Türkiye Müteahhitler BirliÄŸi’nin (TMB) 2023 yılının son çeyrek dönemine iliÅŸkin Ä°nÅŸaat Sektörü Analizi Raporu’nda, “Sektörün ara eleman sorunu iyice derinleÅŸmiÅŸtir. Ä°nÅŸaatlarda istihdam edilmek üzere demirci, kalıpçı, iÅŸ makinesi operatörü, hatta düz iÅŸçi gibi “mavi yaka” olarak nitelendirilen orta kademe eleman bulmakta zorluk yaÅŸayan sektörde, ücretler yıl sonunda aylık 150 bin TL seviyelerine kadar çıkmıştır. Mevcut sistemde tamamı üniversiteye yönlendirilen gençlerin meslek ve sanat okullarına yönlendirilmesi, kısa vadede olmasa bile hem sektörün ihtiyaç duyduÄŸu nitelik ve nicelikte elemana kavuÅŸması, hem de ülkemizdeki iÅŸsizlik sorununun çözümüne katkı saÄŸlaması bakımından önemlidir.” ifadelerine yer verildi.
Ekonominin genelinde 200’ün üzerinde alt sektöre yarattığı talep ve istihdam gücüyle lokomotif rolü üstlenen inÅŸaat sektörünün önde gelen kuruluÅŸlarını temsil eden Türkiye Müteahhitler BirliÄŸi (TMB), ekonomi çevreleri ve sektör tarafından ilgiyle takip edilen Ä°nÅŸaat Sektörü Analizi Raporu’nun Ocak 2024 sayısını yayımladı. “Yeni Yüzyılda Eski Sorunlar, Zorluklara RaÄŸmen Gelen BaÅŸarılar” baÅŸlıklı analizde, küresel ve ulusal ekonomi ile inÅŸaat sektörüne iliÅŸkin veriler deÄŸerlendirildi.
Ä°nÅŸaat sektörü, ekonominin önünde büyüdü
Ä°nÅŸaat Sektörü Analizi Raporu’nun Ocak 2024 sayısında, inÅŸaat sektörünün 2023 yılına yüksek girdi maliyetleri ve emtia sorunları ile baÅŸladığı hatırlatıldı. Yılın hemen başında yaÅŸanan elim deprem felaketinin sonrasında bölgenin yeniden inÅŸası için sektörün seferber olduÄŸuna dikkat çekilen raporda, “Sektör, 2023 yılının ilk üç çeyrek döneminde, depremin de etkisiyle yıllık bazda sırasıyla %4,5, %6,6 ve %8,1 oranlarında, ekonominin üzerinde büyümüÅŸtür. Deprem bölgesindeki yeniden imar faaliyetlerinin yanı sıra seçim sürecinin tamamlanmasıyla azalan belirsizlikler de inÅŸaat sektörü rakamlarına olumlu yansımış; ancak yine de sektördeki büyüme önceki yılların gerisinde kalmıştır. Bununla birlikte, yaklaÅŸan yerel seçimler öncesi hızlanan kentsel dönüÅŸüm ve alt yapı faaliyetlerinin önümüzdeki süreçte sektörü desteklemeye devam edeceÄŸi tahmin edilmektedir. Ancak, kamuda tasarruf tedbirleri kapsamında zorunlu haller dışında yatırım programına yeni proje alınmayacağının açıklanmış olması, kuÅŸkusuz 2024 yılında sektörü bekleyen en önemli sorunlardan bir olacaktır. Ä°nÅŸaat sektörünün 2023 yılının son çeyreÄŸinde de büyümeyi sürdüreceÄŸi tahmin edilmektedir. Gayrimenkul sektöründe ise büyüme yavaÅŸlamıştır.” denildi.
