ması insana 1/10 saniyeden daha uzun süreli zamanda ulaşıyorsa bu, yankıdır. Bir hacmin yankısallık derecesi, fiziksel olarak o hacmin yankıma (reverberasyon) süresi ile belirtilir. Bu süre hacimde ışıtılan, bir ses kaynağının ışıtmayı clurclurcluktan sonra o anki ses basıncı seviyesinin 60 dB düşmesi için geçen zaman süresidir. Yankırna süresinin kısa veya uzun oluşunun hacim akustiğinde anlaşılabilme üzerindeki rolü oldukça önemlidir. Kapalı hacimlerde duvar ve tavan diğer satıhlar yankılamalara sebebiyet verdiğinden ses seviyesinin muayyen değerlere düşme süresi uzamaktadır. Bu bakımdan kapalı hacimlerde yankıma süresinin tesbitinde duvar, tavan gibi yansıtıcı satıhların kontrolü ve uygun ses yutucu malzemelerle düzenlenmeleri önemlidir. ÇÖZÜM ÖNERİLERİ • NRC oranı 0.75 eşit veya daha büyük olan bir asma tavan monte edilmeli. Akustik asma tavan yüksekliği ele 2,7 metreden büyük olmalı. • Akustik asma tavan yüksekliği 2.7 metreden büyükse, fazla olan her 0.3 metre için tavan alanının % ll'i kadar daha fazla alana NRC oranı 0.75 eşit veya daha büyük olan bir asma tavan monte edilmeli. • Son kullanıcıya iç tefrişat için öneri: Odada kullanılacak raflar, dolaplar, sabit eşyalar, yerleştirilirken ön ve arka duvarlar ile yan duvarların paralellikler bozulmaya çalışılmalı. • Bütün bağlantılar (hava kanalı, kablolar, borular, radyatörler vb.) yapısal duvar, döşeme ve tavanları geçerken esnek bağlanmalı. • Döşemeler yüzer döşeme yapılmalı. • Kullanılan yapılarda iyileştirme inşaatı sonrası gürültü düzeyleri clBA level <40/35; clBC <65/60 olmalı. • Duvarlarda kütle-yay-kütle sistemi oluşturulmalı. • Gürültü köprüsü oluşturabilecek detaylardan kaçınılmalı. • Reverberasyon süreleri 0.6 saniye ve altına çekilmeli. BİR OKULUN AKUSTİK DİZAYNI VE PLANIAMA ADIMLARI Fizıbilite • Yer seçimi • Gürültü haritalarına göre dış gürültü analizi • Okulun yönü • Okulun şekli ve yapı kütlesi (taşıyıcı sistem ve duvar örgü seçimi) • Okula dış gürültü bariyerleri (ağaç, duvar, kot farklılaşması vb.) ihtiyacının belirlenmesi • Havalandırma / pencere gibi dış cephede boşluk veya zayıf alanlar için gerekli ses yalıtımının ön hesaplamaları DETAYIANDIRILMIŞ TASARIM • Sınıf tipleri ve çeşitli faaliyetler için uygun reverberasyon süreleri ve gürültü düzeylerine karar verilmelidir • Öğrencilerin özel eğitim ihtiyaçları dikkate alınmalıdır • Çok farklı olan sınıflar (müzik odası, drama vb.) ile diğer normal sınıflar birbirinden ayrılmalı ve tasarım kriterleri çok farklı olmalıdır • Sınıflar için yeterli havalandırma (laboratuvarlar için yüksek hızda havalandırma) ile beraber dış cephe gürültü yalltlmı sağlanması • Mimari/Akustik zanlar: Gürültülü ve sessiz alanların düzenini planlayın; bu alanların mesafelerle, dış alanlarla veya doğal tampon alanlarla (depolar, koridorlar) ayrılmaları sağlanmalı • Yeterli ses yalıtımını sağlamak için bölme duvarlar, döşemeler, duvar ve tavanlar kullanılarak oda akustiği haricinde ses yalıtımına ela dikkat edilmeli • Sınıfın yüzey özelliklerinin akustik özelliklerine, hacim ve şekil özelliklerine göre sımfın akustiği tasarlanmalı • Sınıfın havalandırma boşlukları, kapı, pencere gibi elemanlarının akustik özellikleri belirlenmeli • Ampflikasyon (ses çoğaltma) sistemi belirlenmeli BİNA KONTROL ONAYIARI • Bina kontrol birimi tarafından onaylanmak için akustik dizayn detaylarını içeren planlar sunulmalı. SONUÇ Eğitim yapıları ile ilgili akustik düzenleme ve gürültü yalıtımı açısından daha yapılabilecek çok şey var. Bizim yönetıııeliklerimizde tüm detayları bulabilmek (İngilizler'in BB93'ü gibi) mümkün değildir. Bir çok bilgiyi İngiliz, Amerikan ve Alman kaynaklarından bularak yapımızı doğru olarak planlayabiliriz. Bizim tip projelerimiz hala 195560'lardaki düzenlemeler. Ne yazık ki onun üzerine pek bir şey koyamamışız. Yönetmeliğimiz diyor ki "dersliklerde arka plan gürültüsü 35 clB olsun". Bir öğretim görevlisinin İzmit'te yaptığı ölçüm, dersliklerin içindeki gürültü düzeyinin 55-65 dB, teneffüslerde ise 85 dB olduğumı gösteriyor. Öğretmenlerimizin bağırmadan ders anlatabildiği, öğrencilerin gürültüden rahatsız olmadığı, akustik açıdan da anlaulanı en iyi şekilde anlayabileceği sınıflar umarız yakın bir gelecekte Milli Eğitim Bakanlığı'nın planlan arasına girer. a YAUTIM•MAYIS/ HAZiRAN2009 3 3
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=