bilimsel tüm pencerelerdeki gölgelenme faktörleri TS 825'te yer alan ayrık ve az katlı (3 kata kadar) binaların bulunduğu yerleşim bölgeleri için gölgeleme fakt~rü olarak kabul edilen '\,ay: 0.8" degerinin geçerliliği, bu değere karşılık kabul edilebilecek olan doğrudan ışınım çarpanı (1 - GA%) grafiklerle değişim ortaya konarak incea. Bina yerleşimi b. Güney cephe c. Kuzey cephesi lenmiştir. Şekil ı 2. Gölgeleme Faktörü Değerlerinin Elde Edilişi Sözkonusu standartta gölgeleme faktörü, pencere üzerine hiç gölge düşmediği ideal duruma, pencere üzerine düşen toplam ışınımın oranı olarak tanımlanabilir. Gölgeleme faktörü (kHS) çeşitli kaynaklarda da ifade edildiği gibi, pencere üzerine düşen gölge alanlarının toplam pencere alanı oranı olan rs(t) ile hesaplanmaktadır[2]. 9b(t)=direk ışınım,gct (t)=Yaygın ışınım, g,(t)=yansımalı ışınım. (1) Gölgeleme faktörü değerlerini belirlemek üzere kullanılan yöntemlerde ortak özellik öncelikle saydamyüzeyler üzerinde yer alan gölge alanlarının hesaplanmasıdır. Gölge alanlarının bulunuşu; araziden gerçek fotoğraflar alarak ve güneşin pozisyonlarının hesaplanması ile elde edilen gölge bilgilerinden faydalanılarak ya da; koşulların simülasyon ile veya geometrik bağıntılardan faydalanılarak sayısal yöntemlerle modellenmesi şeklinde olabilir [3, 4 ]. Bir yerleşimdeki gölgelemeyi simülasyonla modelleme yaparak analiz etmek üzere Radiance,Sombrero, 'Shading' programı ve TRNSHD programı gibi simülasyon programlan kullanılabilmektedir[5]. Bu çalışma için 30 VIZ görselleştirme programı kullanılmıştır. 8 2 YALITIM •KASIM/ ARALIK 2007 3. Örnek Binaların Saydam Yüzeylerinde Gölgeleme Faktörleri Makalede söz konusu standartta sabit değerler olarak kabul edilmiş gölgeienme faktörü değerlerinin uygulanabilirliğini incelemek üzere üçer katlı 12 ayn binadan oluşan Marmara Depremi Acil Yeniden Yapılandırma Projesi kapsamında, İzmit Gündoğdu bölgesinde seçilen örnek bir adada inşa edilen toplu konut yerleşim bölgesi ele alınmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında, örnek seçilen ada üzerindeki bina tipi kabuğu, projelerine uygun olarak CAD programıyla modellendirilmiştir. Arsa düz olarak kabul edilip, modeller vaziyet planına yerleştirilmiştir. Binalarının dört yöndeki düşey kabuk yüzeylerinde, diğer binalar veya binaların kendi uzantıları tarafından 21 Ocak ve 21 Temmuz tarihlerinde saatlere göre oluşan gölge alanları 30 Studio Viz programı kullanılarak görselleştirilmiştir. Programda yer alan "Sunlight" modülü, güneş ışığı 08:00 simülasyonu yaratılması için detaylı seçenekler sunmaktadır. İstenen tarih ve saat bilgilerinin ve konumun aktarıldığı komutlardan sonra güneşin konumunu gösteren azimuth ve altitude açılan verilerek, arsada yer alan binaları dikeyolarak görecek şekilde yerleştirilmiş kamera vasıtasıyla, tarama yapıldığında, istenilen saatlerdeki güneş konumuna göre bina üzerine düşen gölge şekilleri resim formatı halinde kaydedilmiştir. Saydam yüzeylerde gölgede kalan kısımların alanlan CAD programında doğru ölçeğe getirilmiş cephe resimleri üzerinden hesaplanmıştır. Bu işlem ile 12 binanın güney ve kuzey cepheleri için saatlik gölge verileri elde edilmiştir. Aşağıda örnek olarak sadece bina l'e ait cephe resimleri ve gölge alanlarının gösterildiği şekil yer almaktadır. 12 Binaya ait 21 Ocak ve 21 Temmuz günleri için, güney 21 ve kuzey cephesinde 20 olmak üzere toplam 41 pencere üzerinde oluşan saatlik gölge alanı bilgilerinin yer aldığı tabŞekil 2. Bina 1, 21 Ocak güney cephesi. (12 binada yaz kış döneminde, elde edilen saatlik kuzey ve güney cephe resimleri yer azlığından gösterilememiştir)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=