Kiremit Altında Su Yalıtımı ve Oluklu Levhalar

Hammaddesinin bol ve ucuz elde edilmesi, üretim teknolojisinin kolay uygulanabilir olması, çok eski devirlerden beri kullanıldığı için kazanmış olduğu geleneksel olma özelliği kiremitin bu denli yaygınlaşmasını sağlamış ve yapıya kazandırdığı estetik görünüm de katkısıyla kiremit hem kullanıcıların, hem de tasarımcıların başlıca tercihi haline gelmiştir

Kiremitin en karakteristik özelliklerinden biri, çok çeşitli biçim ve boyutta üretilebilir olmasıdır 19. yüzyıla kadar alt ve üst parçaların birleşmesiyle çatı örtüleri oluşturan biçimlerde ve basit tekniklerle üretilen kiremitler, endüstrinin gelişmesiyle kenetli birleşimlere imkan veren şekiller almıştır

Türkiye'deki kiremitlerde de bu iki ana grubu görmek mümkündür "Alaturka kiremit" olarak adlandırılan geleneksel türün yıllık üretimi 2.000.000 m2 dolaylarındadır ve daha çok eski eserlerin restorasyonlarında, turizm yapılarında, yalı, villa gibi konutlarda kullanılmaktadır Kenetli birleşimlerle tek kat olarak döşenen endüstriyel kiremitlerin başında "Marsilya Kiremiti" adıyla anılan oluklu kiremit tipi gelmekte ve yılda 30.000.000 m2 üretilerek ülkemizde mevcut tüm çatı kaplama malzemeleri arasında en yüksek payı alan türü oluşturmaktadır

Bu denli ilgi gören kiremitlerin sakıncalı yanları da yok değildir 40-70 kg/m2 arasında değişen ağırlıkları gerek nakliye giderlerini, gerekse çatı yüzeyi ağırlığını küçümsenmeyecek ölçüde arttırmaktadır Boyutları diğer çatı kaplamalarına oranla küçük olduğu için aralarında çok sayıda bindirme ve ek detayları oluşmakta, bu da yağmur sularının yapıya girme riskini yükseltmektedir Ayrıca üretimin gereği olarak meydana gelen boyutsal toleranslar, elemanlar arasında uyumsuzluklara neden olabilmektedir Malzemenin esnekliği hiç yoktur, bu nedenle üzerinde gezildiğinde kırılabilmekte, ayrıca bir miktar su emmesi de söz konusu olduğundan soğuk iklim bölgelerinde don olayının etkisiyle kolayca çatlayabilmektedir Bu nedenlerden ötürü kiremitlerin su yalıtım malzemeleriyle birlikte kullanılmasına ihtiyaç duyulmaktadır Bütümlü malzemeler, kiremit altısu yalıtımında en önemli grubu oluştururlar Bunlardan bir bölümü rulo veya tabaka halinde satışa sunulan membran tipi malzemelerdir Bitümlü karton ve ka-naviçeler, okside bitümden imal edilen membranlar bu grubun en eski türleridir ve çekme dayanımlarının düşüklüğünden ötürü kolay yırtılmaları, ek yerlerindeki sorunlar, zaman içinde esnekliklerini kaybetmeleri gibi nedenlerle yerlerini termoplastiklerle mo-difiye edilmiş bitümden fiberglas veya polyester donatılı olarak imal edilen ve ısıtılarak yapıştırı-labilen membranlara bırakmışlardır

Diğer yandan özel olarak şekillendirilmiş bitüm esaslı oluklu levhaların kiremit altı su yalıtımında kullanımları birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi Türkiye'de de giderek yaygınlaşmaktadır Bu amaçla üretilen oluklu selülo-mineral kaplama malzemelerinin membranlardan farkları şöyle özetlenebilir

