Yalıtım Dergisi 90. Sayı (Mayıs-Haziran 2011)

64 YALITIM • MAYIS - HAZİRAN 2011 makale faktörleri kontrol etmesi gerekir. İnsanlar konforlu ortamda yaşamak için, rüzgârdan, yağıştan, tozdan vb. faktörlerden korunmaya, belirli ısı, nem ve hava akımı koşullarına, güvene, bazı zamanlarda gizliliğe (görsel, işitsel) ihtiyaç duyabilir. Dış dünyanın görünmesinden hoşlana- bilir, aşırı gürültüden rahatsız olabi- lir, belirli zamanlarda belirli aydınlık ve karanlık koşulların, eylemleri için uygun fiziksel alanları sağlanmasını isteyebilir. Çevreleyicinin amacı, bu ihtiyaçların karşılanmasını sağlaya- cak kontrollü bir çevre oluşturmaktır. 3.3. Bitirme (Yüzey Oluşturma) Fonksiyonu: Bina çevreleyicisinde hem gö- rünüm hem de kullanım açısından belirli amaçlara uygun yüzeylere ihtiyaç duyulabilir. Bu tür ihtiyaçlar çoğunlukla yüzey kaplamaları tara- fından karşılanabilir. Bir çevreleyi- cinin göze hoş görünmesi, mimari açıdan önemli bir özelliktir. Bu ne- denle çevreleyicinin görünen bile- şenleri olan kaplamaların (iç ve dış) renk, doku, biçim vb. estetik fonksi- yonları karşılaması beklenir. Ayrıca, kullanıcıların fiziksel ilişki kurduğu çevreleyici bölümlerinde, kullanıcı eylemleri için güvenli ve konforlu yüzey ihtiyacı nedeniyle bitirme ve yüzey oluşturma fonksiyonu önem kazanır. 3.4. Dağıtma Fonksiyonu Bazı durumlarda servis sistemle- rinin çevreleyici vasıtasıyla dağıtımı gerekebilir. Bu tür ihtiyaçla karşıla- şan bir çevreleyicinin, servis bile- şenleri ile bütünleşecek şekilde ta- sarlanması önem kazanır. Gerektiği biçimde bu fonksiyonu karşılayama- yan çevreleyiciden kırılarak, sökü- lerek servis bileşenleri geçirilmesi, çevreleyicinin orijinal özelliklerini kaybetmesine yol açabilir. Tasarımcılar, belirli faktörleri uz- laştırmak üzere çevreleyici eleman- lara belirli fonksiyonlar vermelidir. Çevreleyici tasarımında dikkate alı- nacak çevreleyici fonksiyonlarının faktörlerle olan ilişki dereceleri, fak- törlerin türüne bağlı olarak değişebi- lir [1, 3] (Tablo 4). 4. BİNA ÇEVRELEYİCİ SİSTEM ANALİZİ Çeşitli parçaların belirli amaçlara göre bir araya getirilmesi sonucunda gerçekleştirilen bina, tüm bu par- çaların amaçlara uygun, bütünsel davranış gösterdiği bir sistem olarak dikkate alınabilir. Binayı sistem yak- laşımıyla ele alan çeşitli çalışmalarda [2, 5, 6, 7] önerilen bina alt sistemi sınıflandırmalarına dayalı olarak, FAKTÖR GRUBU Sıcaklık Su ve Nem Hava Zemin Yerçekimi FAKTÖR KAYNAĞI İç Mekan Ortam koşulları, Bağıl nem, su Hava basıncı, cereyan güneş ışınımı (suyla ilgili mekanik baca ve vantilatör etkisi sistemler) Doğal Olaylar Yangın Mantar büyümesi, küf Radon, metan vb. gazlar İnsanın Neden Yangın, insan İnsan aktiviteleri, Duman, gürültü, patlama Çarpma, Olduğu Olaylar aktiviteleri ekipmanlar kullanıldıkça yıpranma, hareketli ve hareketsiz yükler Tablo 2: Çevreleyici sistemi etkileyen, iç ortam kaynaklı faktörler FAKTÖR GRUBU Sıcaklık Su ve Nem Hava Hareketi Zemin Yerçekimi FAKTÖR KAYNAĞI Kullanılan Eleman Hacim ve biçim Bağıl nem, bina iç Gaz oluşumu, hava akımı Kendi ağırlığı, veya Bileşenler değişmesi, yangın nemi, hacim değişmesi, hava basınç farklılıkları hareketli mantar büyümesi, küf yükler kabarba, büzülme Bitişikteki Eleman Hacim ve biçim Hacim değişmesi Duman Hareketsiz ve ve/veya Bileşenler değişmesi, yangın hareketsiz yükler Tablo 3: Çevreleyici sistemi etkileyen, çevreleyicinin kendinden kaynaklanan faktörler