ALPER DOĞRUER İnş. Y. Müh. (MBA) Mardav Satış Müdürü GünlükDövizKurunuMn erkez Bankası Tarafından BelirlenmesinSinebeplervie Uluslararası TicaretEe tkileri Merkez Bankası her gün düzenli olarak döviz ile ilgili olarak gösterge niteliğinde olan alış ve satış işlemlerinde kullanılacak rakamları yayınlamaktadır. Merkez Bankası'nın niçin böyle bir uygulama yaptığı, gerekçesinin ne olduğu ve böyle bir şey yapmadığı takdirde piyasada ne gibi şeylerin olabileceği konusu bu yazıda incelenecektir. Öncelikle Merkez Bankası 'nın son değişen kanunla birlikte görev ve yetkileri ortaya konacaktır. Buradan, kanun ile verilen görevleri arasında, kur belirlemenin olup olmadığı ortaya çıkarılacaktır. Bu görevlerin ekonomik ve sosyal gerekçeleri incelenecektir. Daha sonra bu işlem yapılmaz ise ne olacağı irdelenecektir. Sonuçta ise elde edilen bilgiler toplu halde sunulacaktır. Merkez Bankası'nın Kanunla Belirlenen Görevleri ve Kur ile İlgili Kısımlar Merkez bankaları, bugün hemen hemen her ülkede şu işlevleri üstlenmektedir: Ülke içindeki para arzını kontrol etmek, dolayısıyla para piyasasını düzenlemek; bankacılık sistemini denetleyen kurum olarak ülkedeki kredi hacmini ve dağılımını ayarlamak (bu işlevi bugün BDDK üstlenmektedir); ülkenin altın ve dövi~ rezervlerini yönetmek; dış ödemelerini düzenlemek; devletin haznedarlığı ya da mali ajanlığı işlevini yerine getirmek; reeskont oranını belirlemek ve para piyasasını düzenlemek; hazine işlemleri yapmak; hükümetle ortaklaşa Türk parasının değerinin ·korunmasına yönelik tüm 5 o YALITIM • ARALIK2006 önlemleri almak gibi görevler sayılabilir. Ülkemizde, Merkez Bankası Kanunu'nda yapılan son değişiklikler ile birlikte bankanın temel görev ve yetkileri aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır. Madde 4- Bankanın temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. Banka, fiyat istikrarını sağlamak için uygulayacağı para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan kendisi belirler. Banka, fiyat istikrarını sağlama amacı ile çelişmemek kaydıyla hükümetin büyüme ve istihdam politikalarını destekler. Bankanın Temel Görev ve Yetkileri 1- Bankanın temelgörevleri a) Açık piyasa işlemleri yapmak b) Hükümetle birlikte Türk Lirası'nın iç ve dış değerini korumak için gerekli tedbirleri almak ve yabancı paralar ile altın karşısındaki muadeletini tespit etmeye yönelik kur rejimini belirlemek, Türk Lirası'nın yabancı paralar karşısındaki değerinin belirlenmesi için döviz ve efektiflerinvadesiz ve vadeli alım ve satımı ile dövizlerin Türk Lirası ile değişimi ve diğer türev işlemlerini yapmak c) Bankaların ve bankaca uygun görülecek diğer mali kurumların yükümlülüklerini esas alarak zorunlu karşılıklar ve umumi disponibilite ile ilgili usul ve esasları belirlemek d) Reeskont ve avans işlemleri yapmak e) Ülke altın ve döviz rezervlerini yönetmek f) Türk Lirası'nın hacim ve tedavülünü düzenlemek, ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemleri kurmak, kurulmuş ve kurulacak sistemlerin kesintisiz işlemesini ve denetimini sağlayacak düzenlemeleri yapmak, ödemeler için elektronik ortam da dahil olmak üzere kullanılacak yöntemleri ve araçları belirlemek g) Finansal sistemde istikrarı sağlayıcı ve para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici tedbirleri almak h) Mali piyasaları izlemek ı) Bankalardaki mevduatın vade ve türleri ile özel finans kurumlarındaki katılma hesaplarının vadelerini belirlemek il- Bankanın temelyetkileri a) Türkiye'de banknot ihracı imtiyazı tek elden bankaya aittir. b) Banka, hükümetle birlikte enflasyon hedefini tespit eder, buna uyumlu olarak para politikasmı belirler. Banka, para politikas111111 uygulanmasmda tek yetkili ve sorumludur. c) Banka, fiyat istikrarmı sağlamak amacıyla bu kanunda belirtilen para politikası araçlarmı kullanmaya, uygun bulacağı diğer para politikası araçlarını da doğrudan belirlemeyeve uygulamaya yetkilidir. d) Banka, olağanüstü hallerde ve
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=