& _savı __ ■içerik Doğa Sektörel Yayıncılık Tanıtım ve Fuarcılık Tlc.San.ltd. _Ştl. Adına $&bibvi eSorumlu Yazı işleri Müdürü lsmailCEYHAN Genel ~ayın Yönetmeni EcvetBINYILDIZ Yayın K,urulu EcvetBINYILDIZ NezihTi ÜTE.NE(KNAUF) JosefBO.NFI(LBTM).. F.FethHi INGINAR(TURK.YTONG) Prof.Dr.SelmaKURRA(ITU). .. Prof.Dr.Müjgan ŞEREFH,t,NQGLU (YTU) Durmuş TOPÇU(DOWTURKIYE) OrhanTURAN(ODE) Danışma Kurulu ÇetinAKYAR(METUSAN) TevfikARIBURNU(ARIMAS) AtillaATALAY(ESMAN) DemirkanBARLAS(BETEK) TuncerBEYAZITLI (KAIMANN) CemCANSEVE(RO.RCAN) MuratCEYHA(Nl?OPUR) BülentÇOLAK(S!KA) .. . Doç.Dr.Şükral) DiLMAÇ(TUBITAK) MehmetO.ES(iQM~GA). .. Prof.D.r.NilüfE~rG_RICA(INTU) . MelihIBRA_HIMQG(L~UVENT INŞ.) SuatKIROGLU(IZOPOLJ) Prof.Dr.Ruhi Kı\FESÇIOGLI). (YEM) Prof.Dr.D_pğal] OZGUR(YTU) Hüsey_O\n?OGU(ZTEKAS) Uğur OZOGU(ZPADA) Coşkun .. ŞAKA (SERPO) ErdalTURK (BTr-ıl) NuriTURHAN(BIRSAN) Gündü~TANSE.L(YES) NejatTl.~M./\(ÇTURKHEN~EL) LeventUNUVAR(HERAKLITH) Yayın Koordinatörü BülentKARA ReklamMüdürü AsrinBAKIR Grafik Tasarım veUygulama BedriAKINCI AboneServisi DilerSUNAY Renk Ayırımı: Oluşur Grafik Baskı: ~niform Matbaacılık A.Ş. Cilt: OrnekMücellithanesi Yapım: YönetimYeri: ÇilekliSk.ZeynetAi pt.No:2. D.B1 81020 Acıbadem-Kadıköy/lSTANBUL Tel:0216.32780 10Pbx. Faks0: 216.3277925 Yalıtım Dergisindeki yazı veresimlerinher hakkı saklıdır. izinsiz alıntı yapılamaz. © Doğa Yayıncılık Ltd. Şti. 4sektörel haberler 17yalıtıyorum ecvet binyıldız 1 B standartlar TS-901 2obilimsel ma ae 24bilimsel makale 27bilimsel makale 31-u~z~m~a~".----- goruşu 34teknik yazı ürün muayenesi lifli ısı ve ses yalıtma malzemesi pencere ve kapı boşluklarının çevresindeki ısı köprülerinin engellenmesi. .. binalarda ısı yalıtımı kuralları standardı ve tam ısı korunumL binalarda ısı yalıtımı kullanımının ısıtma süresi açısından değerlendirilmesi ısı yalıtımı ve çevre kirliliği binalarda ısı yalıtımı uygulamasında izlenmesi gereken esaslar
38teknik yazı n JI Sf:ktörel ftsoyeşı 54 bilimsel makale döşemelerde ses yalıtımı yüzer şap (flooting floor) bir ısı yalıtım seminerinin ardından ... cephe duvarını etkileyici unsurlar, alınması gereken önlemler... 59 yalıtım malzemeleri yaklaşık fiyat artışları l!oekonomik 1J gösterge r Gl ürün tanıtımı r!4yalıtımcının lJ a1an ası ısı yalıtımında poliüretan mucizesi 1 t/ 12-13 Aralık 1997 İZODER il. lsı-SesSu-Yangın Yalıtımı Sempozyumu AskeriMüze/Harbiye ' ' \ . yayın Merhaba değerli okurlar Son haftalarda bazı Anadolu kentlerine ziyaretlerim oldu. Elazığ Fırat Üniversitesi'nde düzenlenen ısı YALITIM SEMİNERİ'ne ve Gaziantep ile Adana'da yapılan genel yalıtım konularını kapsayan toplantılara konuşmacı olarak katıldım. Özellikle Elazığ ve Gaziantep'e yirmi beş yıldan sonra ilk kez gitmiş olmam nedeniyle bu illerde yalıtıma gösterilen ilgi karşısında sektör adına duygulandım. Çeyrek yüzyıl önce o zamanlar görevli olduğum şirket için bayilik vermek üzere gittiğim bu Anadolu kentlerinde henüz yalıtımın ne olduğunu kavrayamayan bayi adaylarının çekingen davranışlarını hatırladım. Bugün ise yalıtıma duyulan ilgi ve toplantılara katılanların eriştiği bilgi düzeyi gerçekten gurur verici. Fırat Üniversitesi'ndeki seminere tebliğ ile katılan o kadar çok bilim adamı ve özel sektör mensubu vardı ki, konuşma sürelerinin oldukça kısıtlı tutulmasına neden oldu. Neyse ki, tebliğ kitabında tüm tebliğler eksiksiz yer almış. Yapılan konuşmalar iki gün boyunca FIRAT TV aracılığı ile canlı olarak bölgeye yayınlandı. Aynı şekilde Gaziantep seminerine de ilgi yoğundu. Gerek Elazığ'ın gerekse Gaziantep'in çok temiz ve düzenli bulduğum caddelerinde yükselen modern binalarda artık yalıtımlı yapıları da görmek mümkün. Denilebilir ki, bu Anadolu kentlerinde yalıtıma gösterilen ilgi büyük kentlerden daha fazla gibi. Büyük kentlerde yaşanılan aldırmazlık buralarda yok gibi geldi bana. Bu durum kuşkusuz yalıtım sektörü için oldukça olumlu bir gösterge. Keşke üreticilerin hepsi bu ilgiye ayak uydurabilse. Bunu niçin mi söylüyorum? Elazığ'da faaliyette bulunduğunu memnuniyetle öğrendiğimi ve kentin tek ısı yalıtım üreticisi olan bir firmadan seminere kimse katılmadı da ondan. Bence çok şey kaybettiler. Gelecek sayıya kadar hoşçakalın. Ecvet BİNYILDIZ
sektörel haberler Elazığ'da Yalıtım'97 Sempozyumu Yapıldı Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi tarafından 15-16 Mayıs tarihlerinde YALITIM'97 Sempozyumu gerçekleştirildi. Elazığ'da Fırat Üniversitesi Radyo Televizyon Stüdyolarında iki gün süren sempozyuma yalıtım sektörünün uzman firması Ode Mühendislik'te etkin olarak katıldı. Ode Teknik Danışmanı Yapı Fiziği Uzmanı Yük. Mim. Sn. Ecvet BİNYILDIZ ve İnş. Yük. Müh. Sn. Ali TÜRKER sempozyumda birer bildiri ile yer aldılar. Ode Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Orhan TURAN sempozyumun birinci günü akşamı gerçekleşen panele İZODER Başkanı olarak katıldı. Sn. TURAN, İZODER'in çalışmalarına değinerek, derneklerinin yalıtım konusunda ülke çapında tüm etkinlikleri desteklediğini ve yer aldığını belirtti. Panelde ayrıca İzocam Teknik Koordinatörü Sn. Tevfik ALPDOĞAN, Sn. Ecvet BİNYILDIZ, konuşmacı olarak yer aldılar. Sempozyum ikinci gün Ode'den Sn. Ali TÜRKER'in "Boru Tesisatlarında Ekonomik Yalıtım Kalınlığı Hesabı" başlıklı bildirisinin de yer aldığı 5. oturum ile son buldu. Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi'nin başta Sn. Dekanı ve öğretim üyeleri ev sahipliğinde gerçekleşen YALITIM'97 Sempozyumu iki gün boyunca Fırat RTV'si tarafından naklen yayınlandı. Yalıtım Dergi1si Yaşında ... Doğa Sektöre! Yayın Grubu tarafından 1996 yılının Temmuz ayında yayımlanmaya başlayan dergimiz YALITIM 6. sayısı ile 1. yaşını kutluyor. Yıllardır inşaat ve tesisat dergilerinde kendisine yer bulmaya çalışan Yalıtım Sektörünün ilk ve tek bağımsız, tarafsız , teknik dergisi YALITIM içeriği ile sektörün takdirini kazandı. Yapı Fiziği Uzmanı Yüksek Mimar Ecvet BİNYILDIZ'ın Genel Yayın Yönetmenliği'nde yayımlanan dergimizin, yayın kurulunu ve danışma kurulunu sektörün önde gelen isimleri oluşturuyor. Dergimize ilgi ve desteğini esirgemeyen Yalıtım Sektörünün atılımcı firmalarına teşekkür ederiz. g 4 Yurtdışından Haberler ALMANYA'nın en büyük lifli yalıtım malzeme üreticisi G + H ISOVER, 1996 yılında bir önceki yıla oranla % 9 eksik ciro yapıldığını açıkladı. Bunun nedenleri olarak uzun ve şiddetli kış mevsimi ile inşaat sektöründeki genel durgunluk gösteriliyor. POLONYA'da ikinci Rockwool tesisi kuruluyor. Dünyanın en büyük taş yünü üreticisi Danimarkalı Rockwoll Grubu Doğu Avrupa'da büyümeye devam ediyor. Varşova yakınlarında kurulmakta olan tesis bu yılın sonbahar aylarında faaliyete geçmiş olacak. FRANSA'da her türlü asbestli ürünlerin (asbestli yapı ürünleri dahil) üretimi bu yıl başından itibaren yasaklandı. ALMANYA: Dow Almanya'da yeni bir XPS (Exturude Polistren) tesisi kuracak. 