!iteratürden çeviri türler için daha önemli güvenlik tekniği şartları aranmadığından, genel yapı test raporu olayı yeminli test dairelerince yerine getirilmektedir. Tahliye armatürlerinin aksine, pis su tesisatı için akustik açıdan bağlayıcı olan genel kurallar yoktur. Pis su tesisatında oluşan seslerin bina içinde duyulmaması için tesisat montajı sırasında önlem alınmalıdır. Bu arada, her binada pis su tesisatının bulunmasına ve tahliye armatürlerinin yanında en sık rastlanan tesisat kısımlarını oluşturmasına rağmen yapı akustiği bakımından hiçbir test zorunluluğu olmadığı ve hiçbir genel kontrol metodu bulunmadığı dikkate alınmalıdır. Bu husus uygulayıcıyı piyasada bulunan çeşitli pis su sistemleri arasında bir kıyaslama yapmasını önleyerek işini zorlaştırmakta bunun yanı sıra pazar şeffaflığını engellemektedir. Stuttgart'daki Frauenhofer Yapı Fiziği Enstitüsü'nün tesisat test düzeneği, bugün için bina tesisatının gerçeğe yakın bir şekilde kurularak test edilebileceği yegane yerdir (Resim 3). Binalardaki ölçümlerin aksine binadaki laboratuvarda tüm yapısal (inşai) şartlar önceden bilinmektedir. Öyle ki, yeniden yapılabilme ve kıyaslayabilme mümkündür [7]. Özellikle pis su tesisatının gürültü çıkarma mekanizmaları ve bunların iletilmesi kontrol edilebilmektedir. Laboratuvarda alınan sonuçlar kuşkusuz sadece bina tesisatının benzetmeleri için geçerlidir. Bu nedenle genel bir geçerliliği yoktur ve istenen her yapı için kullanılamaz. Buna rağmen burada yapılan benzetme şartlarındaki ölçümler, pratikte yapılan gerçek binalar için akustik bakımdan gerçeğe yakın sonuçlar vermektedir. 42 Avrupadaki gelişmeler Binalarda ses yalıtımı için Avrupa Normları çerçevesinde yapılan çalışmalar, Teknik Komitesinin (CEN/TC 126) iki çalışma grubu kanalıyla yürütülmekte olup "Bina Akustiği" başlığı altında pis su tesisatındaki gürültüleri de kapsamaktadır. 7 nolu çalışma grubu tesisat sistemleri gürültüsünü laboratuvarda test etme metodlarını araştırmaktadır. Bu çerçevede sıhhi tesisat gereçlerinin çıkardığı seslerin hava yoluyla olduğu kadar cisim yoluyla yayılmaları ve komşu mekanlara ne kadar azaltılarak geçtiği de araştırılmaktadır. Binadaki test metodları kuşkusuz, gerçek bir yapıda meydana gelen ses basınç seviyesinin önceden bilinmesine olanak tanımamaktadır. Bu husus 2 nolu çalışma grubunun görevi içine girmekte olup hava ve yürüme sesleri yalıtımının normlandırılmasıyla birlikte ele alınarak tesisattan çıkan gürültüleri Norm Fasikülü şeklinde değerlendirmektedir [8]. Fizik kuralları açısından armatürlerden :-···11 ~ • ·. ,:lm. . :r ~-.: ":,; __ .'i ~ • ·'1 ~ i~"- •.'· . . t-::~r- ;--' 1·"-·)~;ı r------? r·· ... r t~ ', Minerayl ünveya yumuşak plastik prefabrikboru kılıf. Resim 5. Kütle sesini emici pis su tesisat montajı (yangın koruma sınıflandırması yoktur). borulardan ve tesbit elemanlarından çıkan seslerin duvarlardan ve döşemelerden geçerek yayılmasının hesaplanabilmesi için şu verilere ihtiyaç vardır. • Ses çıkaran sıhhi gerece ait bilgiler (kuvvet düzeyi spektrumu, tesbit elemanlarına etki eden giriş empedansı). • Boru tesisatının montaj şekli (montaj şekline göre cisim sesi yalıtımı, sayısı, tesbit elemanlarının giriş empedansı. • Borunun cidarındaki cisim sesi iletimi ve boru içindeki sıvı hakkındaki bilgiler (yoğunluk, elastikiyet modülü, basınç yalıtımı). • Ses etkisine maruz kalan duvar ve döşemelere ait malzeme bilgileri (yoğunluk, elastikiyet modülü, yalıtım, sıkıştırma vs.). • Ses gelmesi istenmeyen mekandaki hacim akustiği özellikleri (hacim, duvarları ve tavanın ses yutma derecesi, yankılanma süresi). Bu Norm Fasikülü çalışmaları henüz başlangıçta bulunmakla beraber, hesaplama için gerekli yukarıda yazılı parametrelerin çokluğu ön bilgi eksikliklerini şimdiden göstermektedir. Zira gerekli olan değerler bugüne kadar normlaşmamıştır. Bu durumun neden olduğu bilgi eksikliği ve sıhhi tesisat ile boru tesisatının cisim sesi etkileri konusundaki yeterli olmayan bilgiler konunun açıklığa kavuşturulmasının güçleştirmektedir. Bu nedenle gerekli ön verilerin tamamlanmasının birkaç yıl alacağı ve ancak bundan sonra yeterli h·esaplamalarının nasıl yapılacağı belli olacaktır. Pis su tesisatındaki gürültülere karşı önlemler Pis su tesisatından çıkan gürültü-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=