bilimsel Resim 2. Köşklü çiftlik otoparkı Resim 3. Çatı bahçesi de verimli çatı bahçelerinin betimlenmesi, genel olarak çatı bahçesi konseptinin yaygınlığı fikrini vermektedir. (Resim 3). Ancak, günümüz çatı bahçeleri ve yeşil çatı konseptinin asıl kökleri İzlanda ve İskandinavya'daki ısı yalıtım fonksiyonu ön planda, geleneksel çim çatılı toprak ve ahşap evlerdir. Modern yeşil çatı sistemleri, peyzaj strüktürel yüklemesine göre seyrek (extensive)ya da yoğun (intensive) olmak üzere genellikle iki kategoriye ayrılır. Yoğun yeşil çatı sisteminde bol toprak kullanılır, çatı üzerinde bodur ağaçların yetiştirilmesi bile mümkün olur. Ne var ki sistemin çatıya verdiği yük genellikle 300 kg/m2 civarında olduğundan uygulanabilme alanı kısıtlıdır. Bu sistem, ancak önceden bu amaçla tasarlanmış yapılarda kullanılabilir. Ayrıca intensif çatı bahçeleri sürekli bakım altında tutulmalıdır. Seyrek yeşil çatı sistemleri düz ya da eğimli çatı konstrüksiyonuna hafif ekim yüklemesi yapılmasıyla tasarlanırlar. Kullanılan özel malzeme ve yöntemler sayesinde, çatıya verilen 8 6 YALITIM • NiSAN 2005 yük, 100 kg/m2'nin altındadır. Diğer bir deyişle önceden çakıl, beton karo kaplanmış bir düz çatı veya kiremit kaplı bir eğik çatı, bu malzemeler kaldırılarak yeşillendirilirse yapıya verilen yük artmaz. Ayrıca bu sistemlerde çatılar yılda en çok bir veya iki bakım gerektirirler. Çatılar bahçeleri güzel görünümlerinin yanında, güvenli su yalıtım sistemi ve iyi projelendirme ile yapıldığı sürece somut ekonomik ve ekolojik yararlar sağlamaktadır. 1. Çatı bahçeleri su yalıtım sisteminin güneşin UV ışınlarından korunmasını, düşük veya yüksek sıcaklıklardan daha az etkilenmesini sağlar. Böylece sistem ömründeki uzama yalıtım yenilememaliyetlerini azaltır. 2. Çatı bahçeleri sistemindeki bitki toprağı, ısı yalıtımına katkıda bulunduğu için enerji maliyetlerinde azalma olur. Avrupa' da yapılan hesaplamalara göre fuel-oil harcamalarında yılda yaklaşık metrekare başına 2 litre azalma olduğu bulunmuştur. Bu da, 100 m2'lik bir çatıda yılda 200 it tasarruf anlamına gelmektedir. 3. Çatı bahçeleri, yağış sularının önemli bir miktarının buharlaşma sayesinde tekrar doğaya dönmesini sağlayarak drene edilecek su miktarında azalma sağlar; şehir kanalizasyon sistemindeki yükü hafifletir. 4. Çatı bahçeleri, sportif veya boş zaman değerlendirmeye yönelik olarak da düzenlenebilir ve bu tür tesisler pahalı arsalar üstüne yapılmaktansa çatı alanları değerlendirilerek israf önlenmiş olur. 5. Çatı bahçeleri şehir havasındaki toz ve diğer zararlı maddeleri filtre eder; ayrıca havayı nemlendirir ve iklime katkıda bulunur. 6. Çatı bahçelerindeki bitki örtüsü ve toprak katmanı ses yutuculuk sağlar. Bu özelliği sayesinde gerek dış ortamdaki gürültü seviyesini gerekse bina içindeki gürültü seviyesini azaltır. 7. Çatı bahçeleri canlılara doğal ortam sağladıkları için bina ve yollardan kaybedilen doğal ortamları geri kazandırırlar. Sonuç Bina teras çatıları yeterince değerlendirilmeyerek, büyük bir atıl alan teşkil etmektedir. Yönetmeliklerde belirlenen koşullar dahilinde, kullanım amacı için bina statik tasarımında öngörülen yük değeri aşılmadan; düşey sirkülasyon ve tesisat yeterliliği, güvenlik, gürültü gibi gerekli alt yapı koşulları göz önüne alınarak bu alanlardan istifade edilebilir. Binaların teras çatıları kullanımında, bu alanların apartman ortak mülkiyeti olması durumunda hak sahipleri arasında uzlaşma koşulu gereklidir. Kaynaklar: Toydemir N., Bulut Ü., 2004, Çatılar, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul Şakar M., 1999, İmar Mevzuatı, Beta Basılın Yayım Conrads U., 1991, 20. Yüzyıl MimarisindeProgram ve Manifestolar, Le Corbusier, Jeanneret P. "Yeni Bir Mimarlığa Doğru Beş Nokta" Şevki Vanlı Yayınları http://ecoroofsystems.com/ issues.html www.onduline.corn.tr/ OndPortal/Desktop Default.aspx?tabindex= 9999&tabid=623 www.peyzaj.org/2003/ ARALIK/teras2.htm 11
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=