1998'de faaliyete geçecek olan tesiste yılda 300.000 m3 Mavi XPS üretilecek ve üretimde şişirici gaz ·olarak% 100 C02 kullanılacak. PimapKeünltürEevtki inlikleri 1 Nisan 6 Haziran tarihleri arasında Pimapen Kültürevinde düzenlenen Kültür Etkinlikleri kamuoyundan yoğun ilgi gördü. Altı ayrı konferans ve dört ayrı kişisel resim sergisinin yer aldığı etkinlikler sanat çevresi tarafından taktirle karşılandı. Pimapen'i kültür ve sanata verdiği destekten dolayı kutluyoruz. g
sektörel haberler AntalYyatong Fabrikasının Temeli Atıldı Akdeniz bölgesinin kaliteli ve çağdaş yapı malzemesi ihtiyacını karşılayacak olan Antalya Ytong fabrikasının temeli 21 Nisan 1997 Pazartesi günü Cumhurbaşkanı Sn. Süleyman Demirel'in de katıldığı bir törenle atıldı. 1998-yılı başında üretime geçecek olan tesis, dünyadaki 47'inci, Türkiye'deki 4'üncü Ytong fabrikası olacak. Antalya Organize Sanayi Bölgesinde kurulacak olan tesisin başlangıç kapasitesi 150 bin m3/yıl ve yatırım tutarı 15 milyon Alman markıdır. Alman Ytong teknolojisi ve lisansı ile üretim yapılacak fabrika% 75 Kıvrak Grubu, % 25 Türk Ytong Sanayi A.Ş. ortaklığı ile gerçekleştirilmektedir. Türk Ytong Sanayi A.Ş. ve Sanko Holding A.Ş. ortaklığı ile Gaziantep'te kurulacak olan Türkiye'deki 5'inci Ytong tesisinin temeli de önümüzdeki günlerde atılacak. Türk Ytong Sanayi A.Ş. halen üretimine devam etmekte olan 400 bin m3/yıl kapasiteye sahip Pendik Ytong, 120 bin m3/yıl kapasiteye sahip Gebze Ytong fabrikaları ile yapımına devam edilmekte olan ve Eylül 1997'de üretime geçecek 270 bin m3/yıl kapasiteli Trakya Ytong fabrikası ile ülkemizin gazbeton sektöründe en büyük kapasiteye sahip kuruluşu olarak 2000'Ii yıllara hazırlanıyor. Avrupa'daki Ytong üst düzey yönetic'ilerinin 3 yılda bir yaptıkları toplantı bu yıl İstanbul'da düzenlendi. 55 Avrupa'lı Ytong Yöneticisinin ve Ytong Holding Başkanı K.Zimmermann'ın da katıldığı bu toplantıda dünyadaki Ytong iştiraki fabrikaların 1996 yılı çalışmaları değerlendirildi. g izocamön'acü Yardımcı SanaÖydi ülü Koç Topluluğu'nun Aylık dergisi "Bizden Haberler"in Mayıs 1997 Sayı 235'de yer alan haberde Swissotel'de gerçekleştirilen Arçelik Yardımcı Sanayi Günü'nde İzocam'a "Öncü Yardımcı Sanayi Ödülü" verildiği belirtiliyor. İzocam Genel Müdürü Ali İhsan Yalçın tarafından alınan ödüle, Arçelik Yardımcı Sanayi Değerlendirme Talimatına göre 1996 yılının ilk altı aylık dönemini kapsayacak şekilde Üretim Alan Yöneticilikleri ile Ürün Geliştirme Alan Yöneticilikleri tarafından değerlendirilerek hak kazanılmıştır. g 8 5HazirDaünnya ÇevGreünü'nde "Gürüiletü Savaşım Sempozyumu" Yapıldı Türk Akustik Derneği 5 Haziran 1997 Dünya Çevre gününde YTÜ ile işbirliği yaparak "Gürültü ile Savaşım Sempozyumu" düzenledi. TAD Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Müjgan Şerefhanoğlu ve Yönetim Kurulu Üyeleri Sn. Osman Sirel, Sn. Zerhan Karabiber, Sn. Uğur Özoğuz, Sn. Tuğrul Durakbaşa'nın düzenleme kurulunu oluşturduğu sempozyumun 1. oturumunda; Sn. Oktay Ekşi "Gürültü ve Yaşam" Sn. Özcan Köknel "Gürültünün İnsan Ruh Sağlığına Etkisi". Sn. İrfan Devranoğlu "Gürültü ve Sağlık". 2. oturumda Sn. Selma Kurra "Çevresel Gürültü Kirliliği ve kontrolü". Sn. Ahmet Güney "Taşıtlardan Kaynaklanan Gürültü ve Kontrolü". Sn. Zerhan Karabiber "Yapılarda Sessizlik Tasarımı". 3. oturumda Sn. Cüneyt Öztürk "Endüstriyel Ortamlarda Gürültü". Sn. Korhan lşıkel "Gürültüye Karşı Yalıtım Malzemeleri" başlıklı konuşmaları ile yer aldılar. Sn. Müjgan Şerefhanoğlu'nun başkanlığını yaptığı panele ise; Sn. Adil Emecan, Sn. Hilmi Sabuncu, Sn. Şazi Sirel, Sn. Talha Gönüllü ve Sn. Temel Belek panelist olarak katıldılar. g
sektörel haberler Sika'dialknokul Çocuklarına Anlamlı Hediye: Boyama Kitaplarının Dağıtımına Diyarbakır Beyaz Tebeşir İlköğretim Okulu'nda Başlandı Sika Deteks Yapı Kimyasalları A..vre'naa tklları üreicisi Sika Finans AG'nin Türkiye'deki ortaklığı ve ürettiği 150'den fazla yapı kimyasalı ile Türkiye'nin lider firması olarak tanınıyor. Sika Deteks Yapı Kimyasalları A.Ş. Çevre/İnsan/Güvenlik ilişkilerini ve sorumluluklarını geliştirmeyi amaçlayan "Responsible Care" (Üçlü sorumluluk) belgesini 1993 yılında imzalayan ilk 30 Türk şirketinden biri olarak çevreye ve insana verdiği önemi vurgulamak ve duyarlılığını bir kez daha göstermek için ilkokul çağındaki çocuklara yönelik "suyun özenli kullanımı, çevre ve ekoloji" hakkında kısa paragrafların bulunduğu boyama kitaplarını bastırarak ücretsiz olarak okullara dağıtmaya başladı. OdMe ühendislik'ten ODTÜ'nde Yalıtım Semineri Ode Mühendislik ısı, ses, su, yangın yılıtımı için ürün ve uygulamaların tanıtıldığı seminerlerine devam ediyor. Yalıtım uzmanı Ode Mühendislik'in uzman mühendis kodrusu İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya başta olmak üzere yurdun dört bir yanında eğitim çalışmalarını yoğun olarak sürdürüyor. Bu çerçevede Ankara bürosu son olarak ODTÜ Mimarlık Fakültesi'nde 13 ve 20 Mayıs tarihlerinde bir seminer gerçekleştirdi. ODTÜ Mimarlık Fakültesi 2. sınıf öğrencilerine, ısı, ses, su, yangın yalıtım ürün ve uygulamaları tanıtıldı. Sn. Vuslat DEMİRÇAM hocanın malzeme dersleri, kapsamında verilen seminerde Sn. Bülent TEZCAN ısı ve ses Sn. Oğuz ÖZTEKER su ve yangın yalıtımı konularında gerekli bilgileri öğrencilere aktardılar. Görsel destekli seminerde uygulama örnekleri de gösterildi. Geleceğin mimarları, fakülte öğrencileri izledikleri seminerden memnun kaldıklarını ifade ederlerken bu seminerlerin tekrarlanması dileklerini de belirttiler. 