bilimsel makale ----------------------------- siyonlarında Yangına Dirençli Malzeme Metot ve Kriterlerinin Saptanması Testleri. BS.476 Kısım 20: Bina Konstüksiyon larında Yangına Dayanıklı Elemanların Tanımlanmasında Genel Prensip ve Donanımların Tesbiti Testleri, gibi yangının strüktür-konstrüksiyon ve yapı malzemeleri ile ilgili yönlerini incelemekte ve standartlara bağlamaktadır. Yurdumuzda da TSE 1263, TSE 1253 yangına karşı standartları belirtmektedir. Bizdeki bu uygulamalar DiN 4102 Alman Normlarından alınmış görülmektedir. Yangından korunum için yangını iyi analiz edip, malzemelere karşı etkileri derin boyutta incelenmelidir. Ancak bu sonuçlara göre bilinçli strüktür ve malzeme ilişkisini amaca yönelik seçmek ve kullanmak mümkündür. Yangının başlangıçtan bitime kadar evrelerini grafik olarak zaman ve sıcaklık koordinatlarında incelersek; ' -zdıiı1iık--~" +---elman Çıkar i -cı1.rıiA -- cıımos, ole,,yayıl 1 -1 1 1 1 1 1 1 yı::ıngın dirıtnci bü-yüme zJ.ı.ANde.varriıltk I ini~ başlangıçtan sönüme kadar önemli adımların gelişimi dikkat çekicidir. 2. Yangın-malzeme ilişkisi Yangın, yanıcı özellik gösteren katı-sıvı-gaz maddelerin kontrol dışı yanması olayıdır. Ateş altındaki malzeme aşağıdaki özellikler kapsamında etkili olmakta ve aşağıdaki kavramlarla karşı karşıyadır. Bunlar; 1. lsı İletimi, 2. lsı Tutma Yeteneği, 3. ısı Geçirgenlik, 4. lsıl Atalet, 5. Genleşme, yetenek ve etkileridir. Sıcaklık malzemenin taşıdığı ısı enerjisi miktarıdır. Atomların hareketi ve titreşmesi ile ısı oluşur ve bu titreşim soğukta daha yavaş, sıcakta daha hızlı olmaktadır. Anlaşılacağı gibi ısı sıcaktan soğuğa doğr·. akmaktadır. Doğal olarak yapı duvarları tabakalardan oluştuğundan ısı bu katmanlardan geçerek iletilmektedir. Her bir malzemenin atom yapısı farklı olduğundan atom titreşimleri de farklıdır. Bu gerçek her bir farklı malzemede ısı iletkenliğinin de farklı yetenekte olması sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Farklı özellik ve yetenekteki malzemeler de farklı genleşme göstermektedir. Sonuç olarak ısı iletimi; kondüksiyon, konveksiyon ve radyasyon prosesleri olarak gerçekleşmektedir. ısının iletiminde; • Sıcaklık, • Malzeme yoğunluğu, • Malzeme nem oranı, etken faktörlerdir. 3. Yangının fizikselözellikleri Kondüksiyon, konveksiyon ve radyasyon oluşumu fiziksel oluşumlardır. Malzeme niteliklerine göre farklı tavırlar gösterirler. Bu başlık altında yangın yönünden önemli olanı konveksiyon prosesidir. Yangının özellikle bina içetavan yog.ın gaz tabakası radyasyon sıcak gaz tabakası fl risinde yayılması ve sıçramasında çok önemli rol oynayan bir gelişimdir. Yangın enerjisinin % 76-80'nini taşımaktadır. Temiz hava aşağıdan yukarıya doğru, yangın ateş aksını destekleyerek tavanda yoğun bir gaz tabakası oluşumuna katkı sağlar. Kısa sürede sıcaklığı yükselen gaz tabakası direkt veya yansıtıcı yüzeylerden radyasyon etkisi ile mekan içini tutuşmaya süratle hazırlar. Bu fiziki özellik dikkate alınması gereken önemli bir sonuçtur. 4. Yangının kimyasaöl zellikleri Tutuşma ortamının varolması için yeterli termal enerji ve materyel gereklidir. Gerçekte tutuşmanın gerçekleşmesi için ateş üçgeni denilen üç faktörün uygun bir ortam yaratması gereklidir. OKSUEN iSi Reaksiyonçin malzemede kuruma ve lmwna ~amalı. REAKSİY için <Jıl MAL.ZEM tutuşma sıcxıklıgın buluşmclıdır. MALZEME Tutuşma reaksiyonu, 02-Malzeme ilişkisinin yeterli sıcaklığa ulaşması ile başlayabilmektedir. Malzemenin ısınması sıcaklık artışına neden olmakta; artan sıcaklık, çevre sıcaklığı üstüne çıkarak malzemede gaz çıkışını sağlamaktadır. Gaz çıkışı malzeme yapısında değişikliğe, çözülmeye, dağılmaya ve yapısından bozulmalara sebep olmaktadır. 31
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=