Hazır beton kullanan müteahhitler zarar etmektedir

Rayiç, birim fiyatlarının hesaplanmasında kullanılan unsur olduğu için ait olduğu mal veya hizmetin piyasadaki satınal-ma bedelini ifade etmeleri çok önemlidir. Gerek rayiçlerin ve gerekse rayiçlerle oluşan birim fiyatların 1 yıl süre ile sabit tutulması, bu hususun taahhüt işlerinin selameti bakımından ne kadar önem taşıdığını ortaya koymaktadır. Geçerli olduğu için yıl içinde sabit tutulan rayiçlere karşılık, piyasadaki malzeme, işçilik, inşaat, makine ve araç fiyatlarının yaşanan enflasyona paralel şekilde değişmesi, rayiçlerle piyasa fiyatları arasındaki uyumu bozmakta ve farklılık meydana getirmektedir. Piyasa fiyatları ile rayiç fiyatlar arasında oluşan bu farklılık, taahhüt işlerini çıkmaza sokmaktadır. Sabit rayiç fiyatla işini yapmak zorunda olan müteahhit, piyasa fiyatlarının artması sebebi ile meydana gelen maliyet artışlarını -önemli ölçüde- kendi cebinden karşılamak zorunda kalmaktadır. Bayındırlık ve Iskan Bakanlığı görevleri arasında bulunan rayiç tespiti işlemleri, yıllardan beri bu bakanlığımızca ifade edilmektedir. Ne var ki bir kısım rayiçlerin düşük tespiti sonucu gerçek piyasanın altında kalması, müteahhitlerimizi telafisi imkansız zararlarla karşı karşı bırakmaktadır.Bir örnek olarak hazır beton rayicini ele alalım.Poz No: 04.043 BS. 18 (B 225) beton harcının 1999 rayici 12.300.000 TL/m3,Mart sonu itibarıyla piyasa fiyatı 16.000.000 TL/m3, iş kalemi olarak 1999 yılı Sabit İmal Fiyatı 15.874.383 TL/m3'tür.Müteahhit piyasa fiyatı üzerinden satın aldığı beton pompasıyla basılan hazır betonu döküm yerine sermek, vib-ratör ile sıkıştırmak, sulamak, soğuk-sı-cak ve diğer dış tesirlerinden korumak, gerekli ve yeter sayıda deney için numune alarak bunların deneylerini yaptırmak üzere her türlü işçilik, malzeme zayiyatı, laboratuvar giderlerini de ayrıca karşılamak zorundadır. Bu işler için yaklaşık 400.000 TL/m3 sarfedilmesi gerektiği idarelerce de bilinmektedir.Hazır beton 16.000.000 TL/m3, diğer işler karşılğı 400.000 TL/m3 olmak üzere, 1 m3 BS. 18 (B.225) betonu müteahhidine eksi kâr ve genel masraf hariç-16.400.000 TL'sına mal olmaktadır. Bu duruma göre beher m3 BS.18 (B.225) beton imalat karşılığında müteahhitler

-          % 0 indirimle    525.617 TL. -% 10 indirimle    2.113.056 TL.

-          % 20 indirimle    3.700.494 TL.

-          % 30 indirimle    5.287.932 TL.

zarar etmek mecburiyetindedir. Bu durum bütün hazır beton sınıfları için geçerlidir. Ancak, zarar miktarında ufak değişiklikler olabilir.Nitelikli tercih sebebi olan hazır beton, işin maliyetini etkileyen en ağırlıklı iş kalemidir. Ancak kullanılan betona bağlı olarak ortaya çıkan zarar, büyük miktarlara varmaktadır. Müteahhitlerin kendi zararlarına olmasına rağmen hazır beton üreten firmalara hizmet ettiklerini ortaya koyan bu neticenin oluşumunda 3 faktör önemlidir. 1) Çimento ve hazır beton üreten firmaların yüksek oranda zam yapmaları bu sonucu oluşturmaktadır.