10 Çimentaş-Gazbeton'a TSE N ıso 9001 Çimentaş Topluluğu'nda ikinci TSE EN ıso 9001 Kalite Belgesini Çimentaş-Gazbeton aldı. İşletmenin içinde düzenlenen toplantıya İzmir Vali Yardımcısı Ramazan Urgancıoğlu, TSE Başkanı Mehmet Yılmaz Arıyörük ile Çimentaş Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Murahhas Üyesi Öner Akgerman, Topluluk koordinatörleri, Şirketlerin üst düzey yöneticileri ile Çimentaş-Gazbeton'un tüm personeli katıldı. TSE EN ISO 9001 Kalite Güvence Sistemi Belgesi'ni TSE Başkanı Mehmet Yılmaz Arıyörük'ten alan Genel Müdür Taha Aksoy, "Bu belgeden sonra kalite yolculuğuna artan bir ivme ile devam edeceğiz" dedi. Aksoy konuşmasında gazbeton üretme fikrinin gündeme geldiğinden itibaren, birinci önceliği hiçbir konuya kaptırmayan kalite tutkularının önemli bir aşamadan geçerek belgelendiğini söyledi. Aksoy gazbetonun yaşam kalitesine yaptığı katkıyı şöyle açıkladı "Çimentaş-Gazbeton kullanılan yapılarda iç mekanların konforu, daha az yatırım ve daha az enerji sarfıyla sağlanabilmektedir." Aksoy ayrıca Gazbeton'un malzeme olarak yaygınlaşmasının önündeki en büyük engelin haksız rekabet olduğunu vurguladı. Törende konuşma yapan TSE Başkanı Mehmet Yılmaz Arıyörük de imalat sektöründe kalitenin bir yaşam biçimi olarak benimsendiğine ve TSE ISO 9000 belgesi alan işletme sayısının 700'ü aştığına dikkati çekti. Arıyörük, hizmet sektörünün bu yarışta geri kaldığını da ifade etti.
sektörel haberler Form A.Ş. Showroom Açılışlarını Başlattı LENNOX · Form Şirketler Grubu 29 Nisan 1997 tarihinde "Showroom"lar dizisinin ilkini Barbaros Bulvarı, Huzur Apt. No: 36/3 İstanbul adresinde açtı. Yeni imalat ve temsilcilik ürünlerinin tanıtımı yapılan kokteyle klima ve yalıtım sektörünün önde gelen isimleri katıldı. Açılış kokteylinde en büyük ilgiyi yeni bir ürün olan "Thermaflex A/C" Elastomerik polietilen izole borular gördü. Thermaflex-Form Yalıtım Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Genel Müdürü Sn. Tevfik Ceritoğlu, Thermaflex A/C için şu bilgileri verdi: "Thermaflex A/C ısı iletkenlik katsayı d=0.032 W/mk (10 °C), su buhar difüzyon direnç faktörü M= 5000, alevi taşımaz B1 DlN 4102 teknik özelliklerine sahiptir. Çok tlexible yapısı ile özellikle split klima bakır boru yalıtımında, ayrıca soğutma borularında; otel, catering ve dükkan tesisatlarında; soğutucu mağaza reyonları ve vitrinlerinde kullanılabilen, benzeri kauçuk bazlı malzemelere göre son derece ekonomik bir yalıtım ürünüdür". İlgi çeken diğer bir ürün ise Amerikan Lennox firmasının Kanallı Split ve Paket klima cihazları ve doğalgaz-LPG ile çalışan şömineleri idi. 100 yıldır Amerika'da imalat yapan ve sadece 30,000 Btu/h ile 360,000 Btu/h kapasite arasında kanallı klima imalatı yapan en büyük Amerikan imalatçısı olan firmanın ürünleri, elektrostatik filtre, programlanabilir termostatlar, ekonomizer sistemleri ve diğer birçok özel aksesuar ile sergileniyor. Showroom'da sergilenen diğer ürünler ise İngiliz Vent-Axia havalandırma fanları, Form imalatı Yuvarlak Hava Kanalları ve parçaları, İtalya Blue Box Mini Chiller (soğutma grubu) sistemleri, İngiliz Ebac nem alma cihazları, İsviçre Condair buharlı nemlendirme cihazları, Almanya Wolf klima santralleridir. Form Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Bedi Korun, yaptığı açıklamada açılan showroomun sürekli sergi görünümünde olacağını ve temsilcilik ürünleri ile yerli üretimlerinin uygulamalı olarak teşhir edileceğini belirtti. Sırasıyla Antalya ve Ankara'da benzeri showroom'ların önümüzdeki aylarda açılacağı ve Form AŞ. ürünlerinin müşterilere ~a~a yoğun bir şekilde tanıtılacağı belirtildi. 12 TIEESi'ç9i8nStarVterildi İ iki 29-31 Temmuz 1996 tarihleri arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümünce geniş bir ulusal ve uluslararası katılım ve başarıyla "TIESS-96 First Trabzon Energy and Environment Sysmposium" adıyla gerçekleştirilen sempozyumun ikincisi 27-29 Temmuz 1998 tarihleri arasında yine Karadeniz Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümünce "TIESS-98 Second Trabzon Energy and Environment Symposium" adıyla gerçekleştirilecek. Sempozyum dili İngilizce ve sempozyuma sunulacak bildiriler şunlardır: Biomass and Bionergy,, Combustion, Energy and Environment Modelling, Energy Consevation, Energy, Environment and buildings, Environment and Pollution, Environment Protection and Control, Fuels and Alternatives, New and Clean Energy Technologies, Nuclear Energy, Solar Energy, Thermal Energy Strage, Thermal Parameters and Measurement Techniques, Thermal Systems, Thermodynamics, Heat and Mass Transfer, and Fluid Flow, Trace Gas Emissions and Monitoring konularını kapsayacaktır. Sempozyuma bildirili katılım için bir sayfayı aşmayacak şekilde yaklaşık 500 kelimelik bildiri özetlerinin son gönderilme tarihi 15 Kasım 1997 olarak saptanmıştır. Detaylı bilgi edinmek isteyenler aşağıdaki adrese posta, faks ya da E-mail ile başvurabilir. TIESS-98 Sekreterliği K.T.Ü Makina Müh. Bölümü 61080 TRABZON Tel: 462. 325 31 62 Faks: 462. 325 55 26 E-Mail:tiess 98@ovms02.bim.ktu edu tr g
sektörel haberler SikDaeteBksayi Toplantısı Sika Deteks AŞ. 'nin bu yılki "Bayi Toplantısı" 30 Nisan 4 Mayıs tarihleri arasında İspanya'nın Barcelona kentinde yapıldı. Sika Deteks yetkili satıcılar gezisine yaptıkları ciro ile hak kazanan başarılı bayiler ile birlikte firmayı temsilen Satış Müdürü Nizamettin Güne!, Bayi Sorumlusu Yurdakul Ekinci, Halkla İlişkiler Sorumlusu Deniz Çolak ve bölge temsilcileri katıldı. Barcelona'nın tarihi ve turistik bölgelerinin yanı sıra İspanya-Fransa sınırında bulunan Andorra, Salvador Dali'nin müzesinin bulunduğu, aynı zamanda doğduğu şehir olan Figueres ve ünlü mimar Eiffel'in inşa ettiği demir köprünün bulunduğu Girona şehirleri de gezilen ilginç ve güzel yerler arasındaydı. Gezinin son akşamı gerçekleşen Gala yemeğinde bölgelerinde ilk üçe giren bayilere plaketleri verildi. Gelecek yıl tekrar bir arada olmak dilek ve temennisi ile bayi toplantısı son buldu. g izotoprak Yapı'97 Fuarına Katıldı İzotoprak 30 Nisan -4 Mayıs tarihleri arasında yapılan Yapı'97 fuarına katıldı. izotoprak standında üretimi gerçekleştirilen, cam yünü (kaplamalı ve kaplamasız) şilte ve levhalar ile, prefabrik boru cam yünleri sergilendi. İzotoprak'ın ses koridorunun da yer aldığı stantta. İzotoprak'ın sudan etkilenmemesi, ses geçirmemesi, yanmaması ve ısı yalıtım üstünlüğü özellikle belirtildi. g 14 Çimentaş-Gazbeton Seminerleri DevaEmdiyor Mart ve Nisan ayları içerisinde Çimentaş-Gazbeton, tanıtım