Eksenel Basınca Maruz Çelik Yapı Kolonlarının Yangın Direnci; ( 1. Bölüm Yalıtımsız Kolonlar) Ayşen HAKSEVER· Prof. Dr. Ataman HAKSEVER Fırat Üniversitesi Çelik yapı elemanlarının ve sistemlerinin yangın etkiınesine karşı yapısal korunumunda yakın zamanda, gerek malzeme ve gerekse yöntemler açısından önemli gelişmeler olmuştur. Çelik yapı elemanlarında uygulanacak yalıtı-mın başlıca görevi, yangın durumunda, bu malzemede ısınma hızını ve sı-caklık artışını sınırlamak ve sonuçta elamanın mukavemet kayıplarını önlemek ve böylelikle taşıyıcı elemana belirli bir yangın direnci kazandırmaktır. Çeliğin ısı iletim katsayısı, diğer yapı malzemelerine göre oldukça yüksek olduğundan yangın direnci çok düşüktür. Normal çelik yapı elemanlannda bu direnç JSO 834 yangın eğrisine göre 10-15 dakika arasında değişirken, masif çelik profillerde 30 dakikaya kadar çık-abilmektedir. Bu nedenle yalıtımsız çelik yapı elemanları ile normun gerektirdiği yangın direncini sağlayan (DiN 4102, EC-6 ve TSE 4065) bir yapı sistemi meydana getir-mek oldukça zordur. 1. Giriş Çelik yapı elemanlannın yangın direncini arttırmak amacıyla kullanılan en basit yöntem, bu elemanların etrafını tuğla ile örmek veya etrafına kalıp beton dökmektir. Günümüzde bu yöntemler değerini olduk2 8 YALITIM• HAZiRAN2001 ça yi-tirmiştir. Ayrıca bu şekilde bir yalıtıma gidilmesi durumunda, çe-lik yapı elemanlannın hafifliği, küçük boyutlara sahip olması ve çabuk inşaat yapabilme gibi sağ-layacağı yararlar da kaybedilmektedir. Kompozit sistemlerde betonarme ve çelik profillerin kulla-nılması çok özel durumlarda uygulama alanı bu-lurken, teknolojide daha çok hafif ve kolayca tatbik edilebilen yalıtım malzemeleri ön sıraya çıkmaktadır. Bu çalışmada, özellikle burkulmaya maruz çelik kolonların yangın diren- ,.,,,--~-~-----, nooı--+---, - Yangın Sür~si [dnkJ Şekil 1.1. Norm yangın eğirisinin çeşitli y,ıngııı deneyleriile kcırşıhıştırılması { 1] ci, kolonlarda her hangi bir yalıtım malzemesinin kullanılmaması durumuna göre belirlenecektir. Çelik profilde göçmeye neden olacak kritik sıcaklık belirle-nirken, çeliğe ait yüksek sıcaklık malzeme özel-likleri, değişen yangın sıcaklıklarına bağlı olarak göz önüne alınacaktır. Çalışma 3 bölümden meydana gelmektedir. I. Bölümde yalıtımsız çelik kolonların, il. Bölümde yalıtımlı çelik kolonların yangın davranışları 1SO 834 yangın etkiınesine göre incelenecektir. III. Bölümde de yalıtımsız ve yalıtımlı çelik kolonların yangın dirençleri, mevcut yangın yüklerine göre tabii bir yangın etkimesi durumu için tanıtılacaktır. 2. Çelik Kolonların Yangın Davranışı Çelik kolonların yangın direnci 70 li yılların başından itibaren, nümerik olarak incelenmiştir. Bu inceleme sonucu profil ke-sitine bağlı olarak çelik kolon için yangında, göçmeye neden olacak, sabit bir kritik sıcaklık saptanmıştır [3,4]. Daha sonra, ya-pılan gerek deneysel ve gerekse teorik ça-lışmalar, çelik kolonun yangın direnci üze-rine narinlik, yükün şiddeti ve konumu, çelik profilin imalat gerilmeleri, profilin şekli, gerek kesit ve gerekse kolon ekseni
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=