bilimsel mak için bir koruyucu katmana ihtiyaç vardır [5]. Yapım: Çatı örtü malzemesinincinsine, uygulama tekniklerine göre değişim gösteren montaj kurallarına uyulmaması önemli hasarlara yol açar. Derz aralıkları, malzeme uygulama boyutları, malzemelerin serilme yönü ve serilme tekniği, malzeme cinsine uygun montaj elemanları kullanılması gibi noktalara uygulama sırasında dikkat edilmemesi çatı örtülerinde daha sonra önüne geçilemeyecek büyük hasarlara yol açar [5]. Dayanıklılık, bakım, onarım: Çatı elemanının uzun ömürlü olabilmesi için aşağıdaki kurallar yerine getirilmelidir. Çatının formu işlevine uygun seçilmelidir. Uygun konstrüksiyon, detay ve malzeme seçimi yapılmalıdır. Uygulamadikkatli yapılmalı, yapım kurallarına her aşamada dikkat edilmelidir. Gerekli bakım ve onarım zamanında ve eksiksiz yapılmalıdır [5]. Çatıları eğimi ve biçimleri açısından "eğik yüzeylerin oluşturduğu çatılar", "eğri yüzeylerin oluşturduğu çatılar" ve "yatayyüzeylerin oluşturduğu çatılar" olmak üzere 3'e ayırabiliriz. Bu üç tür çatılardan, eğik ve eğri yüzeyli çatılarda ana etken çatı kabuğunu oluşturan örtü malzemesinin boyutları ve bunların birleşimindeki derz sayısıdır. Yatay yüzeyli çatılarda ise ana etken mekanı örten ve açıklığı geçen çatı yapısının yapısal formudur. Örtü malzemesininboyutlarının küçülmesi çatı yüzeyi üzerindeki derz sayısını artırmakta; bu durum rüzgar etkisiylekar, dolu ve yağmur suyunun bina içine akmasını kuvvetlendirmektedir. Bu olumsuz etkiyi ortadan kaldırmak amacıyla ör8 o YALITIM • KASIM/ ARALIK 2008 tü malzemesinin boyutları küçüldükçe örtünün oturduğu yüzeyin eğimi artırılmalı ve mutlaka çatılarda su sızdırmazlık sağlanmalıdır [3]. 2. Çatılarda Su Sızdırmazlığın Önemi Su, yapı elemanlarını doğrudan veya dolaylı olarak yıpratan, elemanlarda fiziksel, kimyasal ve biyolojik değişmelere neden olan etkenlerden biridir. Çatılar, yapı kabuğunun havayla doğrudan temas ettiği yüzeyler olduğu için, yağmur ve kar suyunu içeri geçirmeyecek şekilde tasarlanmalıdır. Bundan dolayı, kullanılacak örtü malzemesi suyu yapıdan uzaklaştıracak özellikte olmalı ve suyu kesintisizolarak yağmur giderine iletmelidir[1]. Hava koşullarının sertleştiği, yağmur şiddetinin ve içindeki kimyasal maddelerin aşındırıcı etkisinin arttığı ve buna bağlı olarak çatı örtüsünün birleşim yerlerinde sızıntıya neden olabilecek güçlü rüzgarlar söz konusu olduğunda ve çatı konstrüksiyonunda birincil su sızdırmaz tabaka olarak kullanılan örtü malzemesinin etkili özellikte olmadığı durumlarda, eğimli çatılarda ikinci bir su sızdırmazlık tabakasının kullanılması gerekmektedir. 2.1. BirincilSu Sızdırmazlık Tabakası (Çatı Örtüsü) Dış etkenlerle doğrudan temas halinde olan çatı örtüsü iç ve dış etkenlere (rüzgar yükü, kar ve insan yükü, ısıl genleşmeler, sarkma, darbe, yüzeysel çatlamalar) dayanıklı olmalı; su geçirmemeli (su emmeyen malzemelerden yapılmalı); derz yerlerinden çatı içine yağmur, kar, rüzgar girişini engellemeli; ısı enerjisi kaybını azaltmalı; yanmaya karşı dayanıklı ve ekonomik olmalıdır [6]. Eğimli çatılarda çatı örtüleri çimento kökenli kaplamalar, metal levhalar, plastik levhalar, bitüm esaslı örtü malzemesi ve pestiller, membran ve tabakalar, cam örtüler gibi etkili su yalıtım özelliğine sahip malzemelerden yapılabildiği gibi doğal kaplama malzemeleri (taşlar, saz/kamış örtüler, çim, çakıl) ve pişmiş toprak esaslı (kiremit) malzemeler gibi etkili su yalıtım özelliğine sahip olmayan malzemelerden de yapılabilmektedir [5]. Ancak bu tür örtü malzemeleri eğime bağlı olarak suyu drene ettikleri için birincil su sızdırmazlık tabakası olarak değerlendirilebilmektedirler.Az eğimli çatılarda ise yine verilen eğime bağlı olarak çatı örtüsü (çakıl, toprak tabakası, plak kaplama vb.), koruyucu tabakalar, drenaj tabakası ve bazı durumlarda ısı yalıtım tabakası birincil su sızdırmazlık tabakası görevini üstlenmektedir. 2.2. İkincil Su Sızdırmazlık Tabakası İkincil su sızdırmazlık tabakası genellikle altlık bir malzeme ile onun üzerine serilen bir su sızdırmazlık malzemesinden oluşan iki bileşenli bir tabakadır. Altlık olarak farklı malzemelerden yararlanılabilir. Su sızdırmazlık malzemesi olarak bitüm esaslı, plastik esaslı vb. malzemeler kullanılmaktadır. Çatı örtü malzemesinin üst üste bindirilme yoluyla oluşturulduğu çatı konstrüksiyonlarında çok fazla miktarda ek yeri olduğu için su girişi kaçınılmaz olmaktadır. Şiddetli yağmurlarda çatı yüzeyinde biriken su miktarı artmakta veya başka nedenlerle yoğuşma meydana gelmekte ve yapı içerisine su sızması oluşmaktadır. Bu gibi durumlarda büyük yüzeyli eğimli çatılarda, az eğimli çatılarda ve birkaç çatı yüzeyinin aynı noktada birleştiği çatılarda özel önlemler alınması gerekmektedir. Şekil 2'de eğimli çatılarda çatı örtüsü ve ikincil su sızdırmazlık tabakası kullanılarak suyun uzaklaştırılması gösterilmiştir. İkincil su sızdırmazlık tabakası yapılarak çatılarda; • Toz ve kirlilik
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=