seminerleri yapıldı. Ege Bölgesine bağlı Afyon ve Kütahya'da; İç Anadolu Bölgesine bağlı olan Trabzon, Çorum ve Kayseri'de yaklaşık 500 kişiye gazbeton yapı malzeme ve elemanları tanıtıldı. Katılımcı kitlesini mimar, mühendis, kooperatif kurucu ve üyeleri yanında müteahhitler oluşturdu. Çimentaş-Gazbeton Uygulama ve Tanıtım alanında çalışan Y.Mimar Nilüfer K.Baysal, Gazbeton Yapı Elemanları hakkında bilgi verdi ve slayt gösterisi ile uygulama örneklerini gösterdi. Ayrıca, Gazbeton'un üstün özellikleri yanında elemanlar üzerine uygulanabilecek uygun sıvalar ve kaplamalar ile ilgili bilgiler de aktarıldı. Anlatımdan sonra Baysal, teknik katılımcıların konuyla ilgili sorularını yanıtladı. Kuruluşun bu bölgelerde vermiş olduğu seminerde, ülkemizde önemli boyutlara ulaşan hava kirliliği ve kış aylarında yapılan aşırı enerji sarfiyatına da değinildi ve çözüm alternatifleri arasında yer alan; hem enerji tüketiminde % 50 tasarruf sağlayan, dolayısıyla hava kirliliğinin azalmasına sebebiyet veren gazbeton yapı malzemelerinin özellikleri aktarıldı. Soğuk iklim kuşağında yer alan bu bölgelerde ısı yalıtım bilincinin yerleştiği görülebiliyordu. Ancak Trabzon bölgesinde (Merkezde) gazbeton kullanımının çok az olduğu gözlendi. g
sektörel haberler Ode Standı Yapı'97 veSodex'in İlgi Odağı Oldu Yalıtım sektörünün uzman ve öncü firması Ode Mühendislik son aylarda yoğun olarak düzenlediği eğitim seminerlerinden sonra Yapı'97 ve Sodex Fuarlarında yer alan standı ile de ilgi odağı oldu. Tüm ısı, ses, su, yangın yalıtım ürünlerinin yer aldığı Ode Mühendislik Standları yalıtım ile ilgili ziyaretçilerle doldu taştı. Uzman mühendisler tarafından bilgilendirilen stand ziyaretçileri Ode'nin yalıtım sektöründe öncü ve atılımcı konumu ile dikkat çektiğini ve sektöre önemli katkıları olduğunu ifade ederek firma yetkililerini kutladılar. g İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin "lsı Yalıtımı KonKuloumpozisyon ve Resim Yarışması" Sonuçlandı İstanbul Büyükşehir Belediyesi-Çevre Koruma ve Geliştirme Daire Başkanlığı tarafından düzenlenen Okullararası "lsı Yalıtımı" konulu kompozisyon ve resim yarışması 14 Mayıs 1997 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi Tören Salonunda yapıldı. Liseler arası Kompozisyon yarışmasında ilk üç'e giren öğrencilerden; birinci Ufuk Girgin, 40.000.000 TL ikinci Abdülhamit Dağbaşı, 20.000.000 TL. üçüncü Esma Yeniçeri ise 10.000.000. TL. para ödülü almaya hak kazandılar. Kompozisyon dalında ortaokul öğrencilerinc;Jen birinciliği Şenay Güllü, ikinciliği Füsun Saydam, üçüncülüğü Cengiz Taşkın aldı. İlkokul öğrencilerinden ise birinciliği Ece Gül, ikinciliği Esra Bektaş, üçüncülüğü Didem Bilgin aldı. Karikatür dalında ise birinciliği Ayşegül Ayyıldız, ikinciliği Ömer Devecioğlu, üçüncülüğü ise Z.Vildan Okudan aldılar. Liselerarası resim yarışmasında birinciliği Figen Akkiraz, ikinciliği Ebru Şendeniz, üçüncülüğü Erkin Diyarbakırlıoğlu aldı. Resim yarışmasında ortaokul öğrencilerinden birinciliği Bruno Medina, ikinciliği Yaprak Görgülü, üçüncülüğü ise Selda Farsakoğlu aldılar. g 16 Tübitak'ta Yalıtım Konulu Toplantı Tübitak-MAM. Enerji Sistemleri ve Çevre Araştırma Enstitüsü tarafından 30 Mayıs 1997 tarihinde "Yalıtım Sektörünün Sorunları" konulu bir toplantı düzenlendi. Elektrik İşleri Etüd İdaresi'nden Sn. Tülin Keşkin, İzocam A.Ş.'den Sn. Korhan lşıkel, Camtaş A.Ş.'den Sn. Yücel Akyürek, Betek A.Ş.'den Sn. Can Tok, Feniş A.Ş.'den Sn. Zafer Çizenel, Sn. Özcan Tugay, Onduline Avrasya A.Ş'den Sn. Melih Kamil, Polistren Üreticileri Derneği'nden Sn. Rafet Yenihayat, Toprak İzolasyon A.Ş. 'den Sn. Yalçın Kayaarası, Tuğla ve Kiremit Üreticileri Derneği'nden Sn. Fuat Ekmekçioğlu, Sn. Eray Yüksel, İzoder'i temsilen Sn. Mustafa Günşar ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma Başkanı Sn. Prof. Dr. Mustafa Öztürk'ün katıldığı toplantıda; öncelikli olarak ürün standardları, bağımsız laboratuvar ve akreditasyon ihtiyacı, sertifikasyon, uygulama standartları eğitim ve teknik programları gündeme getirildi. AkapSetnungart Pencere Fuarı'nda İki senede bir yapılan Stutgart Pencere Fuarı'na Türkiye'den sektöründe tek firma olarak AKAPEN katılıyor. Dünyanın birçok ülkesinden 61 sektör liderinin katıldığı bu büyük arenada, PVC pencere sisteminde, Alman standartlarına uygunluğu ve kalitesiyle Türkiye'yi, ülkemizde sayısız PEN'ler arasında, AKAPEN temsil ediyor. g
yalıtıyorum _____ _ Ecvet BİNYILDIZ Yüksek Mimar Yapı Fiziği Uzmanı ürüMn uayenesi S on Anadolu gezisinde katıldığım toplantılarda dinleyicilerin dile getirdiği bazı sorunların, aslında tüm yalıtım malzemesi tüketicilerini (bayi veya son müşteri) yakından ilgilendirdiğini düşünerek konuyu sayfalarımıza almak istedim. Genelde sorulan ortak sorular, ısı yalıtım malzemelerinden çeşitli şikayetler şeklinde idi. Kalınlık, yoğunluk, boyut (vs.) gibi ölçülerin bazen tutmaması nedeniyle zor durumda kaldıklarından bahsediliyordu. Dile getirilen bu şikayetlerin bazıları haklı olsa bile bir kısmının da haksız yere yapılmış olması muhtemeldi. Zira ölçümü nasıl yaptıklarını sorduğumda, ürünle ilgili Türk Standardının önceden okunmadığı ve ölçümlerin standarda gösterildiği şekilde yapılmadığı anlaşılıyordu. Hatta yıllardır ticaretini yaptıkları ürüne ait standart olup olmadığını dahi bilmiyorlardı. Örneğin kalınlıktan şikayet eden bir bayi, kalınlığı cetvelle basit olarak ölçtüğünü söyledi. Kendisine ölçüm yapmanın öyle basit olmadığını, bir ölçüm için T.Standardında gösterilen yöntemlere göre hareket edilmesi gerektiğini, ölçümlerin tek bir numunede değil, alınacak çok sayıda numune üzerinde yapılması gerektiğini, örneğin lifli malzemelerde kalınlık ölçümü için basit ölçüm yapılamayacağını ürünün cinsine göre değişen belirli bir ağırlık yüklendikten sonra ölçüm yapılması gerektiğini, ayrıca her malzeme için belirli toleranslar bulunduğunu, önemli olan bu toleransların aşılmaması olduğunu anlatmaya gayret ettim. Bu hususlar gösteriyor ki, yalıtım malzemeleri ile ilgili standartlar pek bilinmiyor ve şikayetler basit Ôlçümlere dayandırılarak yapılıyor. Şikayetlerde haklı olabilmek için önce standardda gösterilen yöntemlere uygun ölçüm yapılmalıdır. Gözle yapılan ilk muayeneler bir fikir verse de yeterli değildir. Biz bazı yalıtım malzemeleri ile ilgili standardlara sayfalarımızda yer vermekteyiz. Bu sayımızda da TS-901 LİFLİ iSi VE SES YALITIM MALZEMESİ standardı özetlenerek verilmektedir. Okuyuculara bir kolaylık olmak üzere diğer bazı standardları belirtelim:· TS-7316 Expanded Polistiren (STYROPOR-EPS) standardı. TS-2193 Poliüretan ve fenol köpüğü standardı. TS-7232 Lifli prefabrik boru standardı. TS-11989 Extrude Polistiren Köpük (XPS) Standardı. Adı geçen standardlar TSE Merkez ve Bölge Müdürlüklerinden temin edilebilir. g 17
