teknik altında ve 50 yıl sonunda % 2 deformasyonda taşıdığı maksimum yük. TS 11989 no'lu standardta özellikle çatı, döşeme ve bodrum duvarı gibi yük taşıyan uygulamalarda beyan edilmesi istenmektedir. Diğer uygulamalarda kullanıldığı detaya uygun olarak bükülme dayanımı (flexuralstrength), çekme dayanımı (tensile strength) (yüzeylere dik veya paralel), kesme dayanımı (shear strength) gibi mekanik dayanımlar söz konusudur. Özellikle çatı, döşeme ve bodrum duvarı gibi yük taşıyan uygulamalarda kullanılan ısı yalıtım malzemelerinin seçiminde basma ve sünme dayanımları oldukça önemli malzeme özellikleridir. Örneğin dikey basma dayanımı minimum 300 kPa yani 30 ton/m2 (TS 11989'a göre C3 sınıfı) olan bir haddeden çekilmiş polistiren levhayı ele alalım. İlk aklımıza gelen bu çatının bir metrekaresinin 30 ton taşımasına gerek olmadığıdır ve bu da doğrudur. Burada kastedilen bu çatının metrekare başına 30 Ters Çatı Detayı ı. uoşeme oeıonu 2. Meyil betonu 0. :::;u yaıııım onusu 4. Roofmate SL ısı yalıtım levhası ton taşıyacağı değildir. Bu levhanın en kritik durum olan akma sınırında taşıyabildiği yüktür, uygulandığı tedayda ise uzun süreli yüklere maruz kalacaktır ve zamanla yük taşıma öezillikleri zayıflayarak kalınlığını kaybedecektir. Öyleyse burada önemli olan sünme dayanımıdır. Örneğimizde yer alan levhanın sünme dayanımı 110 kPa yani 11 ton/m2 = 1,1 kg/cm21dir. Bir diğer önemli husus çatı ve döşemelerimizin bulunduğu iklim bölgesine ve gereken k (U)değerine göre farklı kalınlıklarda kullanılmasıdır. Örneğin; İzmir'deki bir çatı için 3 cm., Ankara'daki bir çatı için 5 cm., Erzurum'daki bir çatı için ise 8 cm. kalınlığında bir ısı yalıtım levhası kullandığımızda veya aynı yapının farklı ısılardaki iki ayrı mahali için iki ayrı kalınlık kullanmamız gerektiğinde, her kalınlık gerekli olan minimum basma ve sünme değerini sağlamalıdır. Özellikle kalınlık arttıkça basma ve sünme dayanımları artan bir malzeme olan haddeden çekilmiş polistren 1. Döşeme betonu 2. Meyil betonu 3. Su yalıtım örtüsü köpük levhalarda 20, 30 ve 40 mm. gibi düşük kalınlıklarda yukarıdaki örnekte bahsedilen basma ve sünme dayanımlarını sağlayabilmek için daha yüksek yoğunluklarda üretim yapılması gerekmektedir. Böylece üretici firma tarafından örneğin çatı uygulamalarında kullanıldığı belirtilen ürün tipinin içerdiği tüm kalınlıklar, gerekli olan minimumbasma ve sünme dayanımlarına sahip olmalıdır. Haddeden çekilmiş polistiren köpük levhalarda yukarıda tanımlanan basma ve sünme dayanımlarını etkileyen en önemli iki özellik yoğunluk ve hücre konumlandırılmasıdır. Yoğunluk tek başına bir performans özelliği olmamakla beraber lamda, su emme, basma ve sünme dayanımı ve hücre büyüklüğü gibi ürün performansını doğrudan etkileyen ürün özelliklerini belirleyen oldukça önemli bir parametredir. Hücre konumlandırması ise hücrelerin gelişen teknoloji ile dikey konumlandırılabilmesisonucunda dikey basma ve sünme dayanımlarını artırmaktadır. El 4. Roofmate SL ısı yalıtım levhası 5. Ayırıcı tabaka (keçe, jeotekstil vb.) 5. Ayırıcı tabaka (keçe, jeotekstil vb.) ö. Çakıl (0 4-8 mm., min. 2 cm) 6. Çakıl (0 16-32 mm., min. 5 cm) 7. Harç 8. Karo Kaplama Gezilebilir Çatı Gezilmeyen Çatı YAUTIM • ARALIK 2001 43
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=