Hazırlayan: Sven Schimschar, Thomas Boermans,
David Kretschmer, Markus Offermann, Ashok John

Binalarda Enerji Performansı YönetmeliÄŸi (EPBD) baÄŸlamında maliyet etkinliÄŸe yönelik karşılaÅŸtırmalı metodolojinin uygulanması...

4. Maliyet etkin U-değerlerinin uygulanmasıyla enerji tasarrufu potansiyeli

4.1 Metodoloji

Bu bölümde mevcut ÅŸartların sürdürülmesi durumu (Business as usual “BAU” senaryosu) ile karşılaÅŸtırıldığında maliyet etkin U-deÄŸerleri ile saÄŸlanacak enerji tasarrufu potansiyeli deÄŸerlendirilmiÅŸtir.

Bu maksatla mevcut bina stokunun boyutlarını, toplam ve kullanım alanına baÄŸlı enerji tüketim miktarını bilmek ve gelecekteki geliÅŸmeler için gerçekçi tahminlerde bulunmak gerekir. Metodoloji bölüm 4.1’de, sonuçlar ise bölüm 4.2’de açıklanmıştır.

4.1.1. Mevcut Bina Stoku Boyutu

Mevcut bina stoku boyutunu tahmin etmek için resmi bir istatistik mevcut deÄŸildir, ancak baÅŸka pek çok faydalı kaynak vardır ve kullanılmıştır:

Bu ana bilgi kaynakları, il bazında ve bir bütün olarak Türkiye’deki mevcut bina stokunun saÄŸlam bir resmini çizmeyi mümkün kılar. Tüm kaynaklar biraraya getirildiÄŸinde mevcut bina stokunun yaklaşık 2.375 milyon metre kare zemin alanından oluÅŸtuÄŸunu tahmin ediyoruz. Dünya genelinde karşılaÅŸtırılabilir diÄŸer ülkelerdeki göstergeler ile baÄŸdaÅŸan bu deÄŸer kiÅŸi başı yaklaşık 30 m2lik ortalama oturma alanına karşılık gelir.

Bölüm 2.2’de açıklanan metodoloji ve bu raporda kullanılan 6 tanımlanmış iklim bölgesine göre bina stokunun bu iklim bölgelerine göre dağılımı aÅŸağıdaki tabloda sunulmuÅŸtur;

Tablo 8. Ä°klim bölgelerine göre ayrılan 2015 yılındaki Türkiye’nin konut stoku

4.1.2 Gelecekteki Bina Stoku GeliÅŸimi

Bina stokunun beklenen geliÅŸimi için Ecofys tarafından geliÅŸtirilen ve baÅŸka diÄŸer çalışmalarda (örn: Ecofys & IEEJ (2015) Molenbroek ve diÄŸerleri (2015)) da kullanılan bir metodoloji kullanılmıştır. Bu yaklaşım, ekonomik güç (kiÅŸi başı GSYÄ°H) ile mevcut oturma alanı arasındaki baÄŸlantıları kullanır (aÅŸağıdaki ÅŸekle bakınız).

Åžekil 36. KiÅŸi başı GSYÄ°H ile kiÅŸi başı mevcut taban alan arasındaki baÄŸlantının niteliksel görseli

Nüfus artış verisi, BM Dünya Nüfus Beklentileri’nde bulunduÄŸu “Orta DeÄŸiÅŸken”, Ekonomik Kalkınma ve Ä°ÅŸbirliÄŸi Örgütü (OECD) Ekonomik Bakış Açısı’ndan GSYÄ°H büyüme tahminleri “Uzun dönem büyüme senaryoları” 2015 revizyonundan alınmıştır (gerçek GSYÄ°H büyümesinin 2012-2017’de %5.2, 2018-2030’da %4.1 ve 2031-2050’de %2.3 olması bekleniyor).

Metodolojimiz Ecofys’in bina stoku araÅŸtırmasındaki tecrübelerine dayanmakta ve (ki çoÄŸu gizli pazar araÅŸtırması projeleridir) konut ve konut dışı binaların taban alanlarının ayrı ayrı hesaplanmasına olanak saÄŸlamaktadır. Buna karşılık Ecofys & IEEJ (2015) “Avrupa’da yenileme izleri” (Boermans ve diÄŸerleri, 2012), ısı pompası uygulama senaryoları (Bettgenhäuser ve diÄŸerleri, 2013) ya da Avrupa konut dışı inÅŸaat sektörünün panaroması (Schimschar ve diÄŸerleri, 2011) gibi yayınlamış örnekler de vardır.

Model ve altında yatan formüller dünyadaki 50 ülkeden gelen bina stoku istatistiklerine dayanır ve yıllar geçtikçe sürekli geliÅŸmiÅŸtir (devam eden gizli doktora tezi çalışması, Schimschar, 2015). Model, Isaac & van Vuuren’i (2009) baz alır ve kiÅŸi başı GSYÄ°H ile konut yaÅŸam alanı arasındaki ortalama korelasyonları kullanır (burada “ortalama” ifadesi, dünyanın farklı bölgelerindeki ayrık, bitiÅŸik nizam müstakil konut ve apartmanlar gibi farklı bina kategorileri arasındaki ortalamayı belirtir). Ayrıca konut ve konut dışı binaların taban alanları arasındaki tipik korelasyonlar da kullanılabilir. Mevcut ÅŸartların sürdürülmesi senaryosu ve maliyet etkinlik senaryosu olmak üzere 2 senaryo geliÅŸtirdik. Yukarıda açıklanan yaklaşımın sonucu olan ve zamanla deÄŸiÅŸen yeni inÅŸaat oranına ilaveten her iki senaryo için aÅŸağıdaki yıkım ve yenileme oranları kullanılmıştır:

Tablo 9. Ä°ki senaryo için kullanılan dönüÅŸüm oranları

DiÄŸer parametreler ile mukayese edildiÄŸinde özellikle %1,5 olan yıkım oranı öne çıkmaktadır. Bu yüksek yıkım faaliyetinin sebebi, 2030 yılına kadar 6.5 milyon konutun yıkılmasını gerektiren Türkiye’nin Kentsel DönüÅŸüm Planı’dır (Elsland et al., 2014).

