bilimse_l________ -----'- ,, . [N/mmj 2so1 ı--~-~-~-~ •-·- Sfintesco Pettersson 200 cr},k=320N/m2 m ~ • ~.'"' E 150 ·fi -~ t. o ,,, 100 'C " •...._ 1 1 "'-., " ıo 100 110 200 - Kolon Narinliği ' Şekil 2.1. Muhtelif sıcaklıMarda n.ırinfiğe bağlı oJ;mıkkritik gerilmelerin değişimi [2, 5]. boyunca meydana gelen sıcaklık dağılımları ile bir-likte ısınma hızının da önemli etkisinin o\-duğunu göstermiştir [5, 6, 7]. Nümerik olarak kritik sıcaklığın saptanması, kolonlara ait taşıma gücü diyagramlarının hazırlanması ile mümkün olmaktadır. Taşıma gücü diyagramlarında, kritik gerilme kolonun narinliğine bağlı olarak elde edilmekte ve profil sıcaklığı parametre olarak kullanılmaktadır. Şekil 2.l'de sözü edilen bu prensip merkezi yüklü kolonlar için gösterilmiştir. K o r; 1000 !- Kritik gerilmelerin hesabında, kolonda istenmeyen bir eksantrisitenin varlığı kabul edilmiş, bununla beraber, ortaya konan abakların geçerliliği deneylerle kanıtlanmamıştır. Gerçek boyutlardaki çelik yapı elemanları ile deneyler, 70 li yılların sonunda başlamış ve sistematik bir inceleme, SFB148 araştırma projesi kapsamında, 80 li yılların ortalarına kadar sürmüştür [8]. Bu nedenle ortaya konan teorilerin ve geliştirilen hesap programlarının gözden geçirilmesizorunlu olmuştur. Bu çalışmada yapılacak teorik incelemelerin amacı, yalıtımsız çelik kolonlar için Şekil 2.l'e benzer taşıma gücü diyagramları hazırlamak olacaktır. Bu diyagramlar hazırlanırken, hesap programının deney sonuçlarını önceden belirlemedeki etkinliği tanıtılacaktır. Bu amaçla, St 37 çelik malzemesinin mekanik özelliklerinin sıcaklığa bağlı olarak değişimi, SFB148 de yapılan araştırma sonuçlarına göre göz önüne alınacaktır. 3. Yangın Gazı Sıcaklıkları Yapı elemanlarının yangın boyut-laması halen, ISO 834 Yangın Eğrisi göz önünde tutu-larak yapılmaktadır (Şekil 3.1). Standart Yangın Eğrisi, sı-caklıkların sürekli arttığı logarit- ~ soo1-c,.ç,,,x~,.;.e'4",,--.L-_J_ __ _J__-1 µ. ı !S0834 T-'l;,•34Slg. {Bt•II TOLERANSBÖLGESi l::0001----1---1---+-+---+-----I Başlangıç Sıcnk11ğı T0 _______ ,,_ o 30 60 90 120 150 min Zaman t Şekil 3.1. Standartyangm eğrisi ve toler.ıııs bölges[i8]. mik bir Sıcaklık-Zaman Bağıntısı olup, çeşitli boyutlardaki yangın odalarında yapılan yangın deneylerinden elde edilmiştir. Bu durumda boyutlaması yapılacak yapı ele-manı için sıcaklık etkimesi, belirli bir sıcaklık-zaman bağıntısı ile tatbik edilmektedir. DiN 4102 Kısım 2 de yapılması gereken deneyler ve belirli yapı elemanlarının yangın-dirençleri üzerine ge-rekli açıklamalar bul unmaktadır [9]. Her ne kadar JSO 834 yangın eğri-sinin tarifi tecrübelerin ışığında, sadece mühendislik prensipleri üzerine belir-lenmiş ise de, seçilen yangın eğrisinin meydana gelebilecek diğer tabii yangın gelişimlerinin bir zarf eğrisi olarak tanımlanması doğru değildir. Son zamanlarda yapılan çok sayıdaki yangın deneylerinde [l], sıcaklık geli-şiınlerinin norın yan-gın eğrisinin üstünde veya al-tında kalan sonuçlar verdiği gözlenmiştir. 4. İzolesiz Çelik Profillerin Yangın Davranışı: 4.1. Kesit Sıcaklıkları: Sıcak yangın gazları ile çelik profil kesitine 6.t zaman aralığında, sınır tabakasından geçen Q ısı miktarı, çelik profilin birim uzunluğu için (4.1) bağıntısına göre hesaplanabilir Q=h.A,.(T,-T,).t.t [J/m] (4.1) Yukarıdaki bağıntıda h : Çelik profil kesiti ile yangın gazları arasındaki sınır tabakasına ait ısı taşınım katsayısı [W/m'.K] A,: Birim uzunluktaki çelik profilin kesiti [m'/m] Tı: Yangın yerinde t anındaki yangın gazı sıcal,liğı[K]-· T,: Çelik profile ait t anındaki kesit sıcaklığı [Ki ılt: Zaman aralığı [s] YAUTIM • HAZiRAN2001 2 9
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=