globalanaliz venilir olarak görmektedirler. Bunun üstüne kararlarını niye aldığını elemanlarına açıklayan yöneticiler ise daha da güvenilir olmaktadır. Ayrıca açıklık ve şeffaflık, yani yöneticinin görüşlerini çalışanı ile büyük bir açıklık içinde paylaşması duyulan güveni artıran bir özelliktir. İlginin Gösterilmesi Diğerlerinin veya çalışanların yararına olan ilginin gösterilmesi yöneticinin güvenilir davranış sergilemesi ile doğrudan alakalıdır ve üç hareketten oluşur. 1-Çalışanların ihtiyaç ve meraklarına ilgi göstermek, 2-Çalışanların ihtiyaçlarını gözetecek şekilde davranmak ve 3-Herhangi birinin kendi çıkarı için başka birini sömürmesini engellemek ve bu tip davranışlardan kaçınmak. Bu tip davranışlar çalışanlar gözünde yöneticiyi vefalı ve iyi niyetli olarak gösterecektir. Yönetici, şahsi hatalarından dolayı çalışanlarından özür dilemeyi de bilecektir. Yönetici çalışanlarına ilgi gösterirken aynı zamanda onlar için iyi bir şeyler yapmaya çalıştığını da egoist ve fırsatçı olmadan göstermelidir. Sonuç olarak, elemanlar gözünde yöneticilerin hangi hareketlerinin onların daha güvenilir gözükmesinde rol oynadığını ortaya çıkarmaya çalıştım. Bu tip davranışları göstermek ya da göstermemek yöneticinin inisiyatifindedir.Fakat yukarıda bahsedilen davranışları gösteren yöneticilerin elemanları gözünde daha güvenilir olarak görüleceği ve bu şekilde organizasyonun verimliliğinin artacağı da göz ardı edilmemelidir. Güvenilir Davranışın Altyapısı Yukarıda güvenilir davranışın yöneticiler tarafından nasıl tesis edileceğini özetledik. Şöyle bir bakıldığında yetki paylaşımı, açık olarak iletişim ve ilgiyi gösterme, yöneticinin çalışanı doğrudan kontrol etme yeteneği ile çakışabilir. Bu durumda söz gelimi organizasyon yapısı gibi faktörler yöneticinin yetki devri ve denetleme konusunda yeteneklerini kı44 A,,, .• • ARAL 2005 sıtlayabileceğinden sonuçta organizasyon içinde güven tesisinde zorlanabilir. Bu durumda organizasyon yapısının da, organizasyon içinde güven ve yöneticinin güven vermesi ile yakından ilgili olduğunu söyleyebiliriz. Organizasyon Yapısı ile İlgili Faktörler R. Hardin (1996), organizasyonların güveni arbracak şekilde dizayn edilip, mükemmel güvenilir ortamlar sağlayacak yapılar kurulabileceğinden bahsetmiştir. Fakat bu hedefi gerçekleştirecek yapıyı tarif etmekte başarılı olamamışbr. Genel olarak firma yapılanma şekilleri aşağıdaki gibi olabilir. 1-Girişimci şahıs firmalarında firma sahibi doğrudan işin başında ve elemanlarını yönetmektedir. Bütün kararları firma sahibi alır. Bu tip, özellikle ülkemizde çok yaygın olarak bulunmaktadır. 2-Dik hiyerarşi içinde kurulmuş organizasyonlarda yöneticiler yetki aktarımını çok dar kalıplarla, sıkı kurallar ile devrederler. 3- Genişlemiş ve bölümlere ayrılmış firmalarda bir ürün, bölge veya bir hizmet üzerinde yoğunlaşmış gruplar merkezden yönetilir, fakat kendi bölge ve alanlarında özerklikleri vardır. 4- Matrix formunda yapılaşmış bir organizasyonda firmanın ana görevlerini yapan bölümler ile geçici proje grupları vardır. Kaynakların kullanımı hakkında noktasal planlama ve müzakere yöntemi ile sonuca gidecek mekanizmalar kullanılır. 5- Network yapısındaki firmalarda çalışanlar kontrolü paylaşır; kendilerinin kişisel bağımsızlıklarının farkındadırlar ama ortak hedefler için çalışırlar. Burada girişimci veya firma sahibi tarafından zorla kabul ettirilen kontrol sistemleri yöneticinin yapacağı güvenilir davranış biçiminin oluşumunu engellerken diğer taraftan kişilerin bağımsızlığına dayanan network sistemleri de bu tip davra- - ' nışları gerekli kılar. Burada yüksek denetime dayanan, yüksek derecede merkezci, resmi ve verimlilik üzerinde az yoğunlaşan firmalarda güvenilir davranışın oluşumu ile ilgili delegasyon ve ilişkilerde açıklık olumsuz etkilenirken, düşük seviyeli kontrolü olan, az oranda merkezci, az oranda resmi ama yüksek oranda verimliliğe odaklanmış firmalarda yöneticiler delegasyon yapmak ve ilişkilerde açık olmak durumundadırlar. Sonuç olarak firma yapısının ve örgütlenme biçiminin yöneticinin sergileyeceği güvenilir davranışlarda veya çalışanlarına vereceği güvende çok önemli bir yeri vardır. Bu yapı bütün kararları kendisi alan şahıs firmalarında en az iken, network tipi yapılanan firmalarda maksimum düzeydedir. İnsan Kaynakları Yönetimi İnsan kaynakları yönetimi ve politikaları organizasyon içinde güven oluşması için çok önemli bir faktördür. Performans takip sistemleri, kariyer planları, yöneticinin sergileyeceği güvenilir davranışa büyük destek verecektir. Araştırmalarda görüldüğü üzere adaletli prensiplere dayanan performans takip kriterleri elemanların yöneticilerine duyduğu güveni arbrmaktadır. Organizasyon Kültürü Organizasyon veya örgüt kültürü kurum içindeki kişilerin sosyal ilişkilerinden zaman içinde ortaya çıkan bir kavramdır. Burada bir grubun ortaklaşa kabul ettikleri değerlerden bahsedilebilir. Emre Kongar'a göre kültür şöyle tanımlanabilir. En kısa tanımı ile, insanın doğaya eklediği tüm maddi ve manevi varlıkların toplamıdır. Bu anlamda insanoğlunun yaratbğı, ürettiği her mal, her ahlak kuralı bir kültür öğesidir. Bir başka deyişle, üzerimizdeki elbise de bir kültür öğesidir. kafamızın içindeki "insan öldürmek kötüdür" ilkesi de. Sosyal öğrenme işleminde kültür, doğrudan güveni-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=