şirket

-          5 firmanın Şahıs Firması

statüsünde olduğu görülmektedir.

-          Üretici firmalardan 194'ü tek üretim tesisi, 19'u iki üretim tesisi, 6'sı üç üretim tesisi, 3'ü dört üretim tesisi ve 3'ü beş üretim tesisi ile faaliyette bulunmaktadır. Bu firmalardan biri halen üç üretim tesisi ile çalışmakta fakat iki yeni tesisi inşa halindedir.

-          Türkiye'deki 81 ilden sadece 22 ilde yalıtım malzemesi üreten firma bulunmaktadır. Bazı firmaların merkezi ile üretim tesisinin ayrı illerde olması, bazı firmaların ise çeşitli illerde birden fazla üretim tesisinin bulunması nedeniyle üretim tesisleri 37 ile yayılmıştır. Geri kalan 44 ilde hiçbir yalıtım malzemesi üretim faaliyeti bulunmamaktadır.

-          Üretici firmaların şirket merkezlerinin ve sahip oldukları üretim tesislerinin coğrafi bölgelere göre dağılımı yukarıdaki tabloda belirtildiği şekilde olmaktadır.

-          Buradan görüleceği üzere Marmara Bölgesi'nde, gerek üretici firma sayısı ve gerekse üretim tesisi açısından, aşırı bir yoğunlaşma göze çarpmaktadır. Marmara Bölgesi kadar olmasa da İç Anadolu Bölgesi'nde (ağırlık Ankara'da olmak üzere) önemli miktarda firma ve tesis bulunmaktadır. Üçüncü sırada Ege Bölgesi yer almaktadır. Merkezi Marmara Bölgesi'nde olan bazı şirketlerin üretim tesislerinin diğer bölgelerde olması nedeniyle, tesislerin coğrafik dağılımında Marmara Bölgesi'nin payı biraz düşmektedir.

Burada, ısı yalıtım malzemeleri üretimi söz konusu olduğunda, bu sektörde üretici sayısının çokluğu açısından yalıtımlı cam ürün grubu özel bir konuma sahip olmaktadır. Trakya Cam Sanayi A.Ş.'nin lisansı ve periyodik kontrolü altında "franchising" anlaşması ile yalıtım camı (ısıcam) üreten 116 adet "Isıcam Yetkili Üretici" mevcuttur. Bunun dışında herhangi bir anlaşmaya bağlı olmadan piyasadan temin ettiği, yerli veya ithal düz camları kullanarak yalıtım camı üreten 1400'ün üzerinde firmanın mevcut olduğu tahmin edilmektedir.

İthalatçı Firmalar:

Envanter çalışmalarında, sektörde 62 ithalatçı firma saptanmıştır. Bazı üretici firmalar, kendi ürün gamı içinde yer almayan bazı yalıtım malzemelerini ithal ederek geniş bir ürün gamı oluşturmayı hedeflemekte ve aynı zamanda ciddi miktarlarda ithalat yapmaktadırlar.

Hammadde Tedarikçisi Firmalar:

Yalıtım malzemelerinin üretiminde çok çeşitli hammaddeler kullanılmaktadır. Bu hammaddelerin bir kısmı (çimento, kuvars kumu, bitüm, alçı, kırılmış perlit, PVC, polietilen vs. gibi) sanayinin çeşitli alanlarında yaygın olarak kullanılan malzemelerdir. Bu tür genel amaçlı hammaddelerin tedarikçileri envanter çalışmasının kapsamı dışında tutulmuştur. Ancak, özellikle yalıtım sektörüne yönelik spesifik hammadde tedarik eden, çoğu İZODER üyesi olan ve kendilerini yalıtım sektörü içinde gören firmaları kapsayan bir envanter çalışması yapılmıştır.

Satıcı, Satıcı-Uygulayıcı Firmalar:

Araştırmanın ileriki bölümlerinde daha ayrıntılı olarak inceleneceği üzere, sektördeki üretici firmalar tarafından doğrudan son kullanıcıya satılan ürünler toplam satışın küçük bir kısmını oluşturmaktadır. İç pazardaki satışların büyük bir kısmı "satıcı" veya "satıcı-uygulayıcı" firmalar kanalıyla gerçekleşmektedir.

Satıcı veya satıcı-uygulayıcı firmalara yönelik envanter çalışmasında, tüm Türkiye'de bu konuda faaliyet gösteren firma sayısının toplam 9.000 ila 11.000 civarında olduğu kanısına varılmıştır. Ancak bu firmaların çok büyük bir çoğunluğu, yalıtım malzemesi satıcısı veya uygulayıcısı olmaktan ziyade, aslında farklı alanlarda faaliyet gösteren ve bir ara iş olarak yalıtım malzemesi de satan veya talep halinde yalıtım uygulaması işi de yapan şahıs firması niteliğinde mikro ölçekli firmalardır. Özellikle küçük yerleşim birimlerinde tablonun tamamen bu şekilde olduğu görülmektedir. Sektörün önde gelen satıcı ve satıcı-uygulayıcı şirketleri basta olmak üzere, şehir merkezlerinde veya belirgin bazı beldelerde yerleşik, esas işi yalıtım olan, envanterde yer alan üretici firmaların bayiliğini yapan, kısmen de olsa kurumsallaşmış, bir web sitesine sahip ve herhangi bir şekilde sektör kataloglarında veya benzeri yayınlarda adını duyurabilmiş firmalar ile diğer listelerde yer alan firmalar ele alınmıştır.

Satıcı firmalar, genel olarak çok sayıda üretici firmanın bayiliğini ve satıcılığını yapmaktadırlar. Üretici firmalar da birden fazla sayıda bayi veya satıcı firmaya mal vermektedirler.

* Yalıtım Sektörü Envanter Araştırması'nın devamı gelecek sayılarımızda yayınlanacaktır...

**Yalıtım Sektörü Envanter Araştırması, Isı Su Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği İZODER tarafından Etiplan Ltd.. Şti.'ye yaptırılmıştır. Araştırmanın tüm hakkı İZODER'e aittir.