standartlar TS-901 ''TS-9'0'L1ifli ısı ve Ses Yalıtma Malzemesi B u standart Kasım 1972 tarihinde yürürlüğe girmiş olup o tarihlerde ülkemizde sadece bir cam yünü üreticisi bulunuyordu. O nedenle standardın başlığında ve içeriğinde genellikle "malzemesi" denilerek sadece tek bir malzemeye aitmiş gibi yanlış bir izlenim verilmektedir. Oysa standard sadece cam yünü değil aynı zamanda taş yünü ve cüruf yünü malzemelerini de kapsamaktadır. Bugün cüruf yünü üretimi dünyada ortadan kalkmasına karşılık ülkemizde taş yünü üretimi başlamıştır. Bu nedenle standard başlığının "malzemesi" değil, "malzemeleri" olarak yazılması daha doğru olurdu. TS-9O1, Alman DiN 18165 normundan yararlanılarak hazırlanmış bir standartdır. Sınıflandırma; a. Kullanım yerine göre teknikte kullanılanlar ve yapıda kullanılanlar. Standardın "özellikler" bölümünde şilte ve levhaların köşelerde 90° olması ve sapmaların % O.6'yı geçmemesi gerektiğinden bahsedilmektedir. "Boyutlar" bölümünde genellikle kalınlıklar gösterilmekte, şiltelerin genişliğinin 100 veya 120 cm olması önerilmekte şilte uzunluğu üreticiye bırakılmaktadır. Genişlik ve uzunluk ölçülerinde tolerans ± % 2'dir. Anma kalınlığı 10 kgf/m2'de (mm) kalınlık (mm) 20 19-25 30 29-35 40 39-45 50 49-55 60 59-65 70 69-75 80 79-85 90 89-95 100 99-105 Çizelge 1. Yüklenemiyen şilte, keçe ve plakaların kalınlıkları. Standartda yoğunluklara göre çekme dayanımları verildikten sonra ısı iletkenliği verilmektedir. Anma kalınlığı 100 kgf/m2'de (mm) kalınlık (mm) 20 19-25 30 29-35 40 39-45 50 49-55 60 59-65 70 69-75 80 79-85 90 89-95 100 99-105 Çizelge 3. Teknikte kullanılan lifli malzemelerin kalınlıkları. 1 O ·c ortalama ısı altında ısı iletkenliği Hesap Değerleri inorganik malzemeler için en çok 0,035 kcal/mh°C, organik malzemeler için en çok 0,040 kcal/mh°C olarak gösterilmektedir. (Yalıtım'ın notu: Bazı yalıtım malzemesi üreticileri sadece laboratuvar değerlerini vermektedirler. Oysa lifli malzemelerde olduğu gibi hesap değerleri verilmelidir). Teknikte kullanılan lifli yalıtım malzemelerinin (kümes teline veya oluklu mukavvaya dikili taş yünü şilteleri veya sanayi yalıtımında kullanı- b. Yalıtma amacına göre ısı yalıtımı ve ses yalıtımı için kullanılanlar. c. Yüklenebilme durumuna göre yüklenebilenler ve yüklenemiyenler. Anma kalınlığı (mm) 200kgf/m2'de kalınlık (mm) 25kgf/m''de kalınlık (mm) d. Organik ve inorganik diye sınıflara ayrılırlar. (Yalıtım'ın notu: Her ne kadar ülkemizde bulunmasa da koyun yünü ile pamuktan yapılan lifli yalıtım malzemeleri de bu standard kapsamına girer). 18 10 10-12 15 15-18 20 20-24 200 kgf/m2'de bulunan 25 . 25-30 kalınlığa eşit 30 30-36 veyafazla olmalıdır. 40 40-48 50 50-60 Çizelge 2. Yüklenebilen şilte, keçe ve plakaların kalınlıkları.
standartlar TS-901 ------------------------- lan cam yünü ve taş yünü plakaları gibi). lsı iletkenlikleri 50 'C ortalama sıcaklık için en çok 0,046 kcal/mh'C, 100 'C ortalama sıcaklık için 0,055 kcal/mh'C olarak verilmektedir. Standardın sonraki bölümlerinde Numune Alma, Muayeneler ve Piyasaya Arz şekillerinden bahsedilmektedir. Buna göre malzeme hakkında karar verebilmek için tek bir deney yeterli görülmemekte, malzeme cinsine göre standardda yazılı sayıda çok adetli numuneler test edilmektedir. Özellikle kalınlık ölçülmesinde pratik hayatta cetvelle kalınlık ölçülerek ölçüm yapılmaktadır. Oysa bu ölçüm şekli hatalı olup malzeme cinsine göre basınç uygulanarak kalınlık ölçümü yapılmalıdır. a. Yüklenemiyen şilte, keçe ve plakalarda 20 x 20 cm ebadında 1 O adet numune alınır. Yüklenemiyen malzemelerde numune üzerine 1 O kgf/m2 , yüklenebilen olanlarda ise 25 kgf/m2 basınç uygulandıktan sonra kalınlık ölçülmelidir. b. Teknikte kullanılan dikişli şiltelerde 50 x 50 cm ebadındaki numunelere (sayı verilmemektedir fakat 1 O adet olduğu varsayılmaktadır). 100 kgf/m2 basınç uygulanıp 24 saat bekledikten sonra ölçüm yapılmalıdır. c. Yüklenebilen yalıtım levhalarına 4800 kgf/m2'lik bir yük 2 dakika süreyle uygulanır. Yük 200 kgf/m2'ye indirilir ve 5 dakika bekledikten sonra kalınlık ölçülür. Görüldüğü gibi lifli malzemelerin kalınlık ölçümleri o kadar basit değildir. Tüketicilerin bu hususlara önceden dikkat etmeleri gereksiz tartışmaları önler. Yoğunluk tayini: Kalınlık tayini için alınan belirli boyuttaki 10'ar adet numunenin kalınlıkları bulunduktan sonra hacimleri hesaplanır. 105+2°C'de değişmez ağırlığa gelinceye kadar kurutulur ve değerler saptanır. Numuneler çıplak olmalıdır. Numuneler tartılır ve hacime bölünerek her numunenin yoğunluğu bulunur ve 1 O numunenin ortalama değeri saptanır. Standardın son bölümünde ısı iletkenliğini, yüzer şapta ses yalıtımı amacıyla kullanılacak levhalar için önemli olan dinamik sertliğin ve kullanılabilecek en yüksek sıcaklığın tayini usülleri gösterilmektedir. Ürün etikekinde bulunması gereken işaretlere gelince, yüklenebilen ürünlerde 25 kgf/m2 basınç altındaki kalınlığın pay, 200 kgf/m2 basınç altındaki kalınlığın ise payda olarak (örneğin 12/10) yazılması şartı vardır. Buna karşılık ürünün o ambalajdaki brüt ağırlığının yazılması şartı getirilmesine rağmen yoğunluğun yazılması gerektiğine dair bir kayıt yoktur. Oysa yoğunluğun da yazılması iyi olurdu. ij ~rn~i@DiNAM lsıtma soijutma havalandınna klima sektörünün en çok okunan dergisi. Tesisat sektörünün ilk ve tek pazarlama dergisi. ywbıtınm Yalıtım sektörünün tarafsız, bağımsız ilk ve tek dergisi. • MEKANiK • 96/W .., KATALOGU Fihristlerinizi atın, katalog çıktı. • • . YAYIN GRUBU Çilekli Sk. Zeyneti Ap. Na. 2 D. B-1 81020 Acıbadem Kadıköy - İSTANBUL Tel: (0216) 327 80 1O Pbx Faks: (0216) 327 79 25 19
