teknik gürültü olarak algılanmaktadır. Bunun tersi de geçerlidir. Benzer bir perspektiften baktığımızda yine birden fazla kaynak tarafından yayımlanan gürültülerin dB cinsinden toplamı aritmetik olarak üst üste eklenmek suretiyle bulunamaz. Birden fazla kaynağın birarada yaratacağı ortak gürültü düzeyi tablo 3'de gösterilmektedir. Tablo 3 ro :3. 3O,...--,--....-....--,--,--,--,--,---,---, .>: ~251--ı--ı--ı-4--+-4-4--+-1----1 C: ~2D ı--ı-..µ,..-ı--ı--+-4-4--+-1----1 "' "' i1.S ~1.0 l!l '5 0.5 io.o 1..-;..ı......:-L.!1.i:.ı...:.....J.._J-J--L...-L--L_ı ~ O 1 2 3 4 5 $ 7 8 S 10 >- Gürültü düzeyleri arasındaki fark (dB) Tablo kullanımına bir örnek oluşturmak üzere diyelim ki biri 81 dB, diğeri de 85 dB düzeyinde iki gürültü kaynağı var. İkisi arasındaki 4 dB fark yatay eksenden bulunarak bu nokta yukarıdaki eğri ile dikeyde kesiştirilir. Kesişme noktasının yataydaki uzantısı olan 1,5 dB 85 (dB)'e eklenerek iki gürültünün bir aradaki şiddeti 86,5 dB bulunur. İkiden fazla gürültünün toplamını bulmak için de aynı yöntemle ikişer ikişer toplamlar yapılarak sonuca ulaşılabilir. lfolağımız 20 Hertz (bas) frekanstan 20 Kilohertz (tiz) frekansa kadarki gürültü aralığına tepki verebilmektedir. Kulağımız yüksek frekanslı tiz seslere karşı daha hassastır. Ancak yaş ilerledikçe de tiz seslerle ilgilialgılama yeteneği daha önce azalır. Gürültü Kaynağına Uzaklık Gürültü Düzeyini Nasıl Etkiler? Gürültü, kaynağından uzaklaştıkça azalmaktadır. Gürültü kaynağına uzaklık her ikiye katlandıkça gürültü düzeyi yaklaşık 3 dB azalmaktadır. (L) gürültü düzeyinin kaynağa 5 m mesafeden ölçüldüğünü varsayarsak 10 m uzaklıkta bu düzey L-3dB, 20 m uzaklıkta L-6dB, 80 m uzaklıkta ise L-12 dB düzeyine inmektedir. Ara değerler için interpolasyon yapılabilir. Binalarda yükseklik arttıkça yerdeki gürültü kaynaklarından uzaklaşılıyor olmaklabirlikte bunu dikkate almamak ve gürültü düzeyinde yüksekliğe bağlı indirimler yapmamak daha doğrudur. Çünkü yükseldikçe yeni gürültü kaynaklan eklenmekte ve çevredeki binalardan karşılıklı yansımalar olabilmektedir. Gürültü ve Yalıtım Düzeyinin Ölçümlenmesi Çeşitli malzemelerinve bu arada camın gürültü yalıtım değerlerinin saptanmasında gürültünün analizi önemlidir. Çeşitli kaynaklardan yayılan gürültü çeşitli frekanslardaki titreşimlerin bir karışımıdır. Yapı elemanları yalıtım açısından çeşitli frekans aralıklarındaki gürültü bileşenlerine karşı seçici davranmaktadır. Yani yalıtım değerleri farklı frekanslara göre değişiklikler göstermektedir. Bu nedenlerle bir malzemenin performansının tam olarak değerlendirilebilmesi için yalıtkanlığın frekans (Hertz) cinsinden dağılımının eğriler üzerinden incelenmesineihtiyaç vardır. Gürültünün frekans dilimlerindeki analizi genelde 100 Hz ile 4000 Hz arasında yapılmaktadır. Bazı analizler 125 Hı.den başlayarak ve her seferinde iki kat artırılarak 250, 500, 1000, 2000 ve 4000 Hz frekansları üzerinden 6 oktav bandındaki ölçümlere dayandırılırken daha detaylı analizler her 6 oktav band aralığının aynca üçe bölünmesi ile elde edilen 16 oktav bandı üzerinden yapılmaktadır. Tercihler ülkeden ülkeye veya bir standarttan diğerine değişmektedir. Türkiye ve AT'de bugün için geçerli EN, ISO, DiN 717-1 standardında ölçümler 100 Hz-3150Hz aralığındaki 16 üçte bir oktav bandı üzerinde yapılmaktadır. Ancak basit ve kestirme tercihler yapabilmek için bu derecede ayrıntılı analizler her zaman pratik ve gerekli değildir. Dış gürültü, camlamanın akustik performansı ve içte hedeflenen gürültü düzeyinin belirlenmesinde kolaylık amacıyla kullanılan tek sayılı değerlendirme yöntemlerine kısaca göz atalım. Ölçümlerin Değerlendirilmesi ve Tek Sayılı Yalıtım Değerleri Yapı Elemanlarının hava yolu ile taşınan ses karşısındaki yalıtım performansının frekanslara göre dağılımları eğrilerle gösterilir. Bundan yola Tablo 4. Çeşitli gürültü iklimlerini tanımlayan gürültü frekans gamı eğrileri i 100 1 ,. 90 ın ~ ·;;. ~ .....- ... ,._ ..... t-·- ..... ~ - ,, ..... ,,.. . r--... TRE N -r--..._ ı'--... Q) 80 N ,::, o 70 <.>- C vi --..... f\Ah'.. 11.Y~{LU. ~ t-.- - !"- - I"-. ,_ ,.,._ ,-.,__ - ........ - .......... <ll a:ı 60 ,,.,,.- ----~ (f) <lJ l<'/".'ı" lı lC' ,,ıı. ~ (/) ~() 1 ,,ı :!f)(l 300 400 500 600 1000 120112000 2400 .l 150 Frekans (Hz) Kaynak: Pilkingtoıı. YALITIM• ARALIK 2002 51
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=