bilimse_l________ _ Şekil 5.l'den görüldüğü gibi, burkulmagerilmesiek-santrisiten, arinlik ve profilparametrelerinvee özellikle yüksek sıcaklık etkisine bağlı olmaktadır [12]. Şekil 4.3 de verilen malzeme karakteristikleri ile hazırlanan ve Şekil 5.1 de verilen abaklarda, oda sıcaklığında malzemeninakmalimiti CTk = 220 MPa olarak seçilmiştir. Ayrıca Bölüm 4.3 de belirtildiği gibi burkulma eğrilerinde sıcaklığa bağlı malzeme karakteristikleri kullanılmıştır. Şekiller, belirli bir "I;" rölatif eksantrisitesiiçin hazırlanmış olup bu değer, etki edenyükünsimetrieksenine göre olan "e" eksantrisitesinin, burkulma doğrultusundaki "d" profil yüksekliğine bölünmesi ile elde edilmektedir (I; - e/d, bağıntı 4.9). Şekil 5.1 in incelenmesinden görüleceği gibi rölatif kritik gerilme, 100 C ye kadarolan sıcaklıklar için narinliğin, ıc:;;100 arasında kalması durumunda %10'a varan artışlar gös-termektedir. Bu saptamaya en büyük etken, çeliğe ait malzemenin yüksek sıcaklıktaki malzeme özellikleri olmaktadır. Şekil 4.3 incelendiğinde, yapı çeliğine ait dayanım ge-rilmesinin yukarıda verilen sıcaklık limitleri arasında artış gösterdiği belli olmaktadır. Narinliği 100 olan bir çelik kolonda sıcaklıkların 500 •C'ye ulaşması durumunda kritik gerilme yaklaşık olarak crk-0.38.220-83.6 MPa düzeyinde olmaktadır. Bu kolonun kesitinin IPBv 220 olması durumunda P, kritik yükü ~1.25 MNolacaktır. 5. Sonuç: Bu çalışmada, yangın etkisinemaruz kalabilecek yalıtımsız ve pratikte çok rastlanan, merkezi yüklü çelik kolonların yangın direncini kolaylıkla saptamada kullanılabilecek bir abak hazırlanmıştır. Bu abağın hazırlanması-için -öncelikle, • geliştirilenteorinin sonuçları deneyler ile karşılaştırılmıştır. Teoride, yangın etkimesi durumunda, merkezi yüklü kolonların burkulma yükünün deği-şimi saptanmıştır. Bu amaçla, ilk olarak, yalıtımsız çelik profillerde sıcaklık artımı hesaplanmış ve bulunan sonuçların deney sonuçları ile karşılaştırılması yapılmıştır. Sonuçların uyumlu olduğu görülerek ikinci adımda, çelik kolonların taşıma gücü elde edilmiştir. SFB148 de yapılan yangın deneylerinin sonuçları, elde edilen nümerik sonuçlarla karşılaştırılmış ve burada da iyi bir uyumun bulunduğu saptanmıştır. Her iki karşılaştırmanın tatmin edici olması nedeniyle, üçüncü adımda, pratikte merkezi yüklü yalıtımsız ve simetrik profilli çelik kolonların, yangın direncinin, kolaylıkla be-lirlenmesinde yararlı olabilecek bir abak hazırlanmıştır. Şekil 5.1 de verilen abak St37 çeliği için geçerli olup, diğer üstün kaliteli çelikler için lineer olarak kullanılması, ~%10-15 kadar emniyetli tarafta kalmayansonuçlarvermektedir. Kaynaklar: [l] HAKSEVER,A. et al: ııNatürlicher Brand und seine Einflubparameter", SFB148 Forschungsbericht, TU-Braunschweig, (Germany, 1983). [2] SFINTESCO, D.: "Bemessung von Stahl und Verbundbauwerken gegen Brandeinwirkungen". Einführungsbericht zum 10. Kongress d. IVBM, Tokyo, (1976) [3] LIE, T. T., HARMATHY,T. Z.: "Fireenduranceof concrete-protected steel columns", ACI-Journal, --- Januar (1974). [4] STANZAK,W. W., LIE, T. T.: "Fireresistanceof unprotected steel columns". Journal of the structural division, May,(1973). [5] PETIERSSON, O., MAGNUSSON,S. E.., THOR, J.:"Fireengineeringdesignof steel struc-tures"S. wedish Institute of Steel Construction, Stockholm, (Sweden)., Publ. No. 50, (1970). [6] CULVER,C. G. : "Steel column buckling under thermal gradients". Journal of the Struc-tural Division. August, (1972). [7] STANKE,J.: "Prüfung und Beurteilung des Brandverhaltens von Stahlstützen". Forschungsberichte VDI-Zeitung, Oktober, (1970). [8] HOFFEND, F.:"Das Brandverhalten von Stahlstützen", SFB148 Forschungsbericht, TU-Braunschweig, (Germany, 1977). [9] KORDINA,K, MEYER-OTIENS, C.: "Beton Brandschutz Handbuch", Beton-Verlag, (1981). [10] SCHNEIDER, U., HAKSEVER, A.: "Bestimmung der aquivalenten Branddauer"., iBMB der TU-Braunschweig, (Germany, 1976). [11] HAKSEVER,A., MEYEROTIENS, C.: "Brandverhalten von brettschichtverleimten Holzstützen", Forschungsbeitrage für die Baupraxis. Ver!. Wilhelm Ernst&Sohn., (1979) · · [-12]-EUROPEAN-GONVEN'l'ION-·- FOR STEELWORK., 11DimensionalBuckling Curves". August. (1972). YAL\TIM • HAZiRAN2001 3 3
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=