EÄŸitim politikalarında köklü deÄŸiÅŸiklikler yapılmalı
Özellikle iÅŸçilik endeksindeki artışın dikkat çekici boyutlara ulaÅŸtığına vurgu yapılan raporda, ÅŸu ifadelere yer verildi: “Ä°nÅŸaat sektörü 2023 yılı boyunca girdi maliyetlerindeki yüksek artışlardan etkilenmiÅŸ, sektörün ara eleman sorunu iyice derinleÅŸmiÅŸtir. Ä°nÅŸaatlarda istihdam edilmek üzere demirci, kalıpçı, iÅŸ makinesi operatörü, hatta düz iÅŸçi gibi “mavi yaka” olarak nitelendirilen orta kademe eleman bulmakta zorluk yaÅŸayan sektörde, ücretler yıl sonunda aylık 150 bin TL seviyelerine kadar çıkmıştır.” Sektörün sadece yurt içinde deÄŸil yurt dışında üstlenilen projeler için de istihdam sorunu yaÅŸadığının belirtildiÄŸi raporda; “TMB tarafından da her fırsatta yetkili kurumlar ve kamuoyunun dikkatine sunulan bu sorunun çözümü için mevcut eÄŸitim politikalarında köklü deÄŸiÅŸiklikler yapılması elzem görülmektedir. Nitekim, mevcut sistemde tamamı üniversiteye yönlendirilen gençlerin meslek ve sanat okullarına yönlendirilmesi, kısa vadede olmasa bile hem sektörün ihtiyaç duyduÄŸu nitelik ve nicelikte elemana kavuÅŸması, hem de ülkemizdeki iÅŸsizlik sorununun çözümüne katkı saÄŸlaması bakımından önemlidir.” denildi.
Yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde yeni bir rekor: Yarım trilyon dolar eÅŸiÄŸi aşıldı
Salgın sonrası toparlanma sürecine giren ekonomilerdeki sıkılaÅŸma ve yaÅŸanan savaÅŸların neden olduÄŸu tüm olumsuzluklara raÄŸmen yurt dışı müteahhitlik hizmetleri alanında, 2023 yılında 389 projeyle 27 milyar 392 milyon dolar tutarında yeni iÅŸ hacmine ulaşıldığının belirtildiÄŸi raporda, “Ä°nÅŸaat sektörünün ilk kez 1972 yılında Libya ile yurt dışı pazara açılmasından bu yana ulaÅŸtığı uluslararası proje portföyü büyüklüÄŸü, 135 ülkede üstlenilen 12 bin 71 projeyle toplam 501 milyar 878 milyon ABD Doları ile rekor düzeye ulaÅŸmıştır.” ifadelerine yer verildi.
2024’te hedef Körfez ülkeleri ve Irak
2023 yılı boyunca siyasi iliÅŸkilerde olumlu geliÅŸmelerin yaÅŸandığı baÅŸta Suudi Arabistan olmak üzere Körfez bölgesi ülkeleri ve Irak’a yönelik yoÄŸun çalışmalar yürütüldüÄŸünün vurgulandığı raporda; “Ülkemizin Suudi Arabistan ile mevcut iliÅŸkilerinin geliÅŸimi çerçevesinde, ülkenin Türk inÅŸaat sektörü için yıllık 10 milyar ABD Dolarlık yeni iÅŸ potansiyeli taşıyan bir pazar konumuna geldiÄŸi görülmektedir. “ deÄŸerlendirmelerinde bulunuldu. Bununla birlikte “Basra Körfezi’nden Türkiye’ye kara ve demir yolu ağı ile ulaÅŸacak Kalkınma Yolu projesinin önümüzdeki süreçte inÅŸaat sektörümüzün yurt dışı faaliyetleri açısından büyük önem taşıyacağı düÅŸünülmektedir.” ifadelerinin yer aldığı raporda, inÅŸaat sektörünün 2024 yılı rotası vurgulanarak, yurt dışı müteahhitlik faaliyetlerine önem vereceÄŸinin de altı çizildi.
