Yalıtım Dergisi 93. Sayı (Kasım-Aralık 2011)

teknik & görüş JOZEF BONFİL BTM A.Ş. Teknik Danışmanı S on günlerde yine acı bir dep- rem gerçeğini yaşadık; 600 vatandaşımız öldü, binler- cesi yaralandı, yüzlerce ev yıkıldı. Aynen daha önce yaşadığımız dep- remler gibi... Her bir depremi yaşadıkça İmar Yönetmeliği yeniden revize ediliyor, statik hesaplar yeniden düzenleniyor. Daha geniş ve kalın kolon, kirişler ve perde duvarları ile inşaatlarımız şekilleniyor. Bu inşa ettiğimiz betonarme yapı- ların ekonomik ömürleri, konutlar için 50 yıl; hastane, okul, devlet yapı- ları, büyük yapılar (tüneller, köprüler, viyadükler vs.) ve alışveriş merkezleri için 75-100 yıl olarak planlanıyor. Ekonomik ömür tanımından, o yapıyı güvenli şekilde kullanabilece- ğimiz süreyi anlamak gerekir. Güvenli yapı ise o binanın, inşa edildiği gün- deki performans değerlerine 50 yıl sonra da belirli toleranslar dâhilinde sahip olan yapı demektir. Diğer bir deyişle, statik hesaplarını yaparken, o bina için öngördüğümüz demirin çekme, kesme, betonun basma gücü- nün, yapı 50 yıl kullanıldıktan sonra da demir ve betonun belli toleranslar içinde aynı değerleri göstermesi anla- “Yapı Güvenliği” ve BTM mına gelir. Bunu sağlayabilmek için de yapı- nın dış kabuğunun (temel tabanın- dan, çatının mahyasına kadar) suya ve neme karşı korunması gerekir. Su, betonarme yapı içine üç şekilde girebilir. 1- Toprak üzerindeki dış yüzeyde oluşan çatlaklardan içeri sızarak veya banyo, tuvalet gibi ıslak mahallerdeki kaçaklardan 2- Toprak atında kalan su ile temas eden temel ve perdeler ise suyu bünyelerine emerek (kapilarite yolu ile) 3- Yaşanmakta olan yapı içindeki buharın dış ortama ulaşması esnasında yapı malzemesi içinde yoğuşarak su damlasına dönmesi sonucunda. Betonarme yapı elemanı içine su girer Betonarme içine giren su, ortamda bulunan oksijenin yardımıyla da demir donatı üzerinde korozyon (pas- lanma) oluşturmaya başlar. Korozyon, zaman içinde ilerleyerek demir dona- tının kesitini küçülterek, donatının çekme ve kesme kuvvetlerine karşı olan direncini düşürdüğü gibi, beton içinde çatlakların açılmasına, hatta beton pas paylarının dökülmesine neden olur. Bunun sonunda hem korozyonun seyri hızlanır, hem de betonda bozulmalar başlar. Konu- nun önemini vurgulayabilmek için 2010 yılında yapılan İZODER Yalı- tım Konferansı’nda sunum yapan Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şakir Erdoğdu’nun konuya ilişkin bilgilendirmesini hatırlatmakta 58 YALITIM • KASIM - ARALIK 2011