bilimsel makale Pencevree Kapı Boşluklarının Çevresindeki ısı Köprülerinin Engellenmesi içiningiltere'den Uygulaömrnaekleri Y.Doç.Dr.CüneytKURTAY GaziÜniversitesiMühendislik Mimarlık Fakültesi Mimarlık Böl.ümü Öğretim Üyesi Özet B u çalışmada genel olarak pencere ve kapı çevrelerinde ısı köprülerinin oluştuğu noktalar belirtilerek Türkiye'deki uygulamalarda doğru çözümlenmeyen bu detaylar örnek üzerinde gösterilmektedir. Ağırlıklı olarak İngiltere'de bu sorunları çözmek için tercih edilen uygulamalar detaylı çizimleri ile sunulmaktadır. 1. Giriş Geleneksel enerji kaynaklarının sınırlı ve pahalı olduğu günümüz dünyasında bir yandan yeni enerji kaynaklarını araştırır ve bu enerji kaynaklarını kullanmayı hedeflerken, diğer yandan da elde edilen enerjinin son derece dikkatli tüketilmesi gerekliliği kaçınılmaz olmaktadır. Enerji tüketiminin sektöre! dağılımına baktığımız zaman, sektörler içindeki hacim ısıtmaya_ ayrılan payların toplamının tüm enerji tüketimi içinde % 25-30 gibi büyük bir orana ulaştığını görebeliriz. Tabidir ki bu oran ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Hacimlerin ısıtılması için kullanı20 lan bu enerji miktarının düşürülmesi için elde edilen ısının verimli kullanılması gerekmektedir. Verimli kullanmanın etkenlerinden başlıcası ise, yapı kabuğunda alınacak önlemlerle hacmin içindeki sıcaklığı mümkün olduğunca uzun süre korumaktır. Hacimdeki sıcaklık yapı kabuğundaki çeşitli yapı elemanlarından değişik oranlarda geçerek ısı kayıplarına neden olur. Bu elemanlar çatı, döşeme, duvar ve pencere kapı boşluğu ile bunların birleşim yerleridir. Dolayısıyla, bu noktalardan oluşacak ısı kayıplarını azaltıcı önlemlerin alınması gerekmektedir. 2. Türkiye'deki yapıların cephe boşluk ve çevrelerinde alınan ısı yalıtım önlemleri Ülkemizde son yıllarda artan ithal yapı malzemeleri ve teknolojileri ile gelişen inşaat malzemeleri sanayi sonucu duvar, çatı ve döşemelerde uygun yalıtım tabakaları oluşturularak ısı kayıplarını azaltacak olanaklar sunulmaktadır. Ancak yapı elemanlarının birleşim yerleri hala ısı kayıpları açısından zayıf noktaları oluşturmaktadırlar. Özellikle kapı-pencere gibi boşlukların duvarla ilişkisinde öne_mli ısı köprüleri oluşmaktadır. Oncelikle yapının dış duvarlarında yer alan kapı-pencere gibi boşluklardaki sorunlu noktalara genel olarak bakacak olursak, Şekil 1 'de görüldüğü üzere ısı kayıplarının doğrudan veya ısı köprüleri yoluyla oluşduğu noktalar aşağıdaki gibi sıralanabilir. a. Cam yüzeyinden, b. Pencere-kapı kanat ve kasa malzemesinden, c. Pencere-kapı kasası ile pencere boşluğunu çevreleyen yapı elemanlarının birleşim noktalarından, d. Pencere-kapı boşluğunu çevreleyen yapı elemanlarından; i. Pencere-kapı üstlerinde yer alan lento veya kiriş elemanı yolu ile, ii. Pencere-kapı yanlarında yer alan duvar malzemesi yolu ile, iii. Pencere denizlik elemanı yolu ile, iv. Kapı ile döşeme arasındaki boşluktan. v. Kapı altındaki döşeme yolu ile (teras ve balkonlardan).
bilimsel makale ____________ _ lı Şekil 1. Cephe boşluk ve çevresindeki ısı kayıplarının yoğunlaştığı noktalar. Türkiye'deki uygulamalara bakıldığında yukarıda sıralanan sorunlu noktaların çözülmeye çalışıldığını, ancak bazılarında başarılı olurken bazılarında aynı başarının elde edilemediği görülmektedir. ısı yönetmeliğinde verilen bir örnek incelendiğinde; kirişin iç kısmındaki yalıtımın yetersiz kaldığı, sürekli denizliğin bir ısı köprüsü oluşturduğu, yine denizliğin altındaki betonarme hatılın arkasındaki yalıtıma rağmen.ısı köprüsü oluşturduğu görülmektedir. (Şekil 2). Kapılar konusunda ise, uyarıcı bilgileri içeren bir İZOLE MADDESİ 1:-~~t::::_ RA.HATIL ı ........ -tt---.DELİKLİ TU~LDAUVAR İZOL~ ~ADDESI DELiKTLUi GLDAUVAR Şekil 2. ısı yönetmeliğinden 4. bölge için bir kesit. (1) maddeye rastlanılmadığı gibi, balkon gibi çıkma yapan elemanların iç döşeme ile ilişkisi de ele alınmamaktadır. Piyasadaki uygulamalardan herhangi bir örneğe bakacak olursak, bu konuya verilen önemin daha da az olduğu görülmektedir (Şekil 3). Şekilde görüldüğü üzere, Ankara'da ısı hesabı yapılıp uygulanan bir yapıda kiriş ve döşeme uzantıları cepheye kadar çıkmakta, denizlik ve altındaki hatıl da ısı köprüsü olarak çalışmaktadır. Buna karşılık, duvarda ısı yalıtımı yapılıp pencere çift H½-'711-----,0I S SIVA M,KİRİŞ iÇ SIVA H--fi-ı+------.01$ SIVA TUĞLA DUVAR 1 Si İZOLASYONU TUGLADUVAR İÇ SIVA Şekil 3. Ankara'da uygulanan bir yapının kısmi kesiti. pencere olarak uygulanmıştır. 3. İngiltere'deki yapıların cephe boşluk veçevrelerinde alınan ısı yalıtımı önlemleri Benzer sorunları İngiltere'deki yapılarda incelediğimizde aşağıdaki önlemlerin alındığını gözlemlemekteyiz. a. Pencere-kapı cam yüzeyleri çift cam olarak kullanılmakta olup, arasında argon gazı kullanılan 3 cam uygulaması deneme aşamasındadır. b. Pencere-kapı kanat ve kasaları ağırlıklı olarak ahşap veya pvc gibi ısı iletkenliği düşük malzemelerden seçilmektedir. c. Pencere-kapı boşluğu önce kalıp konulup, sonra yan duvarlar örüldüğü için pencere-kapı kasaları çok az bir loterans ile yerlerine oturtulmakta ve birleşim yerleri ısı yalıtımı ile kapatılmaktadır. d. Dış duvarlar çift tabakalı oluşturulmakta, genellikle dıştaki tabaka pres tuğladan, içteki tabaka ise beton bloklardan oluşturulmaktadır. Bu iki tabakanın arasında ise ısı yalıtımı yer almaktadır. Taşıyıcı sistem iç tabaka ile birlikte bitmekte, dış tabaka tama21
bilimsel makale ____________ _ Dl$ -PREFAUII DÖŞEM!: .....ı....---)İR1$ -tt-----, Dl$TABAlA iSi İZOLASYDIU I,; TABACA =:tt---- METALLEITO J--tl---t--- PVCPENCElRAENAllf ~=ıj;;;~~--DENİZLİI 111---ı+-----SUVAUTIMI iç Şekil 4. İngiltere'de sık uygulanan bir kesit. (2) men iç duvar ve varsa taşıyıcı iskeletin dışında (önünde) yer almaktadır. Bu ·wr uygulama ile kiriş veya kolonların ısı köprüsü oluşturması olasılığı kalmamaktadır (Şekil 4). e. Pencere-kapı üzerindeki boşluk özel olarak üretilen galvanize metal lentolarla geçilmektedir. Betonblok Betonblok parçası -----==l=-1 Su yalıtımı Betonblok parçası veya sıva ısı yalıtımı Su yalıtımı ısı yalıtımı Betonblok parçası Su yalıtımı (C) Şekil 6. Pencere-kapı yan duvarının bitiş örnekleri ve thermografik fotoğrafları. (4) Düz veya kemer şeklinde oluşturulmuş bu lentoların üzerinde yine 2 tabakalı dış duvar oluşturulabilmektedir. Sözü edilen lentolar kullanıldığı yerin özelliğine göre ısı yalıtım tabakası içerebilmektedir. Böylelikle lentoların ısı kayıpları