4.1.3 Enerji Tüketimi

Türkiye’nin konut sektöründeki toplam enerji tüketimi bilgisi ve kullanım alanına göre bölünmüÅŸ tüketim deÄŸerleri EUROSTAT toplam enerji dengeleri-yıllık verilerinden alınmıştır (EUROSAT, 2016). Bazı kaynaklara göre (Utlu & Hepbasli (2003), Nishimura ve diÄŸerleri, (2011), Elsland ve diÄŸerleri, 2014, UNDP & GEF (2011)), toplam enerji tüketimi farklı enerji kullanımlarına bölünmüÅŸtür ve sonuçlar diÄŸer ülkelerden gelen göstergeler ile karşılaÅŸtırılmıştır. Sonuç olarak, 2015’te ısıtma için 79.5 TWh ve soÄŸutma için 2.1 TWh olduÄŸu öngörülen ısıtma ve soÄŸutma tüketimini hesaplamak ve tanımlamak mümkündür. Gelecekteki enerji tüketimi geliÅŸimini tahmin etmek için mevcut tüketimin, hesaplanan enerji talebine (ki normaldir) eÅŸit olmadığı düÅŸünülmelidir.

Pek çok düÅŸük gelirli hane halkı ülkenin soÄŸuk kesimlerinde yaÅŸamaktadır ve evlerini ısıtmak için sınırlı mali kaynaklara sahiptir. Bu gibi durumlarda binanın tüm kısımları aynı ÅŸekilde ısıtılmamakta ve insanlar tüm ısınma sezonu boyunca binalarını, örneÄŸin 20°C’ye ısıtmamaktadır. Genelde örneÄŸin yatak odaları, mutfak, banyo vb. ısıtılmamakta veya soÄŸutulmamaktadır. Bu nedenle teorik talep ve gerçek tüketim arasında önemli bir fark meydana gelebilir. 2015’te ~227 TWh nihai ortam ısıtma enerjisi talebi ve ~14 TWh nihai ortam soÄŸutma enerjisi talebi hesapladık, ki bu da teorik ortam ısıtma talebinin yalnız yaklaşık %35’inin ve ortam soÄŸutma talebinin %14’ünün hali hazırda karşılandığı sonucuna karşılık gelir. Senaryolarımızda bu yüzdelerin 2050’ye kadar doÄŸrusal olarak (ısınmanın %70’e, soÄŸutmanın %50’ye) yükseleceÄŸini düÅŸünüyoruz.

4.2. Sonuçlar

AÅŸağıdaki ÅŸekil, Tablo 9’da tanımlanan dönüÅŸüm oranları ve bölüm 4’te açıklanan metodolojiye göre stok büyüme beklentilerinden elde edilen yeni yapılaÅŸma oranı kabulleriyle 2015 ila 2050 yılları arasındaki konut stokunun geliÅŸim beklentilerini göstermektedir. Åžekil 37, 2015’teki ~2.375 milyon metrekare olan konut stokunun 2050’de neredeyse 4.000 milyonmetre kareye yükseleceÄŸine dair beklentiyi göstermektedir. Bu %~65’lik bir artışa tekabül eder.

Åžekil 37. Türkiye’de 2015 ve 2050 yılları arasındaki konut stokundaki büyüme tahmini

TS 825’e göre inÅŸa edilmiÅŸ yeni binaların, stoktaki yıkılacak binaların (stoktaki tipik yalıtımsız binalar) ve mevcut ÅŸartlarda yapılan olaÄŸan yenilemelerin sayısına baÄŸlı olarak 2015-2050 yılları arasında mevcut ÅŸartların sürdürülmesi durumunda ısıtma ve soÄŸutmaya yönelik beklenen nihai enerji tüketimindeki artış Åžekil 38’de gösterilmektedir. Ayrıca Åžekil 38’de tüm yeni bina ve yenilemelerin bölüm 3.2’de sunulan hesaplanmış maliyet etkinlik seviyelerine göre gerçekleÅŸtirilmesi kabulüyle maliyet etkinlik eÄŸrisi gösterilmektedir.

Ä°ki senaryoya ilaveten Åžekil 38, iki senaryo arasındaki nihai enerji tasarrufu potansiyelini gösterir . Bu verilere göre 2023’te %7~, 2030’da %14, 2040’da %21 ve 2050’de %28 azalma hesaplanmıştır.

Åžekil 38. BAU ve maliyet etkinlik senaryoları ile BAU senaryosuyla karşılaÅŸtırıldığında maliyet etkin senaryodaki ortaya konan nihai enerji tasarrufu açısından 2015-2050 Türkiye konut sektöründeki ortam ÅŸartlandırması için gerekli enerji tüketimine yönelik (ortam ısıtma ve ortam soÄŸutma) hedeflenen nihai enerji tüketimi

Devam edecek...

Bu raporda yer alan tablo, ÅŸekil ve diÄŸer ayrıntılara e-dergi üzerinden ulaÅŸmak için lütfen tıklayınız...