Yalıtım Dergisi 95. Sayı (Şubat 2012)

YALITIM • ŞUBAT 2012 37 döşeme tipine göre değişkenlik gös- termekle birlikte harç, yastık, panel, köpük ve benzeri tip malzemeler olabilirler. Yangın durdurucu harçlar, orta ve büyük ölçekli açıklıklarda kolay ve ekonomik uygulama sağlarlar. Sadece suyla karıştırılarak ve içerisine donatı kullanılmadan uygulandığı için oldukça pratik bir uygulama sağlarlar. Diğer taraftan küçük ve orta büyüklü açıklıklardaki kablo geçişle- rinde ise yangın durdurucu köpükle- rin uygulanması, uygulama tarafında kolaylık sağlar. Özellikle ulaşılması güç ve yoğun kablo geçişi olan böl- gelerde tamamen sızdırmazlık sağ- ladığı için daha güvenli uygulama yapabilme imkanı verir. Farklı bir uygulama alternatifi olan yangın durdurucu panel tipi malze- meler de yine orta ve büyük ölçekli açıklıklardaki kablo ve kablo tavası geçişlerinde uygulanabilir. Yüksek yoğunluk değerine sahip taşyünü panel malzemesinin çift taraflı yan- gın durdurucu intümesan özellikli boya ile boyanması sonrasında geçiş boşluğuna yerleştirilerek uygulanması ile diğer sistemlere göre daha ekono- mik uygulama sağlanır. Elektrik kab- lolarının yoğun olarak bulunduğu ve belirli periyodlarda kablo değişimleri- nin sağlandığı mahallerde yastık tipi, tuğla tipi ve manşon tipi ürünler ile uygulama yapılması, sonradan olu- şabilecek ekstra yangın durdurucu uygulama maliyetlerini engelleyerek, geçiş içerisinden sürekli ve kolayca kablo değişim imkanı sunar. 2.2.2.2. Bus-bar Geçişleri Yapı yüksekliği 51,5 metreden daha fazla olan binalarda kablola- rın bus-bar sisteminin içerisinden ilerlemesi zorunludur. Bus-bar sis- teminin de duvar ve döşemeler üze- rinden yaptığı geçişlerde, kablo ve kablo tavası uygulamalarına benzer şekilde yangın durdurucu harç, panel ve köpük gibi malzemelerle istenilen yangın dayanım değeri sağlanmalıdır. 2.2.3. Döşeme ve Duvarlardaki Derzler, Dilatasyonlar Günümüzdeki inşaai uygulama- larda sıklıkla rastladığımız yapı mal- zemesi çeşitliliği neticesinde yapılar- daki derzlerin miktarı da artmaktadır. Duvar uygulamalarında rastladığımız çeşitli malzemelerin birleşim derzleri tuğla-panel duvar, betonarme-panel duvar gibi hareket özelliği farklı olan malzemelerin birleşimlerinde zaman içerisinde, bina üzerindeki canlı yük- lerin, bizler tarafından hissedilmeyen fakat belli periyodlarda oluşan küçük depremler ve çeşitli daha pek çok nedenden dolayı çatlaklar meydana gelir. Bu çatlaklar sebebiyle de yangın anında zehirli gaz ve duman geçişi kaçınılmaz olur. Bu tür birleşim derz- lerinde, derz genişliğine ve malzeme sistemine uygun yapıda elastomerik yangın durdurucu mastik tipi ürün- lerle uygulama yapılmalıdır. Bu uygu- lama, yapının hizmet süresi içerisinde çatlakların oluşmasını engeller. Yine farklı bir detaya sahip olan duvar ve tavan birleşim derzlerinde de benzer durum söz konusu oldu- ğundan, duvar imalatı aşamasında tavan ile duvar arasında, duvar yük- sekliğine bağlı olarak tespit edilebi- lecek ve zaman içerisinde oluşabile- Şekil 4. Duvar-Tavan derzleri mastik uygulaması cek hareketi karşılayabilecek uygun genişlikte bir derz bırakılmalıdır. Bu derz için, duvar yüzeyinin her iki tarafından da yangın durdurucu elastomerik özellikteki mastikler ile uygulama yapılarak oluşabilecek alev, duman ve gaz geçişi engellenir. Bulunduğumuz bölgenin deprem bölgesi olması nedeniyle de sayısı artan çelik yapılarda sıkça karşılaş- tığımız detay olan trapez döşeme ile duvar birleşim derzlerinde de tra- pezin yapısı nedeniyle ortaya çıkan boşluklar, oldukça geniş olmakta ve yangın geçişine imkan sağlamaktadır. Bu boşluklara, uygun ölçüde önce- den kesilerek hazırlanan taşyünü malzeme yerleştirilir ve daha sonra üzerine trapez sac ile duvar üzerine belirli bir ölçüde binme yapacak şekilde yangın durdurucu boya tipi malzeme uygulanır. Benzer uygulama, döşeme ve duvarlarda bulunan, betonarme iki sistemin birleşimi olan dilatasyon derzlerinde de yapılabilir. Dilatasyon derzlerinde yangın yalıtımının sağ- lanması, döşemenin bir bütün olarak çalışmasını sağlar ve yangının üst kat- lara doğru yayılmasını engeller. 2.3. Cepheler Cephe elemanları ile alevlerin geçebileceği boşlukları bulunmayan döşemelerin kesiştiği yerler, alevlerin komşu katlara atlamasını engelleye- cek şekilde, yangın dayanımını sağ- layacak süre kadar yalıtılır. Alevlerin bir kattan diğer bir kata geçmesini engellemek için iki katın pencere gibi korumasız boşlukları arasında, düşeyde en az 100 cm yüksekliğinde yangına dayanıklı cephe elamanıyla dolu yüzey oluşturulur veya cephe iç kısmına en çok 2 metre aralıklarla cepheye en fazla 1.5 metre mesafede yağmurlama başlıkları yerleştirilerek cephe otomatik yağmurlama siste- miyle korunur. Betonarme döşeme ile cephe ara- sında, farklı yapı elemanları olması nedeniyle zaman içerisinde oluşabi- Şekil 5. Duvar-Trapez döşeme yangın durdurucu uygulaması