açısından önemi azalmaktadır (Şekil 5) f. Pencere kasası dış tabakaya sabitlenmekte ve pencere deniz1ikleri iç ve dış olmak üzere 2 parçadan oluşmaktadır. Dış parça genelde tuğla veya pvc köça kenli hazır elemanolarak,iç parise suni ahşap gibi ısı iletkenliği düşük malzemelerden tercih edilmektedir. Bu uygulama sonucunda da denizlikler ısı köprüsü olmaktan çıkmaktadırlar (Şekil 4). g. Pencere ve kapı yan duvarlarında iki tabakanın ısı yalıtımsız (Şekil 6a), ısı yalıtımlı (Şekil 6b) veya iç yüzeyde yalıtımlı olarak düzenlenmiş değişik uygulamaları ve bu uygulamaların thermografik fotoğrafları Şekil 6'da verilmektedir. Üçünün de uygulama amacı pencere-kapı çevresini ısı köprüsü konumundan kurtarmaktadır. Bu seçeneklerden (b) şıkkı bugün için en sık kullanılan seçenektir. (4) Bu uygulamalara alternatif olarak son aylarda piyasaya yeni bir ürün sunulmuştur. Thermabate adı verilen bu malzeme pvcu'dan yapılmış olup, içinde ısı yalıtımı içermektedir. Firma yetkilileri bu malzemenin Şekil 6'da verilen detaylardan daha uygun çözümler getirdiğini ileri sürmektedirler (Şekil 7). Sözü edilen malzeme yatay ve düşey konumda veya pencerekapı boşluğunu tamamen çerçeveleyecek şekilde yerleştirilebilmekte ve birbirine eklenmek suŞekil 5. Dış duvarda kullanılan galvanize metal lento (3) 22
bilimsel makale ____________ _ YANDUVARDTAHERMABAUTYEULAMASI Pencere kanadı Şekil 7. Thermabate uygulama detayları (5). reti ile de istenilen kalınlığa ulaşılabilmektedir. Şekil ?'de görüldüğü üzere, bu malzeme iç ve dış tabaka arasında uygunyalıtım sağlarken aynı anda pencerekapı boşluğunu çevreleyen bitiş elemanlarının sabitlenmesine de olanak tanımaktadır. h. Kapı altlarından olan ısı akışı Türkiye'deki kadar sorun olmamaktadır. Bunun başlıca nedeni yapıların büyük çoğunluğunda balkon, dolayısı ile de balkon kapısının olmayışıdır. Özellikle konutlarda giriş ve bahçe kapısı olarak iki kapı bulunmaktadır. Bu kapıların yan ve üst detayları, pencere detayları gibi çözümlenirken, bahçe kapıları sürgülü olarak tercih edilmektedir. Geriye kalan giriş kapısının alt detayı ise, eşik kullanılarak ısı akışı engellenmeye çalışılmaktadır. Balkon ve teras uygulamalarının yapıldığı yapılarda döşeme plağının ısı köprüsü oluşturmasını engellemek amacı ile bazı seçenekler sunulmaktadır. Şekil B'den görüleceği üzere teras ve balkon döşemesinin sürekli olması tavsiye edilmemekte, döşemenin sürekliliğinin ısı yalıtımı ile kesilmesi, bu mümkün olmadığı takdirde döşemeye pencere kasasından itibaren minimum 30 cm. uzaklığa kadar ısı yalıtımı yerleştirilmesi önerilmektedir. 4.Sonuç Türkiye'de şu anda yapılan yapıit □ il Şekil 8. Balkon ve teras döşemelerinin ısı kayıplarını azaltıcı öneriler (6). ların büyük çoğunluğunda dış pencere-kapı çevresindeki elemanlarda ısı köprüleri oluşmaktadır. Ülkemizde bu ısı köprülerin den olan ısı kayıpları pek önemsenmemekte ve bu konuda yeteri kadar önlem alınmamaktadır. Ancak gelişmiş ülkelerde enerjinin daha verimli kullanılması amacı ile bu çalışmada sunulan örneklerde olduğu gibi önlemler alınmakta ve bu önlemlerin daha da geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Hatırlanması gereken önemli bir nokta da bu çalışmada uygulama örnekleri sunulan ülke olan İngiltere, Avrupa ülkeleri arasında yapı genelinde alınan ısı yalıtım önlemleri açısından standartları ancak yakalayabilen bir ülke konumundadır. Kaynaklar 1. Binalarda lsı Yalıtımı, 1983, T.C. İmar ve İskan Bakanlığı Yapı Malzemesi Genel Müdürlüğü, Ankara. 2. Steel Lintels Builders Guide, October 1996, Caradon Catnic Limited, Caerphilly, England. 3. Lintel Desing & Specification Guide, September 1996, Caradon Catnic Limited, Caerphilly, England. 4. Thermal Bridge Solutions, January 1995, RMC Panel Products Limited, Wakefield, England. 5. Thermabate, The Cavity Closer, May 1996, RMC Panel Products Limited, Wakefield, England. 6. Thermal ınsulation: Avoiding Risks, 1994 Building Research Establishment Report, Landon, England. g 11 -ll: □ ■ 23
bilimsel makale Binalarda ısı Yalıtımı kuralları Standardı ve Tam ısı Korunumu Doç.Dr.R.Tuğrul OĞULATA, Ç.Ü.Mühendislik Mimarlık Fakültesi/ADANA Özet Türkiye, genel olarak enerji kaynakları bakımından zengin sayılamayacak bir ülkedir. İhtiyacı olan enerjinin yarısından fazlasını ithalat yoluyla karşılamaktadır. Enerji tüketiminin yaklaşık % 40'ını ise tek başına konutlar oluşturmaktadır. Bu nedenle yapıların ısıl kayıplarının azaltılması ve mümkün mertebe enerji tasarrufuna gidilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada binalarda ısı yalıtımı kurallarını içeren TS 825 standartı üzerinde durularak eksik yanları gösterilmeye çalışılmış, bunun yerine tam ısı korunumunu esas alan ısıl yalıtımın daha uygun olduğu, kıyaslamalı olarak gösterilmek istenmiştir. 1. Giriş Türkiye, enerji kaynakları yetersiz bir ülkedir. Tüketilen enerjinin sadece % 48 kadarı yerli enerji kaynaklarından temin edilmektedir [1 ]. Bu durum Türkiye'nin enerji bakımından dışa bağımlı olmasına ve dünya piyasalarındaki üretim arzı ve fiyat dalgalanmalarından yoğun bir şekilde etkilenmesine neden olmaktadır. Bu nedenle ülkemizde, sürekli artan enerji fiyatları ve özellikle son dönemlerde yeterli yatırım yapılmayışı nedeniyle başgösteren elektrik üretim azlığı ister is24 temez herkesi ilgilendirmek durumundadır. Bugün için enerji tüketiminin sektöre! dağılımına bakıldığında, toplam tüketimin yaklaşık % 40'1ık bölümünün konutlar tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir [2]. Konutlarda tüketilen bu enerjinin büyük kısmının da iklimsel iç konforu sağlamak amacıyla çoğunlukla ısıtma için harcandığı bilinmektedir. Bundan dolayı oturduğumuz, yaşadığımız, çalıştığımız yapıların, tükettiğimiz enerji miktarında aktif rol oynadığını söylemek mümkündür. Barınmanın yanında iklimin olumsuz etkilerini de gidermek için kullanılan binalar, bu görevlerini dış duvarları aracılığıyla yapmaktadır. Yapı içinde dış ortama doğru kışın oluşan ısı kaybı veya tersi durumunda yazın ısı kazancı, bu duvarlar üzerinden olmaktadır. Bilindiği gibi ısı transferi, ısı transferinin olduğu elemanın ısıl direnci ile orantılı şekilde gerçekleşmektedir. Bu nedenle dış duvarların ısıl dirençleri ısı kaybında, buna paralel olarak da enerji tüketiminde önemli rol oynamaktadır. Bundan dolayı uygun ısıl dirençli duvarların seçilmesiyle yapılan enerji tasarrufu sayesinde küçümsenmeyecek oranda, bireylerin ve sonuçta ülke ekonomisinin faydalanması sağlanabilecektir. Bu amaçla bu çalışmada ısı korunumu ile TS 825 Binalarda lsı Yalıtımı Kuralları Standartı üzerinde kısaca durularak, yapılarda gerekli ısıl konforun en az enerji tüketimiyle sağlanabilmesi için bu Standartın eksik yönleri üzerine dikkat çekilmek istenmiştir. 