Türkiye için U-Değerleri Haritaları 2. Bölüm

Hazırlayan: Sven Schimschar, Thomas Boermans,

David Kretschmer, Markus Offermann, Ashok John

Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği (EPBD) bağlamında maliyet etkinliğe yönelik karşılaştırmalı metodolojinin uygulanması...

3. Maliyet Etkinliğe Göre U-Değerleri

3.1 Metodoloji

Avrupa Birliği 2012’de binalarda enerji performansına ilişkin bir Komisyon Tüzüğü (244/2012) yayınlamıştır. Bu tüzük bina ve yapı bileşenlerinin optimize edilmiş enerji performanslarının maliyet etkinlik seviyelerini hesaplamak için karşılaştırmalı bir metodoloji belirlemektedir. Tanımlanmış olan referans bina için değerlendirilen farklı tedbir / paket / değişkenlere yönelik birincil enerji tüketimi ve küresel maliyet hesaplamalarını esas alarak her bir referans bina için farklı çözümlere dair birincil enerji tüketimini (x-ekseni: kWh birincil enerji/(m2) faydalı döşeme alanı ve yıl)) ve küresel maliyetleri (y-ekseni: EURO/m2 faydalı döşeme alanı) ortaya koyan grafikler çizilebilir. Tedbirler / paketler /değişkenlerin sayısı düşünüldüğünde spesifik bir maliyet eğrisi (= farklı değişkenlerin veri noktalarıyla işaretlenmiş alanın aşağı sınırı) geliştirilebilir (EC, 2012b).

En düşük maliyetli paketlerin kombinasyonu eğrinin en alçak noktasıdır (yukarıdaki görselde, paket ‘3’). Bu en alçak noktanın X eksenindeki konumu maliyet etkin minimum enerji performansı gerekliliklerini verir. 244/2012 sayılı Tüzüğün Ek I (6) maddesinin 2. paragrafında öngörüldüğü üzere, paketler aynı veya benzer maliyetlere sahip olduğunda daha düşük birincil enerji kullanımına sahip paket (= maliyet etkinlik aralığının sol sınırı) mümkün olduğunda maliyet etkinlik seviyesini tanımlanmasına kılavuzluk yapacaktır (EC, 2012b).

Bu maksatla Ecofys, binaların enerji performansına ilişkin Komisyon Tüzüğünde (244/2012) tanımlanan gereksinimlere uygun olarak bir maliyet etkinlik modeli geliştirmiştir. Bu model, farklı referans binalar için değişen iklim koşulları altında (hem arz hem de talep taraflarını dikkate alarak) maliyet etkin bina konfigürasyonlarını hesaplar. Model, yerel şartlara adapte edilebilirdir. Fiziksel konular düşünüldüğünde örneğin iklim koşulları ile yerel inşaat alışkanlıkları EN ISO 13790’a uygun olarak saatlik ısıtma ve soğutma taleplerini hesaplamak için dikkate alınır. Hesaplanan ısıtma ve soğutma ihtiyaçları, yapı elemanları ve çeşitli enerji fiyatlarına yönelik dinamik maliyetler gibi mikro ve makro-ekonomik parametreler ile küresel maliyetlerin hesaplanmasında kullanılır. Bu model, U-değerleri ile ısıtma ve soğutma sistemlerinin binlerce kombinasyonunu hesaplar ve hesaplama süresi sonunda en düşük küresel maliyeti veren teknik konfigürasyonu tespit eder. Maliyet etkinliğini tanımlamak için kişisel veya toplumsal bir perspektif benimsenebilir. Hesaplama modeli, hem yeni hem de tadil edilecek binalara uygulanabildiği gibi tipik yerel referans binaları ve geometrilerini içerebilir.

