Yalıtım Dergisi 93. Sayı (Kasım-Aralık 2011)

YALITIM • KASIM - ARALIK 2011 55 çözülür klorlar, NH3 ve NOx, belirtilen oranlardan fazla olmamalıdır. Bu standarda göre çelik borulardaki klor sınırı %0,05, bakır borulardaki nitrat ve amonyak sınırı %0,2 olarak verilmektedir. Isı yalıtım malzemesinin korozyon dayanımı, yalıtım malzemesinin bünyesine giren su veya su buharının çeşitli agresif klorlarla tepkimeye girmesi ile oluşur. Bu nedenle korozyon dayanımı için yalıtım malzemesinin aşağıdaki iki özelliğe sahip olması gerekir: 1. Olabildiğince nötr olup, suda çözülür klorları bünyesinde bulundurmaması gerekir. 2. Hacimce su emme oranının fazla olmaması ve su buharı difüzyon katsayısının ( m ) olabildiğince yüksek olması gerekmektedir. Şekil Değiştirmezliği: Fiziksel etkiler ve ısı değişiklikleri sonucu boyut ve şekil değiştirmemesi, küçülmemesi ve büyümemesi istenir. Aksi halde değişiklik değerleri verilmelidir. Ayrıca ıslanma sonucu boyut değiştirmesi istenmez. Sıcaklığa Dayanma ve Yanma Durumu: Isı yalıtım malzemesinin hangi sıcaklıklar arasında kullanılacağı belirtilmeli, malzeme alev ve yanmaya karşı dayanıklı olmalıdır. İngiltere (BS 476), Almanya (DIN 4102), İskandinavya, İtalya, Hollanda, Fransa ve İsveç yangın standartlarını yaygın olarak kullanmaktadır. 2003 yılından itibaren ise tüm bu ülkelerin yangın güvenliği standartlarını da kap- sayacak ve tüm Avrupa’da geçerli olacak yeni bir “Yangın Güvenliği Standardı” yürürlüğe girmiştir. Gerek tesisatta, gerekse yapıda kullanılan yalıtım mal- zemeleri yangın güvenliği açısından güvenilir olmalıdır. Malzemenin tutuşması, alevi yayması, çıkardığı ısı, çıkar- dığı duman ve toksisite, “Yangın Güvenliği” açısından en önemli kriterdir ve bir bütün olarak ele alınmalıdır. • BS 476 İngiltere Yangın Standardı İngiliz yangın standardı BS 476’da malzemeler üç ana başlıkta ele alınmaktadır. Bunlardan Part 5, malzemelerin tutuşabilirliği, Part 6 yangına katılımı ve Part 7, yüzeyde alev yayılma hızı ile ilgilidir. Malzemeler Part 5’e göre “Class X” veya “Class P” olarak sınıflandırılır. Part 6’ya göre “Class 0-1-2-3” şeklinde sınıflandırılır. Part 7’ye göre ise “Class 1-2-3- 4” olarak sınıflandırılır. Bir malzemenin, → Part 6’ya göre “Class 0” olabilmesi için; alev yayılma indeksinin 12’den küçük ve alev yayılma alt indekslerinden her birinin 6’dan küçük olması gerekir. da sıcaklığa ve neme bağlı olarak, kısmi buhar basıncı yüksek taraftan düşük tarafa doğru ilerler. İlerlerken de bir direnç ile karşılaşır (Buhar Difüzyon Direnci). Her yapı malzemesi, kalınlığına bağlı olarak Buhar Difüzyonu’na karşı koyar. Şekil 2.5’te malzeme içinde su buharı geçişi görülmektedir. Malzemelerin su buharı geçişine karşı gösterdikleri direncin, havanın su buharı difüzyon direncine oranlan- masına, Su Buharı Difüzyon Direnç Katsayısı denir ve m ile gösterilir. İçinden düşük sıcaklıkta akışkan geçen boru hatlarının (örneğin fan-coiller, klima kanalları) dış yüzey sıcaklığı, genelde ortam sıcaklığının çok altında olmaktadır. Boru hattının bulunduğu ortamın sıcaklığına ve nemine göre bulunan öyle bir sıcaklık vardır ki, bu sıcaklığa terleme sıcaklığı denir. Boru hattının dış yüzey sıcaklığı, terleme sıcaklığının altına düşerse yoğuşma olur. Bazı maddelerin m Su Buharı Difüzyon katsayıları Şekil 2.6’da verilmiştir. Çeşitli Kuvvetlere Dayanıklılığı: Isı yalıtım malzemesinin, kullanım yerine göre basınca, çekmeye, gerilmeye mukavemeti, elastikiyeti, kırılganlığı ve sarsıntıya dayanıklılığı verilmelidir. Direnci: Isı yalıtım malzemesinin korozyon, çürüme, küflenme, haşarat barındırma gibi etkenlere karşı direnci olmalıdır. DIN 1988 7. Bölüm 5:3’de belirtildiği gibi yalıtım mal- zemeleri olabildiğince nötr olmalıdır. Bünyesinde, suda Şekil 2.5. Malzeme içinde su buharı geçişi Şekil 2.6. Bazı maddelerin su buharı difüzyon direnç katsayıları