bilimsel Tablo 4: Toplam ısı transfer (U) katsayıları ve ısı yalıtım (d) kalınlıkları Dış duvar Tavan Taban Pencere Bina Adı d u d u d u u [m] [W/m'K] [m] [W/m'K] [m] [W/m'K] [W/m'K] BinaA 0.06 0.403 0.08 0.349 0.07 0.374 Bina B 0.04 0.546 0.06 0.451 0.04 0.588 3.0 Bina C 003 0.662 0.04 0.637 0.03 0.725 Yalıtımsız o 1.849 o 3.588 o 2.440 160000 -ııE- Yalıtımsız' [ 140000 -<>-A ,::, 120000 --s "' ,::, >- 100000 _.._c .. g 80000 ::, ,c, o 60000 en § 40000 .. "' .. ı- 20000 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 Saat (h) Şekil 2: Ttim bina tipleri için tasarım soğutma yükü 0.89 ve Bina C'nin 0.99 alınarak, opak yapı elemanlarının toplam ısı transfer katsayıları (U) ve ısı yalıtım kalınlıkları (d) belirlenmiştir (Tablo4). Örnek binada, ısı iletim katsayısı 0.028 W/m2K olan ekstrude polistiren ısı yalıtım levhaları kullanılmıştır. Bu uygulamada kullanılan ısı yalıtımı malzemesinin yaklaşık maliyeti, Bina A için 18.334 YTL, Bina B için 12.235YTLve Bina C için 8.746 YTL'dir.Bu uygulama bina inşasında yapıldığı kabul edildiğinden, ısı yalıtım maliyetine işçilik maliyeti ilave edilmemiştir. 3.2 İklimlendirme Sistemi Tasarımı Tam havalı merkezi klima santrali ile iklimlendirilen binanın iç mahal ısıl konfor şartları, 26°C kuru termometre sıcaklığı ve %50 bağıl nem olarak alınmıştır. ASHRAEStandart 62'ye 8 o YALITIM• MAYIS/ HAZiRAN2008 göre bina için gerekli taze hava miktarı 1596 m3/h olarak belirlenmiştir (12). Üfleme sıcaklığı 15 °C olarak alınmış ve mahale gönderilen hava, havalandırma için gerekli taze hava ile dönüş havasından elde edilmiştir. Bu çalışmada fanların sabit debide (CAV) ve değişken debide (VAV)çalıştığı kabul edilerek iki farklı hava dağıtım sistemi göz önüne alınmıştır. VAV sisteminde, CAV sisteminden farklı olarak VAV kutuları ve frekans inveıtörleri sistemeilave edilmiştir (13). Şekil 2'de binaların tasarım soğutma yükü verilmiştir. Adana için dış tasarım şartları, 38°C kuru termometre sıcaklığı ve 26°C yaş termometre sıcaklığı olarak alınmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, yalıtımsız binanın tasarım soğutma yükü 145.14 kW ve duyulur ısı oranı (DIO)0.98'dir. A, B ve C tip binaların tasarım soğutma yükleri ise sırasıyla 92.15 kW, 94.19 kW, 97.11 kW ve DIO'ları da 0.97'dir. Binanın tasarım soğutma yükü, ısı yalıtımıyla yaklaşık olarak %37 oranında düşürülmüştür. En iyi yalıtıma sahip olan Bina A'nın tasarım soğutma yükü, Bina B'nin yükünden %2,Bina C'nin yükünden %5 daha az bulunmuştur. Tasarım şartlarına göre iklimlendirme sisteminin psikrometrik analizi yapılarak sistem kapasiteleri belirlenmiştir. Yerel bir üreticiden, nominal çalışma şartlarında yalıtımsız bina için 160 kW, yalıtımlı binalar için 120 kW kapasiteli soğutma grupları seçilmiştir. Benzer şekilde, yalıtımsız bina için fan kapasitesi 45438 m3/h ve üfleme ve emme fanlarının motor güçleri sırasıyla 18.5 kW ve 22 kW olmak üzere sistemin toplam fan motor gücü 40.5 kW'dir. Yalıtımlı binalar için ise fan kapasitesi yaklaşık olarak 30000 m3/h ve üflemeve emme fanlarının motor güçleri sırasıyla 11 kW ve 15 kW'dir. İklimlendirme sisteminin ilk yatırım maliyeti; yalıtımsız binada CAV dağıtım sistemine göre 118.505YTL,VAV dağıtım sistemine göre 149.149YTLiken yalıtımlı binalarda CAV dağıtım sistemine göre 89.130YTLve VAV dağıtım sistemine göre 113.544'dir. Yalıtım uygulanması ile iklimlendirme sisteminin ilk yatırım maliyeti yaklaşık olarak %25 oranında daha düşük olmaktadır. 3.3. İşletme Maliyeti Hesabı İklimlendirme sistemlerin soğutma sezonu boyunca işletme maliyetleri bin sayıları kullanılarak bulunmuştur (6, 14). Bin sayısı bir sıcaklık aralığında ve saat periyodunda görülen sıcaklık değerinin tekerrür sayısıdır. Tablo 5'de Adana için soğutma sezonunca 4 saatlik periyotlarla 9:0020:00 saatleri arasında 3 °C'lik sıcaklık aralıklarında görülen bin sayıları verilmiştir [14). Bir iklimlendirme sistemi ömrünün çok büyük bir kısmında, tasarım kapasitelerinden daha düşük kapasite-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=