Türkiye Müteahhitler BirliÄŸi’nin 2023 yılının son çeyrek dönemini deÄŸerlendirdiÄŸi raporda, inÅŸaat sektörüne iliÅŸkin özetle ÅŸu tespitlere de yer verildi:
Ä°LAVE FÄ°YAT FARKI DÜZENLEMESÄ° YETERSÄ°Z: Devam eden kamu yapım iÅŸlerinde ilave fiyat farkı ödenmesi ve süre uzatımı verilmesine yönelik düzenlemeyi de içeren 7491 sayılı “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde DeÄŸiÅŸiklik Yapılması Hakkında Kanun”, 28 Aralık 2023 tarih ve 32413 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. YürürlüÄŸe giren düzenleme mevcut hali ile sektörün beklentilerini karşılamamaktadır. Anadolu'nun dört bir tarafında yüklenicilerin projelerini yüksek borçlulukla tamamlamaya çalışmaktadır. Müteahhitlik firmalarının borçluluk oranları 2023 yılı boyunca yüksek seyretmiÅŸ, borç stokundaki artış da belirgin biçimde devam etmiÅŸtir. BDDK'nın verilerine göre Kasım 2023 itibarıyla sektörde takipteki kredi hacmi 25,5 milyar TL olup takipteki kredi oranı %3,2’dir. Piyasa faizlerinin halen yüksek ve bankaların kredi verme iÅŸtahının düÅŸük olması nedeniyle firmalar için yıl boyunca finansmana eriÅŸim sorunu yaÅŸanmıştır.
SEKTÖRÜN Ä°STÄ°HDAMDAN ALDIÄžI PAY YÜZDE 6,4: TÜÄ°K verilerine göre inÅŸaat sektöründe düÅŸüÅŸün yaÅŸandığı istihdam rakamları deprem felaketinin etkisiyle artarak 2023 yılının üçüncü çeyreÄŸi itibarıyla yeniden 2 milyon kiÅŸiye ulaşırken, sektörün istihdamdan aldığı pay yüzde 6,4 olmuÅŸtur.
KONUT SATIÅžLARINDA DÜÅžÜÅž YAÅžANIYOR: TÜÄ°K verilerine göre Türkiye genelinde konut satışları Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %20,6 azalarak 93 bin 514 olmuÅŸtur. Konut satışları Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %14,9 azalarak 1 milyon 87 bin 349 olarak gerçekleÅŸmiÅŸtir. Türkiye genelinde ipotekli konut satışları Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %68,5 azalarak 5 bin 245 olarak gerçekleÅŸmiÅŸtir. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı %5,6 olmuÅŸtur. Ocak-Kasım döneminde gerçekleÅŸen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %33,6 oranında azalarak 171 bin 706 olmuÅŸtur. Yabancılara yapılan konut satışları Kasım ayında, 2022 yılının aynı ayına göre %61,5 azalarak 2 bin 342 olmuÅŸtur.
2023 YILINDA YURT DIÅžINDA ÜSTLENÄ°LEN PROJE BEDELÄ° 27 MÄ°LYAR DOLARI AÅžTI: Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında Ticaret Bakanlığı verilerine göre Türk müteahhitlik firmaları 2023 yılında 389 projeyle 27 milyar 392 milyon ABD Doları tutarında yeni iÅŸ hacmine ulaÅŸmıştır. Yurt dışında Türk müteahhitlerinin 2023 yılında en fazla yeni proje üstlendiÄŸi ilk 5 ülke Rusya Federasyonu (4,6 milyar ABD Doları), Romanya (3,6 milyar ABD Doları), Türkmenistan (3,3 milyar ABD Doları), Suudi Arabistan (2,8 milyar ABD Doları) ve Irak (1,4 milyar ABD Doları) olarak sıralanmıştır.
SAVAÅžA RAÄžMEN RUSYA FEDERASYONU LÄ°DERLİĞİNÄ° KORUDU: Yurt dışı müteahhitlik hizmetlerine yeniden ivme kazandırma hedefiyle TMB, yıl boyunca savaşın büyük yıkıma uÄŸrattığı Ukrayna’nın yeniden inÅŸasında aktif rol oynamak üzere somut öneriler geliÅŸtirmiÅŸ, sektörün en önemli pazarı olan Rusya ile iliÅŸkileri muhafaza ederek eski seviyelerine çıkarmak için çalışmalar sürdürmüÅŸtür. 2023 yılı sonu rakamlarına bakıldığında Rusya Federasyonu’nun, 4 milyar 613 milyon ABD Doları tutarında 36 proje ile en çok proje üstlenilen ilk on ülke arasında ilk sıradaki yerini koruduÄŸu görülmektedir.
R E K L A M
HAKKIMIZDA
