Yalıtım Dergisi 91. Sayı (Temmuz-Ağustos 2011)

38 YALITIM • TEMMUZ - AĞUSTOS 2011 makale metre uzakta olmalıdır. Yangından korunma yönetmeliklerine göre yan- gın duvarlarının binanın her katın- dan geçirilmesi istenmesine rağmen, arada kalan tavanların yangına karşı dayanıklılığı ve yapının konstrüksi- yonu gözönüne alınarak geçiş yolla- rında değişiklikler yapılabilir. Genel olarak yangın duvarları 40 metre aralıklarla yapılır. Bina bölümleri arasında bir bölümün yapım şekli, kullanımdan dolayı farklı bir yangın tehlikesi oluşturması ya da o bölgenin özellikle korunması gerekiyorsa, yan- gın duvarıyla bölmelerin yapılması çok yararlı olur. Belli bir açıyla bir- birine bağlı binalarda yangın duvar- ları köşeden değil, yangının duvar üstünden atlayarak diğer bir yangın bölmesine geçmesini engelleyecek şekilde düzenlenmesi gerekir. Çatıların ahşap ön kısımlarının yangına dayanıklı hale getirilebilmesi için bölünmeli ve yangın duvarları doğrudan doğruya çatı kaplaması- nın altına kadar gelmelidir. Yangın duvarının üst köşesi ve çatı örtüsü arasında herhangi bir ara bölme bırakılmamalı ve çatı kirişleri yangın duvarının üstünden geçmemelidir. Çatı kiremitleri yangın duvarına tamamen boş bir hacim kalmaya- cak şekilde yerleştirilmelidir. Yüksek oranda yangın güvenliği gerektiren binalarda duvarlar çatıdan da geçi- rilmeli, mimari açıdan gerekli olması durumunda ise her iki taraftan 50 cm dışarıya doğru çıkıntılı, yangına karşı dayanıklı, dışarıdan görünmeyecek şekilde çelik beton plakalarla örtülmüş olmalıdır. Koruma kapsamında olan tarihi binalarda, korunacak binaya ve objelere zarar vermeksizin, yan- gın duvarlarıyla kusursuz bölümler oluşturmak çok zordur. Yangın duvar- larının eserin konstruktif bünyesinde herhangi bir değişikliğe yol açmadan yapılması genellikle olanaksızdır. Bu gibi durumlarda hemen hemen her zaman yangın duvarı yerine yedek önlemlere başvurulmalı ve yapının orijinalliği bozulmamalıdır. Yedek önlemler, yangın duvarlarının yaptığı etkinin hiçbir zaman tümünü yapa- masa da, yapının özelliğini bozma- sından daha iyidir. Tarihi yapılarda kapsamlı bir restorasyon söz konusu olduğunda, yangın duvarlarının yer- leştirilmesi daha kolay olacaktır. Bu durumlarda, yeni duvar ilavesi yerine restore edilecek mevcut duvarların yangın duvarı haline dönüştürülmesi daha uygundur. Duvarların ve Tavanların Korunması Duvarlar ve tavanlar, yapıların yangın güvenliği açısından önemli elemanlarıdır. Yapı içinde yangına dayanıklı duvar ve tavanların bulun- ması yangın riskini azaltacağı gibi yangını söndürmede ve kurtarma hiz- metlerinde de kolaylık sağlayacaktır. Yüksek oranda yangın riski taşıyan bölmeler, örneğin ısıtma sistemlerinin bulunduğu bölümler, depo ve muha- faza bölümleri, kendine özgü tarihi ve kültürel özellikler taşıyan bölüm- ler, içerdikleri çok değerli objelerden dolayı özellikle korunması gereken bölümler, ayırıcı duvarlar ve tavan- larla başka alanlardan gelebilecek bir yangın geçişine karşı korunmalıdır. Bağdadi tip eski duvarlar yangın güvenlik tekniği açısından yangınla mücadeleyi güçleştirdikleri için özellikle dikkate alınmalıdır. Bu tür duvarların içindeki boşluklarda uzun yıllar boyunca biriken yanıcı tozlar, örümcek ağları ve haşere kalıntıları yangının çıkmasını kolaylaştıran ve yayılmasını çabuklaştıran etkenler- dir. Bu tehlikeyi ortadan kaldırmak için duvar içindeki boşluklar mineral dolgu maddesi ile doldurulmalıdır. Tarihi yapılardaki duvarları değiş- tirme imkanı olmadığından, bunların yangına dayanıklı hale getirilebilmesi için uygulanabilecek en iyi çözüm, yangına dayanıklı boyalarla boyanma- sıdır. Yangını yavaşlatıcı ya da yangına dayanıklı duvarların sonradan inşa edildiği eski tarihi binaların tavanları- nın taşıma güçleri sınırlı olduğundan, bunlara daha hafif yapı malzemeleri, örneğin fiber silikat, alçı kartonlar ya da mineral lifli plakalar kullanmak daha uygundur. Basit ahşap duvar- lar, yangın güvenlik tekniği açısından yangın yükünü daha hızlı arttırıcı ve yangını genişletici özelliklere sahip- tir. Bu tür binalarda en azından zor alevlenen bir malzemenin kullanımı ile yangın riski ve yangının yayılma tehlikesi azaltılmalı, yangına daya- nıklı boyaların kullanımıyla da yan- gına karşı mevcut olan koruma gücü arttırılmalıdır. Yangına dayanıklı bölme duvarla- rındaki geçişlere yangını yavaşlatıcı özelliğe sahip, kendiliğinden kapanan kapılar konulmalı veya 4 cm kalınlı- ğında masif meşeden yapılmış kendi- liğinden kapanan kapılarla kapatılma- lıdır. Ayrıca çelik ya da sert ahşap çer- çeveli, yangına dayanıklı cam geçiril- miş, kendiliğinden kapanan kapıların en az 2.5 metrelik çevresinde yanıcı madde bulunmaması yangın güvenliği açısından yeterlidir. Tarihi binaların kapılarında değişiklik yapılması ese- rin orijinalliğini bozacağından, bu tür kapıların yangına dayanıklı malzeme ile kaplanması veya yangını geciktiren boya ile boyanması gerekir. Özellikle yağlı boya ile boyanmış duvar, kapı ve tavanlarda boya nedeniyle yangın çok hızlı ilerlemektedir. Yağlı boya- lardan kesinlikle kaçınılmalı ve tarihi yapıların boyanması gerekiyorsa, yan- gına dayanıklı boyalar kullanılmalıdır. Tavanların yangına dayanıklılığının yanında taşıyıcı ve destekleyici ele- manların, örneğin sütunların ve kirişlerinin de yangına dayanıklılığı önemlidir. Çelikten ya da ahşaptan yapılmış, korumaya alınmamış taşı- yıcılar ve destekler bir yangın anında çok çabuk dirençlerini kaybederek tavanla birlikte çöküntüye uğrayabilir. Çelik taşıyıcıların tuttuğu kubbe şek- lindeki tavanlarda taşıyıcı flanş bağ- lantıları sıvanarak alçı ile kaplanmalı veya yanmaz boya ile boyanmalıdır. Tarihi binalarda çoğu zaman, yan- gın güvenliği açısından risk taşıyan