çevı rı Yüksek yoğunluklu ekspande polistrenler (kalıplanmış kütükten kesim), düşük yoğunluklu ekspande polistrenler, zırhlı ekstrude polistren levhalar, kağıt !amine poliüretanlar, zırhsız poliüretanlar, 28 gün süresince bu teste tabi tutulmuştur. Bu test her ne kadar farklı laboratuvar koşullarında tekrar edilmese de, 5 adet zırhlı ekstrude polistren numunesinde % ± 0.15 su emme oranı değerlerinde mutabık kalınmıştır. Şekil.3'de su emme hacim oranları verilmiştir. F-Eğrisindeki noktalar, 5 adet zırhlı ekstrude polistren levha numunesinin ortalama su emme değerlerini göstermektedir. O-Eğrisi, 5 adet kalıplanmış ekspande polistrenden kesilmiş numunelerin ortalama değerlerini göstermektedir. E-Eğrisinde 2 adet kalıplanmış ekspande polistren numunesinin ortalaması alınmıştır. A-Eğrisi (poliüretan), B-Eğrisi (zırhsız poliüretan), C-Eğrisi (düşük yoğunluklu ekspande polistren) bir numuneye ait su emme verilerini göstermektedir. F-Eğrisi, Zırhlı ekstrude polistren numunelerinin %2'den daha az su emdiğini göstermektedir. Bir adet örnekle teste tabi tutulmuş (E-Eğrisi) kalıplanmış ekspande polistren, hacimce % 4.2 su emme değeri ile iyi bir performans göstermiştir. Hacimce %11-12oranında su emme değeri olan yüksek yoğunluklu kütükten kesilmiş ekspande polistrenler, ekstrüde ve kalıplanmış polistrenlere oranla çok daha kötü bir performans göstermiş iken, hacimce % 25 su emen düşük yoğunluklu ekspande polistren ve poliüretan köpüklere göre de daha iyi bir performans göstermiştir. Bu test içeriğinde daha önce belirtildiği üzere daha yüksek su itici kuvvetler söz konusudur ve Fig 3 ve Fig 2 karşılaştırılarak bu durum görülebilir. Yüksek su itici kuvvetlerlerin gösterdiği üzere zırhlı ekstrude polistren levhalar (F-Eğrisi) daha yüksek su direnci sayesindeyüksek yoğunluklu ekspande polistrenlerden (D ve E-Eğrileri) farklılaşmaktadır. Her grafikteki C.Eğrisi, 5.0 cm kalınlığında ve 25 kg/m3 yoğunluğundaki ekspande polistrene karşılık gelmektedir. Önceki testte sadece hacimce %4 su emme değeri göstermiş iken, bu test% 25'e kadar su emme değerlerine ulaşıldığı numunelerde ölçülmüştür. Bu durum bu testin koşullarının ne kadar zor koşullara uyarlandığını göstermektedir. DONMA-ÇÖZÜNME DÖNGÜLERİNDE SU EMME BÖLGESEL İKLİM KOŞULLAR! L.Williams [lr' - U.S. Army Natick Laboratuvarı, Kuzey Amerika'da oluşan donma-çözülmedöngülerini ele almıştır. William,- 2.22°C'yi donma ve 1.11°C'yi çözünme sıcaklıkları olarak tanımlamıştır. Sıcaklığın 1.11°C'den - 2.22.°C'ye düştüğü veya altına indiği zaman suyun donmasına olanak sağlayan koşulların oluştuğunu; 2.22°C'den l.ll°C'ye çıktığında ise donmuş suyun erimesine olanak sağlayan koşulların oluştuğunu düşünmüştür. Williamsmevcut sıcaklık verilerine göre, donma-çözülme seviyelerinin göreceli olduğunu ifade etmektedir. Daha önceki çalışmalarda, Russell [2] ve Alpert [3]'in Amerika'da 24 ilde donma-çözülme döngüleri için saptamalarında, donma sıcaklığı için Russell: -2.22°C, Alpert: - 0.6°C; çözülme sıcaklığı için Russell: 0°C, Alpert: 0.6°C'yi kullanmıştır. Böylece William'ın çalışmaları herhangi bir yöredeki donma-çözülme döngülerinin sayısıyla ilişkili olarak güvenli taraftadır. Williams tarafından açıklanan donma-çözülme döngüleri bu çalışma kapsamına alınmıştır. Çünkü Williams'ın verileri ve bu çalışmada ele alınan laboratuvar donma-çözünme sonuçları, Kuzey Amerika'nın değişik yerleşim bölgelerindeki gerçek donma-çözülme döngüleri ile karşılaştırılabilmektedir. CRREL çalışmaları [4] (U.S. Silahlı kuvvetler, Soğuk bölgelerde araştırma ve mühendislik laboratuvar çalışmaları), yollarda asfalt katmanı altında kullanılan ısı yalıtım malzemelerinin, donma-çözünme etkileri altında ve kış koşullarındaki davranışlarını simule eden çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmada sekiz adet ekstrude polistren köpük, bir adet ekspande polistren, üç adet poliüretan, bir adet perlit ve bir adet cam köpüğü levhaları test edilmiştir. Herbir yalıtım malzemesinden 12.7 cm kare şeklinde numune önce etüvde kurutulmuş, sonra donma-çözünme döngülerine başlamadan önce 7 gün boyunca su içinde tutulmuştur. 7 gün ıslak koşullarda bekletilen 28 adet numune alınmış ve sığ metal tepsiler içine yerleştirilmiştir. Herbir yalıtım malzemesinin bir örneği için 15 kere, diğer örneği için 30 kere donma-çözülme döngülerine maruz bırakılmıştır. Tepsiler genelde yarım saat donmaya, 3 saat de çözünmeye bırakılmışlardır. Herbir seri tamamlandıktan sonra örnekler dilimlere kesilmiş ve herbir dilimde oluşan su miktarları belirlenmiştir (Şekil 5). Şekil 5.'de herbir malzemenin iç yapısında oluşan su miktarı dağılımları gösterilmektedir. (1) Sıfır basınç-7 gün ıslanma, (2) 1.03 x 105 N/m2 basınç altında daldırma testleri, (3) 15 donma-çözülme döngüsü ve (4) 30 donma çözülme-döngüsü. CRREL raporunun geldiği sonuçlar; 1) Donma-çözülmetesti, yüksek su emen sistemlerde tahrip edici sonuçlara neden olmaktadır, 2) Pratikte bütün örneklerde emilen su miktarı artmaktadır, 3) Cam köpüğü, 30 döngüden sonra su emme miktarı ölçülmeden parçalanmıştır. Bu sonuçla diğer yalıtım malzemelerinden çok daha büyük bir süratle kötüye gitmiştir. YAUTIM • ŞUBAT 2004 7 7
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=