makale__________ _ maktadır. Özellikle ticari amaçlı binalarda, ülkemizde pasif sistemlerle ilgili hiç uygulama yapılmıyor denilebilir. 3. TS 825'in Katkısı: Uluslararası yönetmelik ve standardlara göre yeni revize edilen "TS 825 Binalarda Yalıtım Kuralları" standardı [6], enerji verimliliği kavramı içinde sadece ısınma amaçlı enerjigereksiniminin azaltılma.sına yönelik bir standarddır. Bir binanın soğutma, havalandırma ve aydınlatma amaçlı enerji gereksiniminihesaplamayave sınırlandırmaya yönelik standard ve yönetmelikler ülkemizde mevcut değildir. TS 825, uluslararası eğilimlere paralel olarak ve hesap kolaylığı sağladığı için sabit rejim esaslarını kabul etmektedir. Ancak tüm olarak daha gerçekçi değerlere yaklaşabilmek için, formüldeki iklimle ilgili değişkenler (dış hava sıcaklığı, güneş enerjisi kazancı ve kazanç kullanım faktörü) aylık ortalamalar halinde girilmekte ve aylık enerji gereksinimlerinin toplamından yıllık enerji geriksinimine geçilmektedir. Sabit rejime dayalı hesaplar, binadaki ısıl konfor şartlarının kalitesini ve sürekliliğini incelemeye imkan tanımamaktadır. Yakın gelecekte hesaplarının periyodik rejimi esas alacak şekilde geliştirilmesi gerekmektedir. Bu standardın amacının öncelikle net bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Bu standardın hedefi, binaların enerji verimliliği yüksek olacak şekilde tasarlanması, detaylandırılması ve buna uygun malzeme seçiminin belirlenmesidir. Bu standard "kalorifer tesisatı hesap standardı" değildir. Mamafih, kalorifer tesisatı hesapları için ilk yapılması gereken binanın ısıtma yükününhesaplanmasıdır ki, TS 825'in esası bu rakamın belirlenmesvi e sınırlandırılmasıdır. Dolayısıyla da, kalorifer tesisatını hesaplayacak makine mühendislerini de yakından ilgilendirmektedir. Ancak standardın hedef kitlesi mimarlar, hedefi ise enerji etkin binaların tasarımının gerçeklenmesidir. Tasarım aşamasında hesapların sürekli tekrarlanması 2 8 YALITIM • N)SAN 2000 ve en düşük enerji gereksinimine sahip tasarımın araştırılması gerekir.Bu sebeple standardda belirtilen hesap kurallarının kolay olmasına rağmen elle değil, bilgisayar aracılığı ile hızlı bir şekilde yapılması gerekir. TS 825'de kullanılan ana eşitlik: Oay : Binanın aylık ısıtma enerjisi ihtiyacı. (Joule) Binanın aylık yakıt ihtiyacını bulmak için bu sistemin ısıl verimine ve yakıtın ısıl değerine bölünmesi gerekir. H : Binanın özgül ısı kaybı (W/K) T1 : Aylık ortalama iç ortam sıcaklığı (sabit alınır) ('C veya K) Td.ay : Aylık ortalama dış ortam sıcaklığı (' C veya K) 11ay : Kazançlar için aylık ortalama kullanım faktörü (-) <!>1 : Aylık ortalama iç kazançlar (sabit alınır) (W) <l>g,a:y Aylık ortalama güneş enerjisi kazancı (W) : Zaman (saniye olarak bir ay=86400x30) (s) Formülde sol taraftaki ilk terim binadan gerçekleşen kayıpları "W" biriminde (binanın tümünde 1 saniyede iletilen ısı enerjisi miktarını Joule olarak) vermekte, sağ tarafındaki terim ise binada ısıtma sisteminin dışında gerçekleşen kazançları "W" biriminde ifade etmektedir. Kazançlar içinde güneş enerjisi kazançları ayrı bir şekilde hesaplanır ifade edilmektedir. Kazançların % 100 oranında değerlendirilmesi her zaman mümkün değildir. Bunun sebebi, özellikle bahar aylarında kazançların bir bölümünün açılan pencerelerle tekrar kaybedilmesi, diğeri ise iç yüzeye yakın malzemelerde depolanan ısı enerjisidir. Bu sebeple kazançlar 11ile gösterilen bir veya birden küçük olan bir katsayısı ile çarpılmaktaır. 11için verilen formül, yine uluslararası standardlarda verilen amprik bir farmüldür. Yani çok sayıda binada gerçekleştirilen ölçüm sonuçlarının bir grafiğe işlenmesi ile elde edilmiş noktalara en uygun şekilde geçirilen eğrinin matematiksel ifadesidir. Kayıpların hesaplanmasında havalandırma ve hava kaçaklarından oluşan ısı kayıplarının dikkate alınması standardın olumlu özelliklerinden birisidir. ısı köprülerinin de dikkate alınması ise, mimarı doğru malzeme seçimineve detay çözümüne teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Eğer bina ölçeğinde ısı köprüleri giderilmez ise, binanın enerji gereksinimini daha fazla çıkacak ve standardın istediği değerlere ulaşabilmek için kullanılması gereken yalıtım masrafı da artacaktır. Yoğuşma tahkikinin istenmesi de standardın olumlu özelliklerinden biri olmakla beraber, yoğuşma halinde elemanın ısı iletkenliğinde (U-değerinde) nasıl bir artış meydana geleceğinin belirtilmemesi bu olumlu özelliği yok etmektedir. Güneş enerjisi kazançlarının hesabında saydam alanlardan içeri girebilen direkt güneş ışınımı dikkate alınmaktadır. Pencerelerinyönlendirilmesi ve boyutlandırılması güneş enerjisi kazancı önemli miktarda değiştirebilecektir. Tasarımın güneş enerjisi kazancını artıracak şekilde gerçekleştirilmesi halinde, aynı enerji gereksinimi içni gerekli olan binanın yalıtım maliyeti düşecektir. Mimarın tasarladığı binanın enerji gereksinimini tasarım aşamasında düşürmesi ve böylece yalıtım masrafları ile ısıtma tesisatı masraflarını ve/veya işletme masraflarını minimize edebilmesi için değiştirebileceği parametreler aşağıda belirtilmiştir: Binanın hacim/ısı kaybeden alan oranı. Pencere alanı ve yönü. Bina kabuğunu (apak ve saydam kısımlar) oluşturan elemanların yalıtım değeri. Yalıtım tekniği (ısı köprüleri ve yoğuşma açısından). Hava kaçaklarının kontrolu. Aşağıdaki Şekil 2-3 arasında U-değeri-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=