2. ısı korunumvuebinalarda ısı yalıtımı kuralları standartı Mevsimsel şartlara göre yapı elemanları üzerinden iç ve dış ortam sıcaklık farkları nedeniyle oluşan ısı akımının yönüne bağlı olarak, ısı kaybı (kışın) veya ısı kazancı (yazın) meydana gelmektedir. Özellikle ülkemizin büyük kısmında ısıtma döneminin uzunluğu, bizim için ısı kayıpları hesaplarını ön plana çıkarmaktadır. Soğuk dönemde gerçekleşen bu ısı kayıplarını azaltmak, dolayısıyla bu kayıplara en az eşit düzeyde tüketilecek enerjiden tasarruf sağlamak, pek zor değildir. Bunun için binanın yapıldığı veya bulunduğu yerin dış iklimsel şartları gözönünde bulundurularak uygun ısıl dirençli yapı elemanları seçmek yeterli olmaktadır. Bu seçimde yapı için genel olarak asgari ısı korunumu veya tam ısı korunumu esas alınmaktadır. Asgari ısı korunumu minimum ısı korunumu şekilde değerlendirilmekte olup, yapı dış duvarlarında havadaki su buharının yoğuşmasını önlemek üzere
bilimsel makale _____________ _ gerekli ısıl direnci tespit için kullanılmaktadır. Genel olarak iç ortamtaki sıcaklık ve bağıl nem değerlerine bağlı olarak belirlenen yoğuşma (çiğ) sıcaklığının 1-2°C üzerindeki değer duvar iç yüzey sıcaklığı kabul edilerek, yoğuşma sınır sıcaklığı tespit edilebilmektedir. Duvar iç yüzeyi için belirlenen bu sınır sıcaklık, yoğuşmanın önlenmesi için gerekli olan ısıl direncin minimum değerini vererek, ısı korunumundaki alt sınırı tespit etmiş olur. Ancak sınır sıcaklık iç mekandaki sıcak1 ık ve bağıl nem değerlerine bağlı olarak genelde 10-14 ·c arasında değişebilmektedir. Bu sıcaklık değerleri de yapı içerisinde bulunan insanların, kendilerini rahat ve konforlu hissetmesi için gereken seviyelerin altında olmaktadır. Bilhassa duvar iç yüzeyi sıcaklığının düşüklüğü ile içerde bulunanlar arasındaki sıcaklık farkının artması, insandan duvara doğru radyasyonla oluşan ısı transferini arttırmakta bu da rahatsızlık hissi vermektedir. Bununla beraber insan bünyesinin, bulunduğu mekanı çevreleyen duvar sıcaklıklarının 17-18°C civarında bulunması konforlu bir ortam için zorunlu görünmektedir. Bu durumda bu şartı sağlayan dışa bakan duvarların iç yüzeylerinde yoğuşma riskinin de olmadığı tam ısı korunumu ortaya çıkmaktadır. Bu şart altında tespit edilecek ısıl direnç ise doğal olarak daha büyük olacaktır. Yapı elemanları toplam ısıl direnci 1 1 R=- +Rye+- (1) ai ad şeklinde hesaplanmaktadır. Burada ai iç yüzey ısı transfer katsayısı (normal durumda dış duvarlariçin 7 kcal/hm2°C), ad dış yüzey ısı transfer katsayısı (normal durumda dış duvarlar için 20 kcal/hm2°C), Rye ise yapı elemanı ısıl direnci orup, s Rye=l- (2) ıı. şeklinde tanımlanmaktadır. Burada I. işareti birden fazla katmandan oluşmuş yapı elemanı olması durumunda toplamları, s ve 'A, ise her bir katmanın kalınlığı ile ısı iletim katsayılarını ifade etmektedir. Yapıyı dış iklimsel etkilerden koruyan ve onu çevreleyen dış duvarlar üzerinden, iç ve dış ortam sıcaklık farklılıkları nedeniyle soğuk dönemde yapı içinden dış ortama doğru ısı transferi gerçekleşmektedir. Sürekli rejimde iç ortamdan, duvar iç yüzeyine olan ısı akımı ile iç-dış ortamlar arasında transfer edilen toplam ısının birbirine eşit olması gerektiğinden, birim yüzey alandan transfer edilen ısı için, 1 Ti-Td q= ai(Ti-T di)=- - (3) R yazılabilmektedir. Burada Ti iç, T d dış ortam sıcaklıklarını T di ise duvar iç yüzey sıcaklığını göstermektedir. Buna göre eşitlikten tam ısı korunumu için gerekli minimum ısıl direnç tespit edilebilmektedir. Bu durumda minimum ısıl direnç için, R > _1_ Ti-T d _ /__!_ +-1-) ye- ai Ti-Tdi \ ai ai (4) eşitliği yazılabilmektedir. Yürürlükte olan TS 825 Binalarda lsı Yalıtımı Kuralları Standartı ise enerji tasarrufunu ön plana çıkaran tam ısı korunumu yerine, daha çok duvar yüzeylerinde yoğuşmayı önleyen asgari ısı korunumunu esas almaktadır. Ayrıca söz konusu standartta Türkiye, çok geniş bir alana sahip olması birbirinden çok farklı iklimsel değerleri içeren yöreleri bulunmasına rağmen, üç iklim bölgesine ayrılmış ve bu iklim bölgeleri için minimum ısıl dirençler verilmiştir [3]. Bunun sonucu belirlenen iklim bölgeleri içerisine giren ve aralarında 6°C'lık bir fark bulunan şehirler aynı sınıflandırmaya tabi tutulabilmiştir. Bunun ne kadar sağlıklı sonuç vereceği şüphelidir. Bu bakımdan hesaplarda iklim bölgelerini esas almak yerine, meteoroloji tarafından her il için belirlenen proje sıcaklıklarının gözönüne alınması daha uygun olacaktır. Çizelge 1'de Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından ısıtma ve soğutma projelerine esas olmak üzere iller bazında verilen dış iklimsel değerler, önemli görülen bazı şehirler için gösterilmiştir [4]. Ancak kış mevsimi için verilen değerlerin genelde düşük olması ve bu sıcaklıkta yıl içindeki gün sayılarının çok az olması ve daha gerçekçi ısıl kayıplarının hesaplanabilmesi amacıyla aynı çizelgede önerilen dış sıcaklık değerleri de gösterilmiştir [5]. Çizelge 2'de ise çizelge 1'de belirtilen iller esas olmak üzere, TS 825 standartı tarafından dış duvarlar için verilen minimum ısıl dirençler ile eşi. (4) yardımıyla hesaplanan tam ısı korunumunda gerekli olan minimum ısıl dirençler, illerin önerilen dış ortam sıcaklıkları ele alınarak gösterilmiştir. Bunun yanında her iki durumda belirtilen minimum ısıl dirençlerin neden olduğu ısıl kayıplar (tam ısı korunumunda önerilen dış sıcaklıkla) ve bunların ısıtma dönemleri boyunca birim duvar alanından oluşturdukları toplam ısı kayıpları da çizelgede gösterilmiş bulunmaktadır. Çizelge 1'den görüldüğü üzere kış proje şartında farklı sıcaklıklara sahip bulunan iller, TS 825'e göre çizelge 2'de belirtildiği gibi dış duvarlar için aynı ısıl dirence sahip bulunabilmekte, olması gereken minimum ısıl dirençten daha düşük değerler alabilmek25
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=