bilimsel den seçilir ve bu profillerin içerisinden su dolaştırılmasıyla yangında oluşan ısı enerjisinin su tarafından emilerek çeliğe olan etkisi azaltılır. Yangına maruz kalan taşıyıcı eleman içerisindeki su ısınarak aldığı enerjinin etkisiyle hareket eder ve yerini depodan gelen soğuk suya bırakır. Suyun sıcaklığı kaynama noktasına ulaşsa bile elemanın sıcaklığı 100 ile 200 °C değerlerini geçmez. Su dolanımı ile soğutına, yapının dış cephesindeki yangın tehlikesi yüksek olan bölgesindeki bazı kolonlar için veya dış cephedeki tüm kiriş ve kolonları içine alan bir sistem kurularak uygulanabilir. Yapının dış cephesindeki sadece kolonlar için su dolaşımı sistemi uygulanacaksa suyun doğal dolaşımı kullanılarak koruma sağlanabilir. Her kolonun üzerinde kendine ait yeterli büyüklükte su deposu bulunur. Sistemde kolonların içerisinde devamlı su bulunur ve yangında su ısınınca yoğunluğu azaldığı için üstteki depoya yükselir. Isınan suyun yerini depodan gelen soğuk su doldurur ve böylece kolona etkiyen ısı düşer. Suyun ısınmasıyla ortaya çıkan buhar depoya yükselerek burudaki buhar supabından dışarıya atılır. Su devamlı dolaşım sisteminde bulunduğu için donmaya karşı içine potasyum karbonat ve oluşabilecek korozyona karşı potasyum nitrat ilave edilebilir. Su dolaşımı kullanılarak uygulanan diğer bir sistem de bütün kolon ve kirişleri dolanarak birbirleri arasında bağlantı kuran bir dolaşım sistemidir. Bu sistemin diğerine göre daha karmaşık yapısı vardır. Böyle bir sistemde bir tane ana su deposu ve dağıtımı sağlayan pompaya gereksinim duyulur. Dolaşım sistemindeki birleşimlerde ve diğer kısımlarda su sızdırmazlığının sağlanması zordur. Bu yüzden şebekeye suyun verilmesi otomatik bir yangın alarmı sistemine bağlı olarak gerçekleştirilir. 7 2 YAUTIM • ŞUBAT 2005 Resim2 . Isının dağılımıyla koruma yapılmış U.SSteel Tower binası Yüksek yapılarda bu tür bir sistem uygulanırsa suyun hidrostatik basıncı düşünülerek, sistem birkaç bölüme ayrılabilir. Bu sistem için de diğerinde olduğu gibi korozyona ve donmaya karşı katkılar kullanılmalıdır[ 41. 2.1.2. Kolonların Dışarı Alınmasıyla Koruma Yapının tasarımında çelik elemanların yangına karşı korunmasında alınan önlemlerden bir diğeri kolonların yapının içerisinde değil de dış kısımda tasarlanmasıdır. Böylece kolonlar yangından uzak kalarak daha az etkilenebilirler. Kolonların yapının cephesindeki boşluklardan uzak kalması gerekir. Bu nedenle cephe boşluklarının karşısında konumlanan kolonlara bir siper tasarlanabilir [7]. --------1 E----- Şekil 2. Kolonlann dışan alınması yöntemi SıcakJık ('C) 1200 1000 V I00 I 1 200 ....... l/ L/ --ıs ç ıUk ılımında u:aldık Suda ııc:aldık :ıo IO IO 120 :z:.nıın (dakika) Şekil 1. Su Dolaşımlı Taşıyıcılarda IS0-834 Yangın Sıcaklığı-Su Sıcaklığı Zaman İlişkisi [ 6 J 2.2 KorumadaMalzeme 2.2.1 KütleselKoruma Çelik yapılarda, taşıyıcı yapı elemanlarının beton, tuğla vb. malzemelerle çerçevelenmesi veya doldurulması sonucunda kütlesel koruma sağlanabilir. Beton uygulandığı elemanın üzerinde ısısal dağıtım yaparak, taşıyıcı elemanın kritik sıcaklığa ulaşmasını engeller ve diğer dış tesirlere karşı koruma sağlanır[S]. .,.... 1 ........ _ ...... Yeılleıl[ Yangın Day.(dak) Min.Ka(ml. m) 60 90 120 180240 25 30 40 50 60 Yapıda kullanılacak çelik yapı elemanlarının kesit şekillerine göre beton, elemanın içine veya dışına uygulanabilir. Çelik kolonlarda I profillerinin kullanılması ile profil tamamen betona gömülebilir veya çevresi sarılabilir. Çelik profil dikdörtgen veya daire kesitli ise kolonların içi veya dışı beton ile doldurarak koruma sağlanabilir. Yapılarda betondan dolayı fazladan yük oluşması istenmiyorsa hafif betonlar tercih edilebilir[S].
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=