bilimsel den %10daha fazla pozitif basınç uy• gulanır. Daha sonra duvarın dış yü• zeyine 15 dk boyunca sıfır basınç altında su püskürtme sistemi ile 2.0 L/m2 dk. oranında su püskürtülür. 15 dk sonunda su püskürtme işlemi ile eşzamanlı olarak belirlenen en yüksek basınç değerine ulaşılıncaya kadar her bir basınç değeri 5 dk SÜ· re ile uygulanır. (Örneğin 600 Pa basınç için basınç kademeleri 50, 100, 150, 200, 300, 450 ve 600 Pa'dır). Deney süresince, duvarın arka yüze• yinde su sızıntısı olup olmadığı göz• lemlenir. NT BUILT 421 (22), AS/NZS 4284 (17], CSA A 440.1 (23] ve ASTM547 (24] standartları, dış duvar yüzeyleri arasında devirli statik basınç farkı uygulayan deney yöntemlerini tanımlar. Deney yön• temlerinde yer alan deney protokolü Şekil 6'da verilmiştir. NTBUILT421 standardında tanımlanan deney aletinde, 0° ile 90° arasında eğimi olan her yapı elemanının su geçirimlilik performansı değerlendirilebilmekte· dir. Deney öncesinde, duvar yüzeyine su püskürtülmez. Su püskürtme ve basınç uygulama işlemleri eşza• manlı olarak başlar ve biter. Birbiri• ni takip eden beş adet basınç kademesi (0-200, 0-400, 0-600, 0-800, Ol 100 Pa) vardır. Deneyde, ilk üç sa• niyede belirlenen basınç değerine ulaşılır (200 Pa), 5 sn boyunca aynı basınç değeri sabit tutulur ve takip eden iki saniye sonunda basınç de· ğeri O Pa'a düşürülür. Aynı basınç değeri için bu işlem 10 dk süreyle tekrarlanır. Daha sonra aynı işlemler dizisi bir üst basınç kademesi için (O· 400 Pa) uygulanır. AAMA501 [16), SS 381 [18],CWCT(19]ve OD ENV 13050 [25] standarlarında ise dina• mik basınç deney yöntemi tanımlan• maktadır. Bu yöntemin diğer yön• temlerden farkı, rüzgarın etkisini simule etmek için kullanılan alettir. 5. TARTIŞMA VE SONUÇ Üniform statik basınç deneylerini ta· 9 2 YALITIM• NiSAN 2005 nımlayan AAMA501 ve ASTME 331 standartlarında su püskürtme oranı 3.4-L/m2 dk olarak verilmektedir. Amerika'da yapılan bir çalışmaya göre, Amerika'da bir saatlik en yüksek düşey yağmur miktarı 12.7 cm olarak belirlenmiştir. Emniyet açısın• dan bu değer yaklaşık olarak 20 cm olarak alınmış ve su püskürtme ora• nı 3.4-L/m2 dk olarak hesaplanmıştır (26]. Bu açıklamaya bağlı olarak rüzgarla itilen yağmur şiddeti ve do· !ayısıyla su püskürtme oranının be· lirlenmesinde sadece düşey yağmur şiddetinin dikkate alındığı, eşzamanlı rüzgar hızı, rüzgar yönünün duva• ra olan açışı, düşey yağmur şiddetin· de en yüksek oranda bulunan damla boyutu, bu boyuttaki damlanın son düşme hızı ve bina geometrisi gibi rüzgarla itilen yağmur şiddetini belirleyen diğer önemli değişkenlerin dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır. BS EN 12155 ve OD ENV 13050 standartlarında, duvarın dış yüzeyine püskürtülmesi gereken su oranı 2.0 L/m2 dk olarak verilmiştir. Bu değer, söz konusu standartları hazırlayan çalışma grubunun İngiltere'de• ki dört ayrı ilin düşey yağmur şidde• ti ve eşzamanlı rüzgar hızı meteorolojik verilerinden rüzgarla itilen yağmur şiddetinin hesaplamasıyla elde edilmiştir [27]. Hesap yönteminde, rüzgarla itilen yağmur şiddeti ve do· [ayısıyla su püskürtme oranının be• lirlenmesinde rüzgarın binaya dik olarak geldiği ve bütün yağışların 1.2 mm çapında damlalardan oluştu· ğu kabul edilmiş (orta şiddetli yağış• !ar için geçerlidir) ve bina geometrisi dikkate alınmamıştır. İngiltere'nin meteorolojik verilerinden hesapla· nan su püskürtme oranının her böl· gede geçerli bir değer olarak kulla· nılmasının önerilme nedeni ise su geçirimlilik oranının sadece basınç değeri ile ilişkili olduğunun kabul edilmesidir. Diğer bir anlatımla, söz konusu kabule göre duvar yüzeyinde bir film tabakası oluştuktan son· ra su püskürtme oranı artışı su geçirimlilik oranında bir artışa neden ol· maz, sadece basınç değerindeki artış su geçirimlilik oranında artışa neden olur. Oysa laboratuvar deneyleri (28-- 33), su geçirimlilik oranının su püs· kürtme oranı, basınç değeri, boşluk boyutu ile şekli, deney süresi gibi bir çok değişkene bağlı olduğunu; diğer bir anlatımla su püskürtme oranın· daki artışın da su geçirimlilik oranın• da artışa neden olduğunu ortaya koymuştur. Söz konusu su püskürt· me oranı, tst EN 12155-Giydirme cepheler-Su sızdırmazlık-Statik ba• sınç altında laboratuvar deneyi ve tst EN 13050-Giydirmecepheler-Su sızdırmazlık-Dinamik hava basıncı ve su püskürtme etkisi altında labo· ratuvar deneyi standartları vasıtasıyla Türkiye'de yapılacak olan deney• !erde de kullanılacaktır. Bu durum• da daha doğru bir yaklaşım, Türki• ye'nin verilen bir ilinde yapılacak olan bir dış duvar sisteminin su geçi• rimlilik performansının değerlendirilmesinde kullanılacak olan su püs• kürtme oranının, söz konusu ilin meteorolojik verilerinden yararlanılarak tüm değişkenleri dikkate alan bir yöntemle [10] hesaplanmasıdır. Su püskürtme oranının her il için 2.0 L/m2 dk olarak alınması yerine verilen ilin meteorolojik verilerinden yararlanılarak tüm değişkenleri dik• kate alan bir yöntem ile hesaplanmasının önemi şöyle açıklanabilir. Ve• rilen bir il için hesaplanan su püs· kürtme oranı, 2.0 L/m2 dk oranın• dan daha düşük ise duvarda alına· cak su geçirimsizlik önlemine bağlı olarak duvarın yapım maliyeti azalır; hesaplanan oran 2.0 L/m2 dk ora• nından daha fazla ise duvara su girme riski artar. Böyle bir duvarda meydana gelebilecek hasarın onarılamadığı durumlarda duvar faydalı ömründen çok önce ömrünü tamam• lamış olur. Hasarın onarılabileceği durumlarda ise onarım maliyeti ço· ğu zaman, duvar ilk yatırım maliye•
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=