Membranlarla sadece su yalıtımı amaçlanırken, oluklu levhalar hem su yalıtımı, hem de kiremitlere statik destek sağlamak üzere geliştirilmişlerdir Kiremitleri kavramak üzere özel olarak pro-fillendirilen levhaların yerleştirilmesiyle kiremitlerin oturması gereken yerler kendiliğinden belirlendiği için, işçilik de kolaylaşmakta, çatı görünümü düzgün ve estetik olmaktadır

Oluklu levhaların moment taşıma özellikleri vardır, o nedenle boşluklu alt yapılar üzerinde de kullanılabilirler Kiremitlerin oturacağı kaplama tahtaları aralıklı olarak döşendiğinde tahta maliyetinden % 73'e varan oranlarda tasarruf edilebilmektedir Bu tasarrufun parasal karşılığı yalıtım için yapılan harcamanın çok üstündedir Ayrıca az tahta kullanılmasının ekolojik değeri de ortadadır

Kiremitler, yer yer de olsa, rüzgar etkisine karşı çatıya bağlanmak zorundadırlar ve bu amaçla çakılan çiviler, yalıtımın delinmesine yol açarlar Membranlı yalıtımlarda, çatı arasına sızabilecek sularla çivi delikleri aynı düzlemde karşılaştıkları için, geçirimsizlik risk altındadır Oysa oluklu malzemelerde çivinin oluklu tepesinde, akan suyun oluk dibinde olmasından ötürü tehlike yoktur

Soğuk çatı detaylarında ısı yalıtımı ile su yalıtımı arasında yo-ğuşmaya karşı havalandırma istenmektedir Birçok yapıda ısı yalıtımı, çatı düzleminde, kiremit altı tahtasının ya üstünde, ya da hemen altında uygulanmakta, böylelikle son kat betonu ile eğimli çatı düzlemi arasında kalan "çatı arası" çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır Bu tip çatılarda su yalıtımı için oluklu levhalar kullanıldığında oluk yapısının ısı yalıtımının üzerinde meydana getirdiği hava boşluğu gerekli sirkülasyonu sağlamakta, çatı maliyetini arttıran özel konstrük-siyonlara gerek kalmamaktadır Geleneksel alaturka kiremitlerin altında kullanılan Rufoline S oluklu yalıtım levhaları kiremitleri üç noktadan desteklemek üzere ta-

sarlanmışlardır Profilleri TS 3457'de belirtilen II, tip kiremitlerle uyumludur 37 cm aralıkla döşenen kaplama tahtaları üzerinde kullanılabilmekte, böylelikle kaplama tahtasından % 73 oranında tasarruf sağlanmaktadır Uygulamada alt kiremitler oluklar arasında kalan düz kısımlara 19 cm aralıkla oturmakta, Rufoline S tarafından şaşmaz biçimde eşitlenen aralıklar nedeniyle bir yandan düzgün bir çatı görünümü elde edilirken, diğer yandan aynı miktar kiremitle % 25 daha fazla alan örtülmektedir Yine Onduline Avrasya tarafından geliştirilerek üretilmekte olan Isoline Marsilya, TS 562 standar-tında Marsilya tipi kiremitlerle birlikte kullanılmaktadır Rufoline S gibi Isoline Marsilya da çatıya döşendiğinde, özel profilleriyle, kiremitlerin yerleşeceği hizaları kendiliğinden tarif etmekte, kiremitler dizilirken ip çekme gereğ; ortadan kalkmaktadır Bu uygulamada kaplama tahtaları 34 cm aralıklarla döşenebilmekte, alt yapıdan tasarruf % 70 dolayında olmaktadır

ÇaÄŸdaÅŸ teknolojilerle üretilen yeni kiremit altı'su yalıtım malzemeleri Türkiye'de de giderek yaygınlaÅŸmaktadır, çünkü görünen o ki, kiremit, binlerce yıllık geçmiÅŸiyle günümüze kadar ulaÅŸan en uzun ömürlü çatı malzemelerinden biri olduÄŸu ve gelecekte de yaÅŸamaya devam edecek.