teknik titreşim yayan büyük makinaların et• kileri; zayıf zemin nedeni ile yoldan geçen ağır tonajlı araçların etkileri; bina içinde veya dışında kompresör· lü araçlar ile kırma; delme işlemleri; depremler; beton dökümü ve/veya sıva yapımı sırasında çok yakınlarda vibrasyonlu çalışma yapılması 2. Yapısal çatlaklarve nedenleri; Kalitesiz Beton/Sıva Beton ve sıva bileşenlerinin kombinasyonlarının yanlış olması, (ki, ülkemizde en sık rastlanan sorunlardandır.) Farklı Ya• pı Elemanlarının Birleşimleri (doğra· ma ile sıvanın birleşimi gibi) 3. Binanın boyutsadl eformasyon çatlakları ve nedenleri; TermikGerilmeler: Yaz ile kış mevsi• mi arasında 40°C'lık bir sıcaklık far• kı, 30 m'lik bir beton zemin kapla· masında, 1,2 cm.lik bir boyut değişimine neden olduğu gibi, yüksek ısı kaynaklarına yakınlık ve çelik konst· rüksüyonlu yapıların yanlış detay ÇÖ· zümleri de boyutsal deformasyona neden olur. 4. Fuga çatlakları ve nedenleri: Detay çözümlemeleri veya zorunlulukları nedeni ile dış cephe yüzeylerinde oluşturulan fugalar farklı yüzeysel gerilmelere neden olduklarından ra· hatlıkla çatlarlar. Kimyasal/AtmosferikNedenler: 1. Gözenekli malzemelerin nemin ta• şınmasına neden olmalarından dola• yı, nemin soğuk katmanla karşılaşıp, yoğuşarak suya dönüşmesi ve bu su• yun buzlaşarak hacminin artması se• bebi ile, malzemelerde deformasyon oluşması ve malzemelerin kırılması, 2. Özelliklehava kirliliği olan yerler· de, karbondioksit'in, çok veya az oranda, korunmamış beton ve sıvalara nufuz etmesi. Bu olay,beton veya sıvanın pH değerini düşürür. Binanın taşıyıcı ve taşı• yıcı olmayan demir donatılan, beton ve sıva içinde bulunan nem ve oksi• ÇATLAK GENİŞLİĞİ SICAKLIK SAAT (mm) ('C) 3,0 • 9,0 01.00 2,7 + 1,0 13.00 3,3 • 15,0 02.00 2,4 + 2,0 14.00 2,9 • 12,0 03.00 2, 1 + 4,0 15.00 2,6 • 3,0 04.00 2,4 +3,0 16.00 ÇATLAK GENİŞLİĞİ SICAKLIK SAAT (mm) 0,3 1,3 0,3 1,2 0,6 1, 1 jenin de etkisiyle, paslanmaya baş• lar. Pas oluşumu sonucunda hacim artması nedeni ile demir donatı yüzeyi genleşir, beton ve sıvalarda pat• lama ve çatlak oluşumları görülür. Beton dökümünde, gerekli pas paylarının oluşmasına beton imalatların· da özen gösterilmemesi,bu etkinin çabuklaşmasına yol açmaktadır. Çatlak Hareketleri: Çatlaklar, ortam ısısına bağlı olarak genişleyip daralırlar. Özelliklebahar aylarının sabah saatlerinde, dış cephelerde oldukça belirgin olan çatlak• !arın, öğle saatlerinde çıplak göz ile seçilememesininnedeni budur. Yukarıdaki tabloda kış aylarında, gün içinde değişik saatlarde, 12 saat• lik dilimlerde, beton/sıva yüzeylerde yapılan ölçümler ve aralarındaki farklar görülmektedir. ('C) 25,0 13.00 10,0 02.00 25,0 14.00 13,0 03.00 25,0 15.00 16,0 04.00 . l5°C ila + 4°C 'lık aralıkta, çatlak boyutunda 3,3mm. den 2,1 mm.'ye kadar değişim olabilmektedir. Bu olay sırasında, donma ve çözülmeler• den dolayı oluşabilecek deformasyo• nu da göz önüne alırsak, bu tür bir çatlağı olan yüzeyde gerekli önlem• ler alınmaz ise, çok kısa sürede yü• zeydeki boya dökülecek, daha sonrasında sıva ve/veya beton yüzeyinde de hasarlar oluşacaktır. Bu çatlağın, yaz aylarındaki genişliği ve sıcaklığa bağlı olarak, günün değişik saatlerindeki davranışı da aşağıda belirtilmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi, yaz aylarında çatlak genişliği 0,3mm. ile 1,3mm. arasında değişmektedir. Sonuç olarak, donma/çözülme etkisinin olmayacağı yaz ortamında hasar, kış aylarına göre daha düşük olacaktır. a YALITIM• EKiM 2001 43
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=