TEKNÄ°K MAKALE 34. Sayı (Ocak Åžubat 2002)

Ali TÜRKER ODE Yeni yapı malzemelerinin inşaat sektörüne kazandırılması ve teknolojik gelişmelerle, içinde yaşadığımız mekanların daha konforlu ve modern mekanlar haline getirilmesine çalışılmaktadır.
Bu amaçla bir binanın duvar, döşeme ve çatı gibi tüm yapı elemanlarının daha yüksek bir performansla görevlerini yapmaları sağlanmalıdır.

Çatılar; hem sahip oldukları dekoratif özellikleri ile görsel açıdan, hem de yapı fiziği açısından bir binanın önemli yapı elemanlarındandır. Yapı fiziği açısından olaya bakıldığında ısınan havanın genleşerek hafiflemesi, bunu takiben yükselme eğilimi göstermesi sebebiyle çatılarda büyük yoğuşma riskleri sözkonusudur. Bina içerisinde istenen konfor koşullarını sağlamak için çatı tasarımında uygun malzeme seçmek ve doğru detaylandırma yapmak gerekmektedir.  

Günümüzde çatılarda su yalıtım uygulamalarında yaygın olarak bitüm esaslı yalıtım membranları kullanılmaktadır. Bu malzemelerin nefes alma özelliği olmaması sebebiyle su buharı yoğuşma riskinin önüne geçmek için; teras çatılarda buhar dengeleyici bacalar, kırma çatılarda ise bitümlü malzemenin altında ve üstünde olmak üzere iki hava boşluğu bırakma yöntemi kullanılır. Ancak kırma çatılarda söz konusu çift hava boşluğu bırakılması gereği genellikle teoride kalmış, uygulamaya geçememiştir. Tek hava boşluğu bırakılması durumu ise, yapı bünyesinde oluşan su buharının dışarı atılamamasına, ardından da yoğuşmaya sebep olmaktadır. Yoğuşma sonucu sistemde yeralan ısı yalıtımı ve diğer yapı elemanları olumsuz etkilenmektedirler.

Isı yalıtım malzemesinin yoğuşma sonucu oluşan suyu bünyesine alması ile ısı iletkenlik katsayısı büyür ve ısıl performansında düşüş görülür. Bu noktada; kırma çatılarda havalandırma problemlerine son veren, çift hava boşluğu bırakılması zorunluluğunu ve yoğuşma riskini ortadan kaldıran bir malzeme olarak karşımıza ‘nefes alabilen su yalıtım örtüleri’ çıkar.

Nefes alabilen su yalıtım örtüleri; kırma çatılarda ve az eğimli metal çatılarda kullanılabilen, yüksek yoğunluklu polietilen liflerin eritilmesi ile ve non-woven spunbonded dokuma yöntemi ile elde edilen örtülerdir.

Nefes Alabilen Su Yalıtım Örtülerinde Seçim Kriterleri:

Nefes alabilen  su yalıtım örtüleri, bitümlü örtülerden en az 300 kat daha yüksek bir su buharı geçirgenliğine sahiptirler. Bu özellikleri sayesinde bina içinde oluşmuş su buharını bünyelerinden kolayca dışarı atarlar. Böylece nem akışı dengelenecek ve yoğuşma riski ortadan kalkacaktır. Burada önemli olan husus malzemede gözenek tıkanmasının meydana gelmemesidir. Aksi taktirde örtü nefes alabilme özelliğini yitirecektir. Bütün bunlar gözönüne alındığında sonuç olarak nefes alabilen su yalıtım örtüleri için ideal olan yapı, mekanik olarak delinmiş mikro delikli lifli yapıdır.

İdeal yapıdaki nefes alabilen su yalıtım örtülerinin seçiminde, yüksek su buharı geçirgenliğine ek olarak aşağıda incelenmiş kriterler de baz alınmalıdır.

1. Su, Hava ve Rüzgar Geçirimsizliği: Nefes alabilen su yalıtım örtülerine ilişkin akla gelen ilk sorulardan biri; su, hava ve rüzgar karşısındaki durumudur. Bu örtüler ortalama 1000 mm yüksekliğe kadar hidrostatik basınca dayanma özelliğine sahip olmalıdırlar.

