teknik ğal nemi çevredeki havanın nisbi rutubet oranına bağlıdır. Bu oran ahşapta % 40 nisbi nemlilikte ağırlığın % 7'si ve % 80 nisbi nemlilikte ağırlığın % 14'ü civarındadır. Çimento harcında ise % 50 nisbi nemlilikte ağırlığın % 3'ü ve kireç-çimentoharcında ise % 5'i mertebesindedir. Yapı malzemelerinin doğal nemliliğine sebep olan etkenler öncelikle 0,lmm'- den küçük olan mikro gözeneklerdir. Kab malzemeninçevresindeki sınır değerleri değişecek olursa, malzemenin nemliliği de değişir. Çevredeki nem artar ise malzemeninnemi artar, eksilirse içerideki su çevreye buhar olarak yayılır ve malzemenin nemi azalmış olur. SUBUHARI GEÇiŞi Su moleküllerinin sadece sıvı halde değil, buhar halinde de hareket kabiliyeti vardır. Bu hareketlerden en bilineni su buharı geçişi yani difüzyon'dur. Binalardaki bir çok rutubetlenme olayının arkasında su buharı difüzyonu ve yoğuşmanın bulunduğunun anlaşılması çok eski değildir. Acaba su buharı difüzyonu hangi etaplardan geçmektedir? Difüzyon, moleküllerin bir gaz karışımı içerisinde yaptığı hareketlerdir. Örneğin su moleküllerinin havadaki hareketi gibi.. Difüzyon hareketinin oluşabilmesi için, moleküllerin hava içinde farklı yoğunlukta dağılmış olması gerekmektedir. Bir hacmin bir tarafında fazla, diğer tarafında az su buharı molekülleri toplanmışsa, fazla olan taraftan az olan tarafa doğru bir denge hareketi başlar (Konsantrasyon akımı). Çünkü az olan tarafta su molekülleri için daha fazla yer vardır. Su buharının hacim içerisinde her tarafa eşit olarak yayıldığı anda hareket durur. Su molekülleri maddenin en küçük parçacıklarından oluştuğu için kab maddeler, difüzyona karşı büyük aralıklı bir ağ gibi karşı dururlar fakat geçişe mani olaSICAKLIK DOYMA MAKSiMUM (V) ·c NOKTASI NEMLİLİK (PS) PA fmax g/m3 (V) 'C (PS) PA fmax g/m' -20 103 o 611 20 2337 40 7375 60 19920 80 47360 99 97760 mazlar. Havanın su buharı alabilmesi iki etkene bağlıdır: Hava sıcaklığı ve havanın su buharına doyma derecesi. Doymaderecesi (nisbi nemlilik) aynı zamanda su buharı kısmi basıncını verir. Su buharının tüm hareketleri kısmi basınçlar tarafından yönetilir. Kısmi basınca ve sıcaklığa bağlı olarak 1 m3 hava içinde (su buharı, su ve buz) değerler verilmiştir. Tablodaki değerlere ulaşıldığı zaman hava, su buharına doymuş demektir ve daha fazla su buharı alabilmesi olanaksızdır. Daha fazla buhar verilmeye çalışılsa dahi bu buhar suya dönüşür. Aynı olay buharla doymuş havanın tamamen veya kısmen soğuması esnasında da yaşanır. Ne var ki, havanın buharla tamamen doyması çok istisnai hallerde gerçekleşir. Genellikle mevcut iç ortam sıcaklığına göre havadaki buhar miktarı maksimum taşıyabileceği buhar miktarından azdır. 1 m3 havada gerçekten bulunan su miktarına mutlak nemlilik denir. Ancakbu miktar ilgilimaksimum nemlilik için ipucu değildir. Olayı daha kolay anlaşılabilir hale getirmek için "nisbi nemlilik (q)" değeri ortaya konmuştur. Nisbi nemlilik, maksimum nemliliğin mutlak nemliliğe yüzde olarak oranıdır. Ör0,88 4,84 17,29 51,16 130,2 293,3 578 neğin; mutlak mevcut nemlilik maksimum nemliliğin yarısı ise, nemlilik oranı % 50'dir denir. Önemli olan nokta, havanın yoğuşmaya başlamadan önce en fazla kaç dereceye kadar düşebileceğinin hesaplanmasıdır. Bu noktaya, yoğuşma noktası veya terleme noktası denir. Pratikte bir mekan içerisindeki her nokta aynı sıcaklığa sahip değildir. Hangi sıcaklıkta mevcut su buharının (kısmi basınç) doyma basıncına ulaşbğı, yani mutlak nemliliğin hangi sıcaklıkta maksimum nemliliğe ulaştığını hesaplamak, "yoğuşma noktasını" hesaplamak demektir. Pratikte karşılaşılan soru şudur: Yoğuşma olmaması için hangi sıcaklıkta, hangi nem oranına müsaade edilir? Mekaniçerisinde hareket eden hava, yoğuşacağı bir sıcaklıktaki yere rastladığı anda orada yoğuşur. Bir örnek ile açıklamak gerekirse 20 •C sıcaklığındaki odada bağıl nem % 75 olursa, bu değerlerin kesiştiği nokta olan 15,4 •C'de yoğuşma başlar.Demek ki oda içerisinde 15,4 •C sıcaklığa sahip bir bölge varsa, o bölgede yoğuşma olacaktır. Bu şartlarda yoğuşma olmaması için oda içerisinde hiçbir nokta 16 •C sıcaklığın albna YALITIM• HAZiRAN2003 43
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=