Yalıtım Dergisi 91. Sayı (Temmuz-Ağustos 2011)

YALITIM • TEMMUZ - AĞUSTOS 2011 37 yavaş ilerlemekte ve beklenmeyen bir noktadan yangını diğer bölümlere geçirmektedir. Bu nedenle bağdadi yapılarda yangının söndü zannedil- mesine rağmen çok sonra yeniden büyüdüğü sıkça görülmektedir. Yan- gınların genişlemesine önemli ölçüde bacalar ve tesisat şaftları da neden olmaktadır. Havalandırma amacıyla bırakılan dikey ve yatay boşluklardan ilerleyen alevler, yangın kaynağına uzak bir noktadan dahi başka yan- gınlar çıkarabilmektedir. Depremler- den veya büyük gemilerin ve kara taşıtlarının neden olduğu sarsıntılar ve malzeme yorulması nedeniyle çatlayan bacalar yangının genişle- mesinde önemli rol oynamaktadır. Konut olarak kullanılan tarihi yapı- larda yangın sebeplerinden birisi de sıvılaştırılmış petrol gazı tüplerinden kaynaklanmaktadır. Özellikle tarihi yalı ve köşklerde yangının çıkmasına ve yangın çıktıktan sonra hızlı bir şekilde genişleyerek bütün binaya yayılmasına sıvılaştırılmış petrol gazı tüpleri neden olmaktadır. TARİHİ YAPILARDA YANGIN ÖNLEMİ İLKELERİ Tarihi yapılarda, yapıyı yangın- dan korumak kadar yapının tarihi özelliklerini muhafaza etmek de önemlidir. Bu tür yapılarda yangın güvenlik önlemlerinin alınmasında diğer binalara uygulanan kurallar göz önüne alınmamalıdır. Yapı korunmak istenirken tarihi özelliklerine zarar veriliyorsa zaten yanmadan yok edilmiş demektir. Alınacak önlem- ler yapının tarihi özelliklerinde hiçbir değişikliğe neden olmamalı, hasar vermemeli, taşıyıcı sisteme yük getirmemeli, bakım ve onarım gerektiren sistemler kullanılmalı ve kullanılan söndürme malzemeleri içerideki eserlere zarar vermemeli- dir. Alınacak önlemler tarihi yapının özelliklerine ve kullanma amacına uygun olmalıdır. Müze, konut veya topluma açık olarak kullanılan yapı- larda alınacak önlemler birbirinden farklılık taşımaktadır. Tarihi yapıların kullanımı ile ilgili olarak “İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yangından Korunma Yönetmeliği”nde aşağıda belirtilen hususlar getirilmiştir. Tarihi değeri olan ve devlet tarafından koru- nan ahşap yapılar için Kültür Bakan- lığı Savunma Sekreterliği tarafından hazırlanan 08.07.1980 tarihli “Bina ve Tesislerin Yangından Korunması” hakkındaki özel yönerge ve tarihi eserlerin taşımış oldukları niteliğe uygun sistem seçilmelidir. “Korun- ması Gerekli Kültür Varlığı” olarak tescil edilen binalarda, yangın güven- liği ile ilgili yapılacak tesisatlar için “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu”nun görüşü alınmalı ve yapı- nın özelliğini etkilemeyecek biçimde otomatik ihbar, alarm ve söndürme sistemleri yapılmalıdır. Bitişik nizamda yapılmış ahşap binalar, otel, hastane, okul, yurt ve benzeri gibi topluma açık yerler ile işyeri olarak kullanılmamalıdır. Tek katlı ve bağım- sız biçimde yapılmış ahşap yapılar, en yakın komşu binaya uzaklığı, yüksek- liğinin iki katından daha fazla ise özel önlemler alınarak topluma açık yapı olarak kullanılabilir. Ayrık nizamda yapılmış bir kattan yüksek ahşap yapıların topluma açık yapı olarak kullanılabilmesi için, binada yanıcı ve parlayıcı maddelerin bulunmaması, merkezi ısıtma sisteminin olması, otomatik ihbar sistemi ve otomatik söndürme sistemi yapılması, binanın yangın önleyici özel boyalarla boyan- ması, her kattan dışarıya, birisi diğer katlardan bağımsız, en az iki çıkışı olması ve üç kattan fazla olmaması gerekir. Belirtilen esaslara uyulmadan topluma açık yapı olarak kullanılan binaları korumak çok zordur. YAPISAL YANGIN GÜVENLİK ÖNLEMLERİ Yangın Bölmelerinin Oluşturulması Tarihi yapılarda yangının geniş- lemesini önlemek için mümkünse yapıyı dikey ve yatay olarak yangın bölmelerine ayırmak uygun olur. Kendi içinde tarihi özelliğini bozma- dan bölmeler ayrılamıyorsa, en azın- dan dış binalardan ayırarak komşu binalarda oluşacak yangının bir bina- dan diğerine geçişi önlenmelidir. Yangın duvarları, yangın bölmele- rini ayırmak ve yangının diğer bina- lara ya da bina bölümlerine geçişinin önlenmesi amacıyla kullanılır. Yangın duvarları yangına en az 90 dakika dayanıklı yanmaz yapı malzemele- rinden yapılır ve yangının yapabile- ceği olumsuz etkilere karşı bir set oluşturması istenir. Bölmelerin oluş- turulmasında, yangın köprüsü göre- vini yapabilecek yanabilir ek binalar, sundurmalar ve benzerlerinin ya da yanıcı madde etkisi yaratabilecek depoların göz önünde bulundurul- ması gerekir. Genel olarak bir yapı- nın çevreden gelecek yangın tehli- kesine karşı güvenli olabilmesi için komşu masif binalardan 5 metre ve dış yüzeyi yanıcı olan binalardan 10