bilimse! makale ----------------------------- 100mm 77_ /LZZf · ~~r,ıku-riukireç ------=::ı çelik profil 9mm asbest her iki yüzde aynı koplomo T tt T t: . . . sıva cellk -.• . P.ın!L Bilindiği gibi, yapı malzemeleri yanıcılık sınıflarına göre de; A Yanmaz A1 Hiç Yanmaz A2 Zor Yanıcı B Yanıcı B1 Zor Alevlenici B2 Normal Alevlenici B3 Kolay Alevlenici olarak belirlenerek standart altına alınmıştır. Örneğin yangına 3 saat daha fazla direnç gösterebilen A ve B tipi malzemelerden oluşan elemanlar F 180-AB olarak ifade edilmektedir. Bina özellik ve strüktürüne göre konstrüksiyonlar seçilmekte ve bunlar yapıyı yangına karşı güçlendirmektedirler. Örneğin; duvar ve kolonlarda malzeme nitelik ve kalınlıkları yangına karşı direnç göstermede önemlidir. Malzemenin uygulanan et kalınlıklarına göre direnme güçlükleri süre olarak değişmektedir. yalıtım plağı 3 SAAT kum çimentau veya alcı sıva . 19mm kalınlık 1 SAAT 125mm 1/2 SAAT vermikülit veya perll ili alçı sıva 25mm kalnlık 2 SAAT 19mm 1-1/2 " 12.5mm 1 SAAT ı;elı'l< profil oğırl~ı 4Skg/m için alçı W)<I çim.- kireç sıva h 38mm 2 SAAT 25 mm 11/2 • 19 mm 1 • 12.5 mm 1/2SAAT vermıkülil veya perlrt-alçı sıva. T:SOmm 4 SAAT 19mm 2 ,, 16mm 11/2 N 12.S mm 1 SAAT 5. Alınması gerekenönlemlerve diğer özellikler Bir sonuca varmak gerekirse alınması gereken önlemler, bilfiil yangın söndürücülerin, uyarı sistemlerin vb. gibi aktif önlemlerle, yangından koruyucu malzemelerin kullanılması gibi pasif önlemlerin akıllı planlamalarla yangına direnç gösterebilecek rasyonel projelerin üretimi ile sentezlenmesi şeklinde olgunlaşmalıdır. Planlamada yatay ve düşey sirkülasyon elemanlarının tasarımından kaçınılamaz. Bu mahaller yangında baca gibi çalışan bölgelerdir. En büyük tahribatların yaşandığı kısımlardır. Yangın zaman zaman söner gibi olmasına rağmen gazların yer değiştirmesi ve hava sirkülasyonun olduğu üst noktalarda tekrar başlar. Bu nedenle, bu tür risk altındaki mahallerde ısı iletim katsayısı düşük malzemelerin tasarlanması uygundur. Alınması gereken diğer önlemleri şöyle sıralamak mümkündür; • Projelendirmede yangın varlığı her an düşünülmeli, • Yatay ve düşey sirkülasyon elemanlarında ayırıcı, bölücü perdeler oluşturulmalı, • Uygulanacak malzemelerin yanma ısılarının yüksek olmasına dikkat edilmeli, • Yanıcı, boğucu ve zehirli gaz çıkartmayan malzemeler kullanılmalı, • Malzemeler ani hacim değişikliğine uğramamalı, • lsı genleşme yetenekleri farklı olan malzemeleri yan yana getirmemeye gayret gösterilmelidir. • Yangından çok etkilenen malzemelere yapının strüktürel veya taşıyıcı elemanlarında yer verilmemeli veya taşıyıcılığı riske edecek şartların oluşmasını engelleyen, geciktiren önlemler alınmalıdır. • Termoplastik ve alüminyum malzemelerin kritik bölgelerde koruyucu bir tabaka içinden geçirilerek uygulanması yararlı olmaktadır. • Yangınlarda saniyeli fitil gibi görev yapan plastik kabloların asma tavan içinden geçirilmemesi. • Çelik sistemin kritik yapılarda beton bir zarf içinde olması uygun olmaktadır. • Ahşap malzemede yanmaya karşı emprenye gibi koruyucu önlemler alınmaladır. Yangın sonrası yapının kazanılması için olağanüstü şartlara maruz kalmış malzemenin yangın sonrası performansının belirlenmesi, malzemenin tekrar kullanılabilip kullanılamayacağının tesbitinin iyi yapılması gerekir. Yangın sonrası değerlendirmelerde de; • Deformasyona uğrayan metal, termoplasttik ve kömürleşen 35
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=