Kırma çatılarda yoğuşmaya önlem olarak hazırlanan, ancak bir takım kontrolsüz hava hareketlerine neden olan boşluklar, taşınım yoluyla ısı kayıplarına sebep olur. Nefes alan su yalıtım örtüleri ise hava geçirimsiz özellikleri ve sıkı non-woven matrix yapıları ile taşınım (konveksiyon) ile gerçekleşen ısı akışlarını minimize ederek ısı kayıplarını azaltırlar. Böylece mekan içinde ısıl konfor sağlanması açısından ısı yalıtımına destek olurlar. Bu özelliğinin imkan verdiği bir başka durum ise, bindirme yerlerinin sızdırmaz olarak uygulanmasıyla şantiyelerde çatılar bu örtüler ile kaplanarak inşaat bir süre bekletilebilir. Böylece kötü hava koşullarına rağmen çatı konstrüksiyonu zarar görmeyerek inşaat rahatlıkla devam edebilir.

2. Hafif ve Dayanıklı Olma Özelliği: Nefes alabilen su yalıtım örtüleri kağıttan hafif bir yapıda olmalarına rağmen (60-140 gr/m2), rüzgar gücüne ve yırtılmaya karşı yüksek direnç göstermektedir.

3. Uzun Ömürlülük: Nefes alabilen su yalıtım örtüleri, en az bina ömürü kadar bir ömüre sahip olmak üzere tasarlanmalıdır.

(Örneğin 1983 senesinde ahşap kırma çatı konstrüksiyonuna sahip bir binada kullanılmış nefes alan su yalıtım örtüsü 16 sene ardından bazı testlerden geçirilmiştir. Test sonuçlarına göre örtünün mekanik dayanımı; su, hava ve rüzgar geçirimsizliği; su buharı geçirgenliğindeki performansı neredeyse hiç değişim göstermemiştir.)

4. Uygulama Kolaylığı: Nefes alabilen su yalıtım örtüleri hafif olmaları sebebiyle rulo halinde çatı seviyesine kolaylıkla çıkarılabilmektedirler. (150 m2 rulo ağırlığı 9-10 kg civarındadır.)

(Örneğin bitüm örtülerde 10 m2 rulo ağırlığı 5-20 kg arasındadır.)

5. Çevreye Dost Yapısı: Nefes alabilen su yalıtım örtüleri, su buharı geçişine izin verip nem seviyesini dengeledikleri için ahşap konstrüksiyonda oluşabilecek küflenme ve çürüme gibi sorunları ortadan kaldırırlar. Bu sebeple çeşitli ahşap koruma kimyasallarına gerek kalmaz. Ayrıca örtüler %100 geri dönüştürülebilecek çevre dostudurlar.

6. Kullanım Sıcaklığı: Nefes alabilen su yalıtım örtüleri, çatılarda karşılaşılan yüksek ve düşük sıcaklıklara rağmen fonksiyonlarını koruyabilmelidirler.

7. Birlikte Kullanıldığı  Malzemelerle Uyum: Nefes alabilen su yalıtım örtüleri pek çok organik ve inorganik kimyasallara karşı dirençli olmalı, fiziksel özelliklerini yitirmemelidirler.             

Nefes Alabilen Su Yalıtım Örtülerinin Kullanım Alanları:

Nefes alabilen su yalıtım örtüleri; soğuk ve sıcak kırma çatılarda, az eğimli metal çatılarda ve ahşap konstrüksiyonlu duvarlarda kullanılmaktadır.

1. Soğuk Kırma Çatılarda Nefes Alabilen Su Yalıtım Örtüleri: Soğuk kırma çatılar, ısı yalıtımı döşeme seviyesinde kaldığı için çatı arası hava geçirimsiz tasarlanır. Su yalıtımında bitüm esaslı malzemeler kullanılması durumunda su buharının dışarı atılması için, açık saçak ve örtü yanlarında hava boşlukları bırakılır. Ancak bu uygulama kontrolsüz hava hareketlerine, sıcaklığın düşmesine, kir ve böceklerin içeri girmesine neden olabilmektedir.  Soğuk çatılarda nefes alabilen su yalıtım örtüsünün mertek üzerine uygulanmasında  örtü üzerine 50 mm’lik boşluk bırakıldığı taktirde, içeriden yükselen su buharı veya çatı kaplamasından sızan su güvenli bir biçimde dışarı atılabilmektedir. Yapılan hesaplar sonucu gerekiyorsa ısı yalıtımının sıcak tarafına konveksiyon ile ısı akımını engelleyen, su, hava ve rüzgar geçirimsiz bir buhar dengeleyici tabaka konulmalıdır.

