bilimsel 67 oranında [9] erkenin dışarıdan alınmış olduğu anlamına geldiği ortadadır. Yine ülkede ortalama 25 J/m' yağ yakıt konut içi ısınmaya harcanmaktadır; oysa bu değer, yer yer yaklaşık benzer iklim koşullarıyla batı ülkelerinin özdeş amaç için kullandığı erke miktarının iki katına yakındır. Türkiye'de yağ yakıt temelinde yakın zamanda [2] erişilmesi gereken hedef soğuk bölgelerde (Erzurum) 15 1/m\ ılık bölgelerde (Adana) 5 1/m' olmalıdır. Bu da bugünkü yakıt tüketiminin en azından yarıya indirilmesi demektir. ıs 10 "2 g C: ~ s e ti6 ~o+-~-~~-~~-~~ ~ 1965 1970 197S 1980 198S 1990 19':>5 ?.CXX> Yıllar Görüntü1: Dünyada birincil erke tüketimi (bkz. [4/). Dünyada birincil erke üretimi 1998 yılında [4] 13.10 milyar ton TKB (Taş Kömürü Birimi) düzeyindedir. Bu değer 1970 yılında 6.60 milyar ton TKB(görüntü 1) olup yıllara göre matematik izlem yaklaşık bir doğrusallığı göstermektedir. Bu da 2005 yılında üretimin ne düzeyde gerçekleştirilmesi gerektiği hakkında önemli ipucu vermektedir. Türkiye'de bugün belediye sınırları içerisinde sekiz milyon dolayında bina, on yedi milyona yakın da konut olduğu [8] bilinmektedir. Yalnız 1996 yılında ülkede 0.248 milyon konut inşasının bitirilmiş olduğu [4], bunun da dünya sıralamasında Türkiye'nin beşinci (Japonya 1.754 milyon konut sayısı ile birinci) olduğu -göz önünde bulundurulursa konutlarda harcanan toplam erkenin büyüklüğü de anlaşılmış olur. Türkiye'de 2001 yılında üretilen kömür miktarı 67 milyon ton dolaylarında [9] olup, çıkarılan yıllık kömür miktarının beklenilen sığanın altında gerçekleşmiş olması bir yana, bu kaynağın yalnız konutların ısıtılması gereksinimini karşılamak amacıyla kullanılamayacağı da ayrıca bilinmesi gereken bir gerçektir. Isınma için gerekli olan yağ yakıt, gaz yakıt, odun gibi erke kaynaklarının erişilebilirliğinin ne denli güç olduğu bilinciyle konutların ısınması sorununa yaklaşılırsa erke artırımının önemi daha da iyi anlaşılmış olur. Bugün dünyada erişilebilir yağ yakıt kaynaklarının % 50'den fazlası tüketilmiş durumdadır [4]. Kişi başına düşen ortalama erke tüketimi ise 2 ton TKB düzeyinde olup bu değer sanayide ilerlemiş ülkelerde 5 ton TKB düzeyine çıkabilmektedir. Bu durumda Türkiye'de de sanayileşmenin çabuklaşmasına koşut olarak artacak olan erke gereksinimini şimdiden dert edinmekgerekmektedir: _1. Fosil kaynaklı, şu anda bilinmeyen erke kaynaklarına erişmek, 2. Eş değer erke kaynaklarına yönelerek bunların elde ediliş yöntemlerini geliştirmek; güneş, yel, yer, hidrojen gibi, 3. Var olan kaynakların tüketiminde azami ölçüde tutumlu davranmak. Kaba bir hesaplamayla Türkiye'de yılda yaklaşık atmış milyon ton taş kömürüne eşdeğer erkenin yalnızca konutların ısıtılmasında tüketildiği varsayılırsa, toplam erke tüketiminin de bugün % 70'e yakın bölümünün ancak dış alımla sağlandığı düşünülürse, diğer tüketim kesimlerinde olduğu gibi, konutların, daha doğrusu tüm yapıların ısıtılmasında erke artırımının zorunluluğu bir kez daha anlaşılmış olmaktadır. 2.SORUN Yapıların ısı yitiminin bilinen gerçekler çerçevesinde iki nedene bağlamak olanaklı gözükmektedir: 1. Yapının biçimlendirilmesinde yapılan yanlışlıklar, 2. Gereç seçiminde gösterilen yetersizlik. Gerçekten yapının biçimlendirilmesi ülkemizde son derece çarpık bir tasarım uygulamasını yansıtmaktadır. Balkonlar, çıkmalar, küçüklü büyüklü, çok sayıda binada yer almaktadır. Bunun yanında gereksiz yere köşelerde, cephelerde girintiler çıkıntılar, yanlış yüzey kaplaması (görüntü 3) yapılmaktadır. Bu uygulamalar, büyük ölçüde dışarı ile insan ilişkisini sağlamak ya da yapının görünümüne estetik kazandırmak ereğini gütÇizelge 1: Türkiye'de Birincil Erke Üretimi İle Tüketimi, 1000 t. petr. eşd. (DİE 2001) 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Üretim 25124 25139 26409 26021 26059 26259 26926 27536 28785 27059 27977 Tüketim 52633 53951 56298 59844 58676 63251 66887 71491 74112 76697 82270 Çizelge 2: Türkiye'de Elektrik ErkesiTüketim(il06kWh (DİE 2001) 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Toplam 46480 49283 53985 59237 61401 67394 74157 82885 87705 91202 98296 İnşaat Bayındırlık 398 373 507 631 720 937 1083 1085 1852 1187 1206 Mesken İçi Tüketim 9060 10833 11484 12559 14019 14493 16394 18885 20034 22584 23887 YALITIMA•GUSTO20S03 83
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=