bilimsel elemanlar alüminyum düşey taşıyıcı ve yatay bağlantı profilleri,cam veya kompozit panel örtü malzemeleri ve bağlantı elemanlarıdır. Taşıyıcı sistem profilleri olarak da isimlendirilen alüminyum düşey taşıyıcı ve yatay bağlantı profilleri, giydirme cephe sisteminin maliyetinietkileyen en önemli bileşenlerdir. Binanın ağırlığına, dolayısı ile binaya etkiyecek deprem yüküne etki eden giydirme cephe sistemi ağırlığının azaltılması ile hem giydirme cephe sistem maliyeti, hem de bina maliyeti azaltılmış olacaktır. Bu nedenle taşıyıcı sistem profilleriiçin optimum enkesit boyutlarının belirlenmesi daha da önem kazanmaktadır. Bu makalede, [l)'deki yüksek lisans tez çalışmasındaki giydirmecephe taşıyıcı sistem profilleriiçin geliştirilen optimum kesit boyutlarının sunulması ve Türkiye'deki bazı üretici firma profil kesitleri ile geliştirilen optimum kesitlerin ekonomik bakımdan karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında, örnek olarak çok katlı bir binanın giydirme cephe taşıyıcı sistem profilleri Türkiye'deki bazı üretici firma profillerine ve geliştirilen optimum kesitlere göre boyutlandırılmış ve birbirleri ile karşılaştırılarak ekonomik bakımdan değerlendirilmiştir. 2. GİYDİRME CEPHE PROFİLLERİ İÇİN OPTİMUM KESİT BOYUTLAR! Bilindiği gibi, yapı mühendisliğinin amacı yapı sistemlerini belirli bir güvenlikte, yeterli rijitlikte ve en ekonomik olarak boyutlandırmak ve uygulamaktır. Belirli güvenlik; malzeme güvenlik katsayısı ve yük güvenlik katsayısı olarak iki gruba ayrılmaktadır ve bu katsayılara ait değerler ilgili standart ve yönetmeliklerde verilmiştir. Giydirme cephe sisteminin tüm elemanları (alüminyum düşey ve yatay profiller, birleşim elemanları, cam ve kompozit panel vb. örtü elemanları) dış etkiler (özyüklere, dep84 YALITIM • EYLÜL/ EKiM 2008 rem ve rüzgar yüklerine vb) altında yürürlükteki standartlara ve yönetmeliklere göre boyutlandırılırlar. Boyutlandırma hesaplan ile ilgili ayrıntılı bilgi için [l)'den yararlanılabilir. Türkiye'de giydirme cephe uygulaması yapan firmalar taşıyıcı sistem profillerinin boyutlandırılması ve yalıtım performansları için Alman Normlarını (DiN 1055-4,DiN4113-1, DiN 4108, DiN 4109 v.b.) (2-5],profil üreticisi firmalar ise malzeme özellikleri ve enkesit boyutları için Türk Standartlarını (TS EN 755-2,TS EN 755-5, TS 1164, TS 4926, TS 5247 EN 12020-2v.b.) [6-10)kullanmaktadırlar. Çelik malzeme için olduğu gibi alüminyum malzeme için de değişik kalite ve geometrik özelliklerdeki standart profillere ait boyut ve mukavemet özelliklerini içeren tablolar, farklı ülke standartlarında (örneğin; Alman- DiN,Amerikan- ASTM, İngiliz - BS, Fransız - NF, Türk - TS vb.) ve bir grup ülkeler tarafından ortak hazırlanan standartlarda (Avrupa Birliği - EN [11, 12),Avustralya/ Yeni Zelanda-AS/ NZS)yer almaktadır. Türkiye'de de çelik yapılar ve giydirme cephe taşıyıcı sisteminde kullanılan alüminyum profiller için benzer standartlar [6-10) olmasına rağmen, alüminyum profiller için tek tip standart kesit boyutları ile ilgiliherhangi bir tablo bulunmamaktadır. Buna yerine Türkiye'deki bazı alüminyum profil üreticisi firmaların kataloglarında kendi ürettikleri profil kesit tiplerini ve boyutlarını içeren tablolar bulunmaktadır. Ancak, her üretici firmanın profil kesit tiplerinin ve boyutlarının birbirinden farklı olması nedeniyle bu kataloglarda üretici firmaların kendi birleşim sistemleri ve sistem detaylan da gösterilmektedir. Türkiye'deki üretici firmalara ait profil kesitlerinin optimum (ekonomik) kesitler olup olmadığının araştırılması gerektiği düşünülerek bu makalede [l)'deki yüksek lisans tezindeki araştırma sonuçlarına yer verilmiştir. 2.1. Optimum Kesit Boyutlarının Geliştirilmesi [ 1) Bilindiği gibi, giydirme cephe sistemlerinde kullanılan ve uluslararası kodlama sistemine [13,14) göre AW6060 ve AW6063 olarak isimlendirilen alüminyum alaşımlı profiller, üretici firmalara ait fabrikalarda yüksek sıcaklık ve basınç altında ekstrüzyon yöntemi ile üretilirler. Metallerin ekstrüzyonu, plastikliğini arttırarak kolay şekil vermek amacı ile genellikle sıcak olarak yapılmaktadır. Kalıp maliyetinin yüksek olması sebebi ile üretici firmalar genellikle kendilerine ait belirli kesit ve ölçülerde profiller üretmektedirler. Türkiye'deki uygulamada alüminyum profillerin boyutları, boyutlandırma analizi sonucunda hesaplanan gerekli (Ix, ly , Wx, Wy , Fg v.b.) mukavemet özelliklerine ait değerleri için ilgili firmaların kataloglarından belirlenmektedir. Üretici firmalara ait kataloglarda yer alan farklı profil enkesit boyutlarının ekonomik bakımdan değerlendirmelerinin yapılabilmesi için [l)'de optimum profil enkesitleri için yapılan araştırma sonuçları ile ilgili bilgilerden yararlanılacaktır. Bu nedenle bu bölümde [l)'deki araştırma sonuçlan ile ilgili bilgiler özetlenmiştir. Şekil l'de görülen giydirmecephe taşıyıcı sistem alüminyum profil tipik enkesiti y -y eksenine göre simetriktir. Şekil l'deki kesitin sabit değerli alt kısımları taşıyıcı sistem profillerine yalıtım fitillerinin takıldığı ve örtü malzemesi ile (cam, kompozit panel vb.) birleştirileceği kısımdır. Her üretici firmanın kendi sistemi için farklı özelliklere sahip olan bu kısmının düşey taşıyıcı profillerinde ve yatay bağlantı profillerinde aynı geometrik özellikleresahip olması gerekmektedir. Türkiye'deki üretici firmaların taşıyıcı sistem profilleri uygulamada genellikle (b) genişliği için 50 mm ve (h) yüksekliği için genellikle en küçük boyut olan 50 mm'den başlayan ve
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=