BAU Teknolojileri Dergisi 10. Sayı (Temmuz-Ağustos 2023)

14 BAU TEKNOLOJİLERİ • Temmuz-Ağustos / 2023 Japon deprem yönetmeliğinin uygulamış olduğu bir diğer amprik formül ise minimum burulma rijitliği kontrolüdür. Bu madde ile yapıdaki eksentrisite ile yapının burulma direnci arasındaki oranı belirli bir katsayı ile sınırlandırılıp yapının deprem performansı maksimum seviyeye çıkarıl- maktadır. 7 Bu 2 maddenin yönetmeliğimize girmesiyle 0.4g olan bölge için her iki şartı sağlayan sistem aşağıdaki gibi kurula- bilir. (Yapı ağırlığı 1400 ton) SONUÇ: Mühendislik yaklaşımı olarak sonuç kesinliği olmayan hesaplamalarda güvenlik payı konulması elzemdir. Bu bağ- lamda hem betonarme yapının hakim periyodunun bulun- ması (çatlamış/çatlamamış kesit rijitlikleri, yapısal olmayan elemanların yapı periyoduna etkisi vs.) hem de spektrum köşe periyodlarının (Ta, Tb) bulunması (yapının hiperstatik derecesi, sönümleme oranı, zemin ve deprem parametreleri belirsizliği vb.) kendi içerisinde ayrı ayrı belirsizlikler içer- mektedir. Bu sebeple yapının deprem yükünü maksimum seviyede hissettiği Ta-Tb aralığının geniş tutulması güvenlik payı olarak düşünülebilir. Fakat 2018 deprem yönetmeliği ile Tb’nin geri çekilip çatlamış kesit rijitlikleri kullanılmasıyla yapı periyodlarının artırılması, bu yaklaşımla örtüşmemek- tedir. Yukarıdaki örnekte de görüldüğü gibi deprem yükleri yüzde 50’den daha çok azalmıştır. Türkiye’deki yapıların kat adetleri göz önüne alındığında yapı stokunun büyük bir kısmı bu deprem yükü azalmasından etkilenmektedir. Japon Deprem şartnamesi ya da 2007 D.Y.’de olduğu gibi Tb değerlerinin güvenlik katsayısı bağlamında artırılması gerekmektedir. Yönetmeliğimizde deprem perdesi kullanımı şartı olma- dığı için yüksek dayanımlı betonla birlikte çok narin sistemler ortaya çıkabilmektedir. Yukarıdaki 6 katlı yapı C40 beton kullanımıyla yönetmelik şartlarını yerine getirmektedir. Fakat Tablo 1’de de görüleceği üzere beton dayanımından bağımsız perde kullanımı 3 deprem kuşağı ülkesinde zaruridir. Japon deprem şartnamesindeki minimum perde alanı şartını aşa- ğıdaki gibi ülkemiz yönetmeliğine girmesi gerekmektedir. 250*Aw+70*Ac ≥ Z*W*Ai Aw= Hesaplanan deprem doğrultusundaki toplam perde alanı (m2) Ac= Toplam kolon alanı (m2) (Not: Hesap yapılan deprem doğrultusu dışındaki perde alanı; kolon gibi işleme dahil edilir.) Z= Sismik bölge katsayısı Ai= Düşey dağıtma faktörü (bodrum kat için 1 alınır) W= Hesap yapılan katın taşıdığı toplam düşey yük (ton) 7 Japon Sismik Bina Şartnamesi Işığında DBYBHY-2007’nin Değerlendirilmesi, Türkmen M, Kelle O., TMH - 475 - 2013/1 475 yıllık deprem periyoduna göre Pg a Sismik Bölge Katsayısı (Z) 0.60 g ve üzeri bölgeler 0.65 0.40 g - 0.60 g 0.55 0.20 g - 0.40 g 0.45 0.10 g - 0.20 g 0.35 Kaynaklar • Arturo Tena-Colunga ,Updated Seismic Design Guidelines for Model Building Code of Mexico • Earthquake Resistant Design Method for Buildings 2019 Ministry of Land, Infrastructure, Transport and Tourism • Guía práctica de diseño de viviendas de hasta 2 pisos con luces de hasta 5 metros de conformidad con la Norma Ecuatoriana de la Construcción NEC 2015 • Japon Sismik Bina Şartnamesi Işığında DBYBHY- 2007’nin Değerlendirilmesi, Türkmen M, Kelle O., TMH - 475 - 2013/1 • Hiroyuki Aoyama, OUTLINE OF EARTHQUAKE PROVISIONS IN THE RECENTLY REVISED JAPANESE BUILDING CODE • R. Lagos , M. Kupfer, Seismic Performance of Concrete Buildings in Chile, 16WCEE 2017 Santiago Chile, January 9th to 13th 2017, • Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY-2018) MAKALE