bilimsel TABLO 2. Nihai Kullanım Alanlarına Göre 2001 yılı Dünya Bor Tüketimi {Bin ton B203) Kullanım Kuzey Latin Batı Doğu Asya Afrika/ TOPLAM Alanı Amerika Amerika Avrupa Avrupa Ortadoğu Yalıtım cam elyafı 180 5 100 5 10 300 Teksctial m elyafı 80 20 75 10 40 225 Borosilikat camı 25 10 70 5 10 120 Fritisır 15 30 80 20 45 5 195 Tarım 15 10 35 5 5 5 75 Deterjan 25 185 10 20 240 Diğer 35 75 140 45 35 15 345 TOPLAM 375 150 685 100 165 25 1. 500 Kaynak: The Economics of Boron (Roskill, 2002) Nihai Kullanım Alanlarına Göre Dünya Bor Tüketimi (Toplam = 1.5 Milyon ton B203) %5 Frit/sır % 13 Yalıtım cam elyafı% 20 Borosilikat cam %8 Tekstil cam elyafı% 15 Şekil 1. Nihai kullanım alanlarına göre dünya bor tüketimi Bölgelere Göre Yalıtım Tipi Cam Elyaflarında Bor Tüketimi: Cam üretimi sırasında bünyeye ilave edilen bor oksit, ergimiş haldeki camın viskozitesini düşürür ve böylelikle lifleşmeyi sağlar. Yalıtım tipi cam elyafı üretimi amacıyla bünyeye % 4-5 oranında ilave edilen bor oksit, camın ergime sıcaklığını düşürür, yeniden kristallenmeyi önler ve üretilenelyaflann dayanıklılığını artırır. İnşaat sektörü, yalıtım tipi cam elyafının en fazla tüketildiği sektörlerden birisidir. Bu nedenle inşaat sektöründe meydana gelen gelişmeler yalıtım tipi cam elyaf talebini önemli oranda etkilemektedir. İzolasyon tipi cam elyafı için en büyük talep, 1973-1974 yıllarında petrol fiyatlarının artmasıyla gerçekleşmiştir. Batı Avrupa'da yeni binalarda ısı yalıtımı 82 YALITIM• EKiM 2005 standartlarının mınımum değerlerinin daha aşağı seviyelere çekilmesi ve mevcut binalarda ise yalıtımın artırılmasının teşvik edilmesi amacıyla yasaların çıkartılması, yalıtım tipi cam elyaf talebini artırmıştır. Batı Avrupa'da 2001 yılında yalıtım tipi cam elyaf üretiminde kullanılan bor miktarı B2O3 bazında yaklaşık 100.000 ton/yıl'dır. Bu miktar toplam Batı Avrupa bor tüketimin % 14'üdür. ABD'de binalarda yalıtım uygulamaları hızlı bir şekilde artmış ve hali hazırda yeni ve eski binalarda yalıtım çalışmalarına devam edilmektedir. İzolasyon tipi cam elyafı üretiminde kullanılan bor mineralleri ABD'de büyük bir pazara sahiptir. 2000 yılında, yalıtım tipi cam elyaf üretimi amacıyla ABD'de 170.000 ton B2O3 kullanılmış olup, bu miktar ABD'de tüketilen borun % 47'sine denktir. Aşağıdaki Tablo 3'te ABD'de yalıtım tipi cam elyafı üretiminde kullanılan bor bileşikleri ve yıllara göre miktarları verilmektedir. Yalıtım Cam Elyafların Kullanım Alanları Cam elyafı, nihai üründe istenilen özelliklere bağlı olarak farklı spesifıkasyonlarda üretilebilmektedir. Yalıtım özellikleri R faktörü ile tanımlanmıştır. ormal tek sırlı pencere camı tarafından sağlanan izolasyon R-1 iken, 3 inç (76 mm) kalınlığında cam elyaf tarafından sağlanan izolasyon değeri R-7'dir. Cam elyafı yeni binaların yapımı sırasında tavan ve duvarlarda yalıtım amacıyla kullanılmaktadır. Mevcut binalarda ise çatı aralarında ve boşluk alanlarda kullanılması tavsiye edilmektedir. Ayrıca, mevcut binalarda köpük yalıtıcıların (selülozik yalıtım) duvar boşluklarında kullanılması bu tür yalıtıcıların küçük deliklerde bile uygulanabilmesi sebebiyle tercih edilmektedir. Cam elyafı, aynı zamanda ses yalıtımı amacıyla taban, tavan ve odalar arası bölmelerde kullanılmaktadır. Bunlara ilaveten cam elyafı borularda, sıcak su kazanlarında ve tank döşemelerinde; otomobillerde, izolasyon panellerinde ve diğer ses yalıtımı uygulamalarında da kullanılmaktadır. Yalıtım cam elyafı pazar değeri yaklaşık 4,4 milyar Euro'dur. Tablo 4'te yalıtım tipi cam elyafı (cam yünü) pazarının 2002 yılına ait parasal büyüklüğü verilmektedir. 1. 2. 2. Selülozik Yalıtım Malzemelerinde Bor Kullanımı 1970'li yılların sonlarında ABD'de selülozik yalıtım malzemesi adıyla bilinen yeni bir yalıtım malzemesi piyasaya sürülmüş ve bu malzeme binaların yalıtımında geniş çapta ka-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=