2. Sıcak Kırma Çatılarda Nefes Alabilen Su Yalıtım Örtüleri: Sıcak kırma çatılar binaların çatı aralarının yaşama mekanı olarak kullanılması amacıyla tasarlanır. Sıcak kırma çatılar için de, soğuk kırma çatılarda olduğu gibi bitüm esaslı membran kullanılması durumunda gerekli çift hava boşluğu bırakılması gereklidir. Hava boşluklarından ve deliklerden oluşabilecek sızıntılar sebebiyle ısı kayıpları artacaktır. Nefes alabilen örtülerle ise örtü üzerine bırakılmış 25 mm’lik tek hava boşluğu ile su buharı yoğuşmadan dışarı atılabilecektir. Yapılan hesaplar sonucu gerekiyorsa ısı yalıtımının sıcak tarafına konveksiyon ile ısı akımını engelleyen, su, hava ve rüzgar geçirimsiz bir buhar dengeleyici tabaka konulmalıdır.

3. Az Eğimli Metal Çatılarda Nefes Alabilen Su Yalıtım Örtüleri: Az eğimli çatılarda, su buharı ısı yalıtımını aşarak dışarı çıkmak ister. Ancak su buharı, ya geçirimsiz dış kaplama malzemesi metal trapez sacın altında birikme yapar ya da sacın düşük yüzey sıcaklığına bağlı olarak donar. Bu durum ısı yalıtım malzemesine zarar verdiği gibi, metal çatı levhasını veya sabitleme elemanlarını korozyon tehditiyle karşı karşıya getirebilir. Nefes alan örtülerde ise su buharı örtüyü geçtikten sonra metal çatıya çarparak yoğuşup damlasa bile nefes alabilen su yalıtım örtüsünden geriye geçemez, böylece ısı yalıtım malzemesini korur. Yapılan hesaplar sonucu gerekiyorsa ısı yalıtımının sıcak tarafına konveksiyon ile ısı akımını engelleyen, su, hava ve rüzgar geçirimsiz bir buhar dengeleyici tabaka konulmalıdır.

4. Ahşap Konstrüksiyonlu Duvarlarda Nefes Alabilen Su Yalıtım Örtüleri: Binaların nefes alabilmesi sadece çatılarla sınırlı değildir. Nefes alabilme özelliği ahşap konstrüksiyonlu duvarlara sahip binalarda da önemli bir özellik olarak karşımıza çıkar. Bu tip binalarda; nefes alabilen su yalıtım örtüleri, iç ortamdan gelen su buharını geçiren ancak dış ortamdan gelen su, hava ve rüzgarı geçirmeyen yapılarıyla ideal yalıtım örtüleridir.

İç ortamdan gelen su buharı nefes alabilen örtüyü geçtikten sonra önündeki hava boşluğundan dışarı atılır. Çatılarda olduğu gibi duvar uygulamasında da, yapılan hesaplar sonucu gerekiyorsa ısı yalıtımının sıcak tarafına konveksiyon ile ısı akımını engelleyen, su, hava ve rüzgar geçirimsiz bir buhar dengeleyici tabaka konulmalıdır.

Sonuç olarak nefes alabilen su yalıtım örtüleri nem kontrolü ve hava geçirimsizliği sağlayacak bir buhar dengeleyici ile birlikte kullanılırsa, binalarda istenen konfor koşullarına ve beklenen performansa kolayca ulaşılmaktadır. Nefes alabilen su yalıtım örtüleri ile; iç ortamın kontrollü bir biçimde havalandırılması için gerekli özelliklere sahip, su, hava ve rüzgar geçirimsiz bir dış kabuk meydana getirilir.


 

---

R E K L A M