bilimsel çevırı Yalıtım Kaplaması Altında Oluşan KorozNyoendeniyle Çıkan Yangın Yazan: Brian E. MELLİN Çeviren: Mak.Müh. Coşkun MANÇUHAN Özet: B u makalede Petrokimya tesisi benzin işleme ünitesinde çıkan büyük bir yangının oluşması detayları ile incelenmiştir. Yangın sırasında bir operatör ağır, bir operatör de önemli yanıklarla kurtulmuştur. Yangın sonucunda ünite büyük ölçüde hasar görmüş, onarım çalışmaları ve üretim kaybı nedeniyle öngörülmeyen maddi kayıplar olmuştur. Tesisin tanıtımı Benzin işleme ünitesi etilen kraking prosesinden gelen ham benzini rafine edilmiş haline getirmektedir. Hidrogenesyon olarak tanımlanan proses, nikel katalist bulunan reaktörde ham benzin içine hidrojen enjekte edilmesidir. Separasyon neticesinde rafine benzin depolara gönderilirken kalan kısım tekrar işleme gönderilmektedir. Ekzotermik Hidrogenasyon reaksiyonu 48-55 bar basınç altında ve 70-110 °C'de olmaktadır. Tesis kazadan önce 11 yıl boyunca bir problem olmadan sürekli çalışmıştır. Olayın öyküsü Olayın hemen öncesinde tesis düşük kapasitede çalıştırılmaktadır. Yangın ham benzin ile hidrojen karışımının alev almasıyla oluşmuştur Bu karışım, yalıtılmış ve sac kaplanmış ön ısıtıcı ile reaktör arasındaki besleme hattı olan 200 mm ferritik çelik borunun yatay kısmının delinmesi ile dışarı çıkmıştır. Sızıntı nedeniyle boruda akış hızı bir anda çok artmış boruda büyük hareket olmuştur. Boru hareketiyle metal metale sürtünme neticesinde oluşan kı50 Hydrogcnntion n:actt,r Reactor Ruptured ----- . prcheatt'r 1.SO"C 20 cm dia pipe ------~--~~ Hydrogcn FE fet~d 3.4 bar ste:m R.dw 80"'F gasolin·-c-c -+-'-----'-----+---' feed @ ]50°C 2so0c Reactor fecd/Effluent e.xchanger Refined gasoline vılcım karışımın yanmaya başlaması için yeterli olmuştur. Yangın 1 O dakika içinde kontrol altına alınmış ve 90 dakikada tamamen ?öndürülmüştür inceleme sonuçları Kazanın, reaktörü besleyen 200 mm boyunda "düşük sıcaklıkta akma" (low temperature ductile fracture) sonucunda oluştuğu anlaşılmıştır. Yalıtım altı korozyon nedeniyle borunun 240 derece alt kısmında dış yüzeyde kabuk halinde paslanma olmuş ve bu bölgede 84 cm boyunda yarılma tesbit edilmiştir. Normal boru cidar kalınlığı 5.5 mm iken yarılmanın olduğu bölgede bu ölçünün 1.32. 2 mm arasında olduğu görülmüştür. Reaktör besleme hattının bu bölgesinde işletme sıcaklığı 74-79 °C arasındadır. Bu sıcaklık aralığı yalıtım altı korozyonun en etkili olduğu sıcaklık bölgesidir. Alınması gereklidersler Karbon çelik ve düşük kromlu ferritik çeliklerin dış yüzeylerinde oluşan korozyonun yüksek basınç altında beklenmeyen patlamalara sebeb olduğu yıllardır bilinmekte ve dikkatle incelenmektedir. Yalıtım altı korozyonun nedenlerinin çok iyi bilinmesine rağmen maalesef acı tecrübelerden yeterli dersler alınmamış ve uygulayıcılar-bakımcılar bu konuyu genellikle gözardı etmişlerdir. Bu vesile ile bilinen konuları tekrar hatırlayalım ve YALITIM ALTI KOROZYONU önleyecek tedbirleri daha işin başında ödün vermeksizin alalım. • Hasarlı dış kaplamadan ve/veya yetersiz su yalıtımından dolayı su sızıntısı mümkünse tamamen önlenmeli ya da en aza indirilmelidir. • Su emen yalıtım malzemelerinin kullanılmasına izin verilmemeli, veriliyorsa yalıtım malzemelerinin bu özelliğinin korozyon hızını arttırdığı gözönünde bulundurulmalıdır. • Açık havada çalışan
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=