Analizler, referans bina ölçeğinde yürütülecek ve sonuçlar tüm bina stoku için ekstrapole edilecektir. Referans bina, bina stokundaki tipik binayı temsil eden yapıdır. Farklı referans binalar üzerinde analizler yürüterek aşağıdan yukarıya tüm bina stokunun analiz edilmesini sağlar. Konut türü tipik referans binalar farklı ebatlar ve/veya yaş sınıflarında (yapım aşamaları) örneğin ayrık nizam veya bitişik nizam müstakil binalar ve apartmanlardır. Hangi referans binanın kullanılması gerektiği önemli ölçüde bina stokundaki payına bağlıdır. Müstakil konutların yaygın olduğu ülkelerde bu tür binalara odaklanılmalıdır. Analizler için dikkate alınan bina tipinin tipik yapım özellikleri, örneğin boyut, geometri, kullanılan yapı malzemeleri, tipik HVAC ekipmanı (ısıtma, havalandırma ve soğutma sistemleri vs.), pencere tür ve boyutları, yön vb. araştırmak gereklidir.

2011 ve 2001 bina sayımı sonuçları baz alındığında, bina stokunda en çok bulunan ve bu nedenle bu analizle en alakalı olan 5 katlı apartman kullanılmaya karar verilmiştir. Referans binaya dair tüm detaylar kullanılan referans binanın çizimleri de dahil olmak üzere bu raporun EK 4’ünde bulunabilir. Hesaplama parametreleri EK 2 (yeni inşaatlar için) ve EK 3’te ( yenilemeler için), yatırım maliyet varsayımları ise EK 5’te bulunabilir.

3.2 Sonuçlar

Aşağıdaki tablolar maliyet etkinlik hesaplamalarına dair nihai sonuçları ve aynı zamanda daha yüksek hedefleri ön plana çıkarmak için TS 825’e göre yürürlükteki gereklilikleri ortaya koymaktadır. Ortam ısıtması ve ortam soğutmasına yönelik birincil enerji talebine dair hesaplamalarda birincil enerji faktörleri doğalgaz için 1.0, elektrik için 2.36 olarak kullanılmıştır (Ganiç ve Yılmaz, 2014; Mangan ve Oral, 2016a). Aynı hesaplama parametrelerinin TS 825 ve maliyet etkinliğe göre yapılan enerji talebi hesaplamalarının her ikisinde de kullanıldığı unutulmamalıdır (bakınız EK 2 & 3).

Bu parametreler ve EN 13790 baz alınarak tüm metodoloji düşünüldüğünde TS 825’ten farklılık gösterebilir, ayrıca hesaplanmış enerji talebi göstergeleri TS 825’te verilenden farklı olabilir. U-değerleri W/(m2.K) biriminde, spesifik birincil enerji talebi kWh/(m2.yıl) biriminde gösterilmiştir.

Tablo 6 ve Tablo 7, bu raporda kullanılan altı iklim bölgesi için elde edilmiş maliyet etkinlik hesaplamalarının sonuçlarını sunar (bakınız bölüm 2.3). Sonuçlar, ilgili bölgedeki kapsama alınan referans şehirlerin ortalamasını temsil eder.

Aşağıdaki sekiz alt bölüm hem bina türleri (yeni binalar ve tadil edilecek binalar) hem de ele alınan her bir yapı elemanı (duvar, çatı, pencereler ve döşemeler) için bir vektörel ve tarama (raster) bazlı harita içerir. Vektörel haritalar, her bir il için 6 iklim bölgesinden hangisine atandıklarına bağlı olarak Tablo 6 ve Tablo 7’de sunulan sonuçları vektörel bazda görselleştirir. Öte yandan tarama (raster) bazlı haritalar her ile yönelik bilgiyi değil onun yerine haritada tanımlanmış 51 lokasyon (noktalar/şehirler) ve analiz edilmiş 12 referans şehirle benzerlikleri kullanır,

ArcGIS bilgiyi interpole eder ve “akan renk şemaları” yaratır. Bu haritalar daha az keskin fakat daha sezgiseldir çünkü iklim genelde tam da bir il (idari) sınırında değişmez.

Yazının devamı, grafik ve tabloları görüntülemek için lütfen tıklayınız...