Yalıtım Dergisi 91. Sayı (Temmuz-Ağustos 2011)

42 YALITIM • TEMMUZ - AĞUSTOS 2011 şaft kapakları duman sızdırmaz ve yangını içeriye geçirmeyecek özel- likte yapılmış olmalıdır. Havalandırma tesisatları da yanmayan malzemeden yapılmalıdır. Binaların özelliği ve kul- lanım amacı göz önünde bulundurul- malıdır. Yangın duvarları ve yangına dayanıklı hale getirilen tavanlardan geçen havalandırma tesisatları içine, muhtemel bir yangının diğer bir yan- gın bölmesine geçmesini engellemek için ısı ve duman oluşumunda ken- diliğinden kapanan yangın güvenlik kapakları (yangın damperleri) ilave edilmelidir. Bu tür kapatma tertiba- tına sahip olan havalandırma tesi- satlarının sık sık bakımı yapılmalı, olası bir yangın anında fonksiyonlarını yeterince yerine getirip getiremeye- cekleri kontrol edilmelidir. Havalan- dırma kanalları dumanın ilk gireceği yerler olduğundan, bu kısımlarda kanal dedektörlerinin kullanılması da yararlıdır. Çatı Alanlarının Korunması Çatı alanları, binaların yangına karşı çok hassas bölümleridir. Yangın riskinin yüksek oluşu sadece ahşap malzemenin fazla olmasından dolayı değil, aynı zamanda çok sık temiz- lenmeyen çatı araları içinde zamanla yanıcı tozların birikmesi, örümcek ağlarının oluşması, kuşların yuva yap- ması ve genellikle de eski kırık dökük eşyaların istiflenmeleri sonucu ortaya çıkmaktadır. Bütün bunlara, bir de bu alanda meydana gelen bir başlangıç yangınının ihbar alarm sistemlerinin olmaması halinde geç fark edilmesi ve hemen yangına müdahale edile- memesini de eklemek gerekir. Başka bir risk ise hem yüksek oldukları ve hem de çatı arasında kaldıkları için bu bölümlere söndürme müdahalesinin kolay yapılamamasından dolayıdır. Tarihi binalarda yangın güvenliği için yapılacak ilk önlemlerden biri, çatı alanlarının boşaltılması ve temiz tutulmasıdır. Çatı arasında biriken tozlar periyodik olarak temizlen- meli ve yangın yükünün azaltılması için yanıcı malzeme, örneğin eski mobilya, minder ve ısıtma cihazla- rından arındırılması gerekir. Bu tür yanıcı malzemeler en azından yangını durdurucu özelliğine kavuşturulmuş alanlarda muhafaza altına alınmalı- dır. Çatı ve ısı yalıtımında kullanılan malzemeler yanmaz türden olmalı, ahşap bölmeler olmamalı, dar yerler, çatı köşeleri ve bacalar her zaman açık olmalı ve kolay ulaşılabilmelidir. Ahşap çatı iskeleti, yangının çıkma- sına engel olmak ve yayılma tehlike- sini engellemek için zor alevlenebilen maddelerle kaplanmalıdır. Yangına karşı yeterli derecede dirençli yapı malzemesi kullanılamadığı durum- larda, koruma plakaları ile kaplanmalı veya özel sıvalarla sıvanmalı ya da yangına dayanıklı boyalarla boyan- malıdır. Çatı alanlarının alt kısımla- rında bulunan diğer alanlar müm- kün olduğu kadar yangına dayanıklı hale getirilmiş, en azından yangını durdurucu özelliğe kavuşturulmuş olmalıdır. Masif kubbeli tavanlar, eğer hasar görmüş ya da zayıflamış iseler, bunların yangına karşı daya- nıklılığı beton püskürtme yöntemiyle arttırılabilir. Çatı yangınlarında çatı alanıyla onun altında bulunan kat arasındaki mevcut ahşap kalasların zarar görmemesi ve kullanılacak söndürme suyunun hafif betondan sızarak zarara yol açmasını önlemek için yangından koruma plakalarıyla koruma altına alınmalı, mevcut ekler ve aralıklar çimento harcıyla çok iyi kapatılmalıdır. Ahşabın çürümesini önlemek için tavanlar yeterince havalandırılmalıdır. Çatı alanlarında meydana gelecek yangını büyüyün- ceye kadar kimse göremeyeceği için anında haber almak amacıyla duman dedektörleri yerleştirilmelidir. Kulla- nılacak söndürme sistemi çatıya bir yük getirmemeli ve işletme sırasında fazla bakımı gerekmemelidir. Yangın- ların çoğu zaman insan hatalarından kaynaklandığı göz önünde bulundu- rulduğunda, çatılara bakım yapmak amacıyla dahi olsa çıkan insan sayısı sınırlandırılmalıdır. Onarım gerektiği zaman mutlaka bir görevli beklemeli ve kontrol altında tutmalıdır. Çatı girişlerine kimyasal kuru tozlu yangın söndürme cihazlarının bulundurul- ması da yararlıdır. ISITMA SİSTEMLERİ Ortaçağda meydana gelen çok sayıda yangına, hatalı inşa edilen veya yanlış kullanılan ısıtma sistem- leri neden olmuştur. Günümüzde de yangınların en önemli kaynakların- dan birisi ısıtma sistemleridir. Konut olarak kullanılan birçok tarihi yapıda soba ile ısıtma yapılmakta, sobadan dökülen ateşler, soba boruları veya bacalar yangına neden olmaktadır. Mutfaklarda kullanılan sıvılaştırılmış petrol gazı tüpleri de yangını baş- latabilmekte ve genişletmektedir. Elektrikli ısıtıcıların kesinlikle tarihi yapılarda kullanılmaması gerektiğini düşünmeyenlerin sebep olduğu yan- gınların sayısı da az değildir. Ocaklar, Şömineler ve Sobalar Geçmişte, her odada ayrı bir soba ile yapılan ısıtmanın yanı sıra ocakla- rın üzerlerinde bulunan ince tahtalar- dan veya çamur sürülmüş ince ahşap malzemeden yapılmış duman tahliye kanalları çatıya kadar ulaşmaktaydı. Tavan arasından açık havaya ulaşan bu duman kanalları daha sonraları davlumbazlar aracılığıyla dışarıya makale