teknik yazı t.t ve diğer değerlerlerin formülde yerine konulmasıyla bulunacak hareketin büzülme ve genleşme hallerinde iki yönü vardır. (±) ve fuga bu harekete müsait açıklıktan az olamayacağı gibi (5 mm)'den de az olamaz. Bu yolla fuga ölçüleri hesap edilirken maximal hareketin fugadaki yalıtım malzemesine ait uzama yükü değerini geçmemesine dikkat etmelidir. Şişme vekurumahareketleri: İnşaat malzemelerinde küçük ölçüdedirler. Termik hareket ile nadiren aynı istikamette bulunurlar. Kaide olarak şunu kabul edebiliriz. Yağmurdan ıslanmış bir cephe yazın suyu buharlaşırken soğur. Her iki cins hareketin tesirleri de bu yüzden toplanamaz. Termik uzama ve kontraksiyona bağlı olmaksızın bu kuruma ve şişme hareketlerinin ayrıca hesabı na lüzum kalmaksızın termik hareketlerin hesabıyla birlikte entegre edilir. Bunlardan başka mekanik tesirler binanın tamamında veya bir kısmında bazı güçleri serbest bırakır ve fugalarda tesirlerini hareket olarak gösterirler. (Rüzgar, düz karışık hava akımları, vibrasyonlar ) Bu tesirler yağmur suyu ile bağlantılı olarak bir bütün etki oluşturacak, su aralık ve deliklere itilecek dolayısıyla cephe içlere kadar tamamıyla ıslanacaktır. Rüzgar cephe kaplamalarına, cephe elemanlarına ve cephe pencere camlarına basınç yapacaktır. Yüksek binalarda rüzgar etkileri artacağından ayrıca tahkik edilmelidir. Bir misal olarak: İstanbul, Zincirlikuyu bölgesinde 40 katlı çelik bir binanın üst katının rüzgar tesiri ile her istikamete hareketi 29 cm. olarak hesaplanmıştır. Bu gibi yüksek binalarda cephe kaplamaları ve fugalar son derece hayati önemi haiz olup uzmanlarca ayrıca detaylandırılmalıdır. Malzemeler: Fugaların doğru projelendirilmesi ve ebadlarının doğru hesaplanması yanında fugaların yalıtım sisteminin ve malzemesinin doğru seçimi de çok önemlidir. Fuga yalıtım malzemeleri üç ana grupta toplanır. 1. Elastikfugamalzemeleri: Bu tipler deformasyondan sonra elastik deformasyon sınırı içinde ilk hallerinde geri dönebilen malzemelerdir. Misal: Silikon-Thiokol-poliüretan bazlı malzemeler. 2. Yarı elastikfuga yalıtım malzemeleri: Bu malzemelerin elastik deformasyon sınırı daha düşüktür. Misal: Sil ikon-Thiokol-PoliüretanAkrilik bazlı malzemelerdir. 3. Plastikfuga yalıtım malzemeleri: Bu tip malzemeler ise bünyelerinde meydana gelen deformasyonu aynen muhafaza ederler. (Jiklet durumu) Misal: Polyizobu- ~·~<?~ôl!fliillfüBill!f~~rm;ı~r~.•;~ ~~!Zill ~::j:_-s:8l]föf% ~}I~\{~ ~w'2rg f:JF0!~([6s&'SJ-,, t Şekil 3. Plastik bir malzemenin çekmeye ve basınca maruz fugada kullanılması ile meydana gelen jiklet durumu ve kopma. tilen bazlı malzemeler. Bütün bu malzemelerin yapılarına uygun doğru kullanma yerleri vardır. Genel bir yaklaşım olarak fuga yalıtım malzemelerinin elastikiyet sınırı arttıkça fiyatları yükselir. Özel kimyasal ve fiziksel etkenlere dayanıklılıkları açısından istinsnaları az değildir. Tam elastik fuga yalıtım malzemelerinde fuga kesitinde meydana gelen kuvvetler fuga içindeki malzemenin bünyesinden alınarak meydana gelen gerilimler doğrudan fuga yalıtım malzemesinin tugaya yapışma yüzeyine iletilirler. Bu halde fuga yalıtım malzemesinin yapışma kuvvetinin yeterli derecede yüksek olması gerekir. Aksi halde yan yüzlerden ayrılır. Plastik malzemeler deformasyonu muhfaza ettiğinden hareketi büyük fugalarda kullanıldığında jiklet durumu meydana gelerek malzeme ortadan kopar. (Şekil 3) Bu bakımdan plastik malzemeler hareketsiz küçük fugalarda kullanılabilir. Yarı elastik malzemeler bu iki durumun ortasında kaldığı için uygulama alanları daha geniştir. Bütün fuga yalıtım malzemelerinin fonksiyonlarını devam ettirebilmeleri için dış etkenlere karşı da dayanıklı olmaları gerekir. İlk anda istenilen özelliklere sahip olan bir malzeme tabiat şartlarında güneşin ultraviyole ve enfrared ışınları altında da bu özelliklerini devam ettirebilir olması en önemli vasıftan olmak gerekir. Bunu teminen TSE belgeli olmayan mamullerin kullanılmaması uygundur. Uygulama esasları: Doğru projelendirilmiş ve doğru malzeme seçilmiş fugalarda uygulamanın da doğru yapılması netice için çok önemlidir. Uygulamada dikkat edilecek ge39
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=