Çelik yapılarda ytong kullanımı İnş. Yük.Müh.Cenk BAŞEĞMEZ Türk Ytong Sanayi A.Ş. Doğal filizden demir elde edilmesine tarih öncesi dönemlerde rastlanmaktadır. Kayıtlı olarak bu yöntemle demir elde edilmesi Mısır'da M.Ö.3000 yıllarına rastlamaktadır. Demirin ülkemizin bulunduğu Anadolu topraklarına girişinin Kafkasya'dan oluşan göçler ile M.Ö. 1500 yıllan civarında olduğu sanılmaktadır. Zira M.Ö 1200'li yıllarda Frigler ve Hititler'in bu malzemeyi etkin şekilde kullanabildiği görülmektedir. Demir 1500 •C ergimeye başlayan, düşük oranda Karbon içeren yumuşak bir malzemedir.Teknolojinin gelişmesiyle beraber demirin zayıf yönleri kısmen geliştirilerek sanayide kullanılmaya başlanmıştır. 18. yy'da yüksek fırınların ortaya çıkmasıyla çelik üretimine başlanmış daha sonra ısıl işlemler veya soğuk işlemler ve alaşımlar ile çelik kullanılacak işe göre nitelikler kazanarak günümüz teknolojisinin vazgeçilmezi haline gelmiştir. Çeliğin İnşaatlarda Kullanımı: Çeliğin inşaatlarda kullanılması ilk önce köprüler vasıtasıyla oldu. İlk dövme çelikten köprü 1846 yılında İngiltere'de yapılan Brittannia köprüsüdür ve orta açıklığı yaklaşık 140 m civarındadır. Daha sonra ilk asma çelik köprü Brunel'deki Cliftonköprüsüdür ve bittiğinde tarih 1864'ü göstermektedir. Daha sonra geniş açıklıkların geçilmesi gerekli olan yerlerde sergi sarayları, spor salonları, haller, istasyonlarda çeliğin üstün özelliklerinden faydalanılmıştır. İlk çelik konutlardan bir tanesi (konutiş merkezi) yapım tarihi 1887 olan New York'taki Tacoma Building binasıdır. Daha sonra pek çok yapı çeliğin avantajlarından faydalanmıştır. Estetik ve tasarım olarak ilgi çeken binalardan bir tanesi de Pittsburgh Amerika'daki IBM binasıdır( 1951). İnşaatlarda özellikle taşıyıcı yapı malzemesi olarak kullanılan çeliğin avantajlarından bahsetmek gerekirse, ilk söylenmesi gereken yüksek mukavemetlibir malzeme olmasıdır. Yani zati ağırlığının taşıyabildiği yararlı yüke oranı çok küçüktür. Yani çelik yapı elemanları kullanılarak yapılan yapılar daha hafiftirler. Aynca çeliğin çekme mukavemeti yaklaşık olarak basınç mukavemetine eşittir. Böylelikle çok daha geniş açıklıkların geçilmesi (köprüler, hangarlar) ya da çok daha hafif yapıların yapılabilmesi (yüksek katlı binalar, gökdelenler) mümkün olmaktadır. Dolayısıyla çelik yapıların en önemli avantajlarından birisi de hafif olmasıdır. Çelik yapıların bir diğer özelliği de hava şartlarına bağlı kalmayan yapım süresidir. Atölyelerde milimetre ölçülerinde kesilebilen çelik, işlendikten sonra sadece montaj aşamasında şantiye şartlarına bağımlı kalmaktadır. Aynca çelik yapı elemanı monte edildiği anda tam yük ile çalışabilir. Kısacası inşaat (yapım) süresi kesinlikle kısalmaktadır. Çelikten yapı elemanları gerekli görülen durumlarda yerinden çıkartılabilmekte ve yenisiyledeğiştirilebilmektedir. Aynca uygun bir planlama ile az iskelelibir inşaat yapımı söz konusudur. Elbette bu kadar üstün niteliğinin yanında çelik yapı elemanlarının bazı sakıncalı nitelikleri de vardır. Bunlardan bir tanesi yüksek sıcaklık derecelerinde görülen hızlı mukavemet kaybıdır. Diğer bir deyişle yangın çelik yapının başlıca risklerinden bir tanesidir. Aynca ısıyı iyi ilettiğinden yangın hızla yayılır. Benzer şekilde ses dalgaları veya titreşimleri için de çelik yapı elemanları iyi birer iletkendirler. Bu bilgiler ışığında çelik yapıların en önemli sorunlarından birinin yalıtım olduğu söylenebilir. Aynca çelik yapılarda özellikle çelik kirişler taşıma emniyetini sağlıyor olsalar bile yükler altında gözle fark edilebilen sehimler yaparlar. Bu sehim probleminin oluşmaması için çelik yapıların karakteristiklerine uygun hafiflikte yapı elemanları seçilmesi olumlu bir yaklaşımdır. Bu bilgilerin ışığında yapıda kullanılan çeliğin, kullanım amacına ve karakterine uygun yapı malzemelerinden birisi olan gazbeton konusunda biraz bilgi edinelim. YALITIM• EKiM 2002 3 9
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=