bilimsel lsı yalıtıcı ve yangına karşı koruyucu sıva üretimi: Genleştirilmiş perlitin diğer bir kullanım alanı ısı ve ses yalıtım amaçlı sıva yapımıdır. Perlitli yalıtım sıvası (İZOSIVA) genleştirilmiş perlitin, alçı veya portland çimentosu ve katkı maddeleri ile uygun oranlarda karıştırılmasıyla elde edilir. Klasik inşaat işlemlerine ilave bir işlem gerektirmeksizin normal kaba sıva yerine kullanılmaktadır. Yoğun! uğu 400 kg/m3 olan perlitli sıvanın Isı iletkenlik değeri: 0,12 Kcal/mh •C'dir. Hafifliği, yangına karşı koruyuculuğu, nefes alan bir malzeme olması nedeniyle sağlıklı ortamlar oluşturur. İnşaatlarda perlit sıvası kullanımının yararlarını şöylece özetlemek mümkündür: 2 cm'lik İzosıva, 10 cm'lik dolu tuğlaya eşdeğer ısı yalıtımı sağlar. Bir ton klasik kumlu sıva ile 2 cm kalınlığında 30 m2 duvar yüzeyi sıvanırken, bir ton perlitli izosıva ile en az 90 m2'lik duvar yüzeyine sıva yapılabilir. Genleştirilmiş normal perlitin yoğunluğu ortalama 90 kg/m3'dür. Buna göre perlit, kumdan 12 kat daha hafiftir. 100 m2'lik bir konutta duvarlara geleneksel sıva yerine izosıva uygulaması ile 8.5-17.5 ton'luk bir ölü yük azalması sağlanır. Ölü yükteki bu azalma binayı taşıyacak kolon ve kirişlere daha az yük getireceğinden depreme karşı dayanıklı binalar olacaktır. Perlit, kimyasalyapısı nedeniyle bir çeşit silikat olduğundan inşaat bağlayıcı malzemeleri ile iyi uyum sağlar. Ateşe dayanıklı olup, yangını geciktirici özelliği vardır. Yanmaz., 850 •C'de yumuşamaya başlayan perlit, 1300 •C'de viskoz hale dönüşür. Darbeli sesleri yalıtır. Ses emme katsayısı, 125 Hz. de 0,18 Db; 400 Hz. ise 0,90 Db'dir. İnşaatlarda yalıtım amaçlı diğer uygulamalar Yukarıda açıklanan üç uygulamaya ilave olarak genleştirilmiş perlit inşaatlarda şu şekillerde de kullanılmaktadır: 8 6 Y Al.ff 1M • ARALIK2005 Şekillendirilmiş yalıtım malzemeleri (çatı ve zemin yalı tınılarında) Perlitli hafif yapı elemanları, tavan kiremitleri, boru yalıtımları vs. Yüzey döşemelerinde (ısı ve ses yalıtıcı olarak) Çimento ve alçı dışındaki bağlayıcılarla yapılan özel amaçlı perlit betonları 1.2.2. lsı Yalıtım Amacıyla Sanayide Kullanımı Sanayide ısı yalıtım malzemesi olarak; 1000 •C'ye kadar sıcaklıktaki reaktörlerin potaların vb. yalıtımında Soğuk hava depolarının yalıtımında Sıvılaştırılmış gaz tanklarının ısı yalıtımında Sıvılaştırılmış petrol gazlan (LPG) Sıvılaştırılmış doğal gazlar (LNG) Sıvı oksijen Sıvı azot ve amonyak Sıvı propan, etan ve metan Sıvı soygazlar, itici gazlar (propellanlar), soğutucu gazlar (refrigeranlar vb.) Perlitin ıs yalıtım amaçlı diğer bir kullanım alanı ise (sanayi tankları), kriyojenik sistemlerin yalıtımıdır. Genleştirilmiş ince perlit -196 ·c•ye kadar olan azot ve oksijen tanklarının yalıtımında kullanılmaktadır. Bu tür sıvılaştırılmış gazların toplandığı tanklar değişik şekillerde olmakla birlikte, gövde çift cidarlı olmakta ve araya genleşmiş ince perlit doldurulmaktadır. Dünyada Kullanım Alanlarına Göre Perlit Tüketimleri Dünya üretimlerinin yaklaşık 714.000 tonu ABD'de tüketilmektedir. Geri kalanı ise başta Batı Avrupa ülkeleri olmak üzere diğer bir çok ülkede kullanılmaktadır. Perlit tüketimini etkileyen en önemli faktör inşaat sektöründeki aktivitedir. Bu nedenle perlit talebi inşaat sektöründeki gelişme ve durgunluklara paralel bir durum arz etmektedir. İklim koşulları da yapılardaki yalıtım sistemlerinin geliştirilmesine, dolayısıyla perlit kullanımına etki eden bir diğer faktördür. Dünyada üretilen ham perlitin büyük bölümü genleştirilmiş şekilde tüketilmektedir. Genleştirilmiş perlit mükemmel ısı ve ses yalıtım özelliği nedeniyle kullanımı hayli yaygın, düşük yoğunluklu bir yapı malzemesidir. Bu itibarla perlit tüketimi geniş ölçüde inşaat sektöründeki aktiviteye bağlıdır. Dünya tüketiminin %43'ü ABD'de gerçekleşmiş olup, 2003 yılında ABD'de tüketilen perlitin %64'ü inşaat üretim ürünlerinde, %13'u tarımda, %9'u filtre yardımcı malzemesi, %9'u dolgu malzemesi, %5'i diğer alanlarda kullanılmıştır. (http://minerals.gov, 2004). Dünyada inşaat üretim ürünlerinde kullanılan perlitin yaklaşık %70'inin yalıtım plakaları ile tavan döşemelerinde kullanıldığı belirtilmektedir. D Kaynaklar "Bor Sektörüne Genel Bakış", Planlama ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, 2002 "Tekstil Tipi Cam Elyafı Ön Fizibilite Etüdü", Planlama ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, "The Economics of Baron' Roskill, 2002 U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries, January 2004 http://minerals.usgs.gov, 2004 http//:www.uh.edu "Perlit Raporu', Planlama ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, 2003 MTARezerv Bilgileri, 2003 "Türkiye'de Yapıların Yalıbmı ve Perlit", Eti Maden İş. Gen. Md, Perlit Maden Müdürlüğü İzolasyon Sektöründe Perlit Kullanımı Deligöz N., 'Enerji Tasarrufunda Perlit Ve Yalıbm", Eti Holding A.Ş., Perlit Maden Müdürü Wallace P. Balen, 'Perlite", http://minerals. usgs. gov, 2004 http://www. etiholding. gov. tr Eti Holding A. Ş. Faaliyet Raporları
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=