BAU Teknolojileri Dergisi 8. Sayı (Mart-Nisan 2023)

45 BAU TEKNOLOJİLERİ • Mart-Nisan / 2023 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK bilgi edinilmesiyle mümkün olabilecek- tir. Ayrıca, yapı izni olmayan binalar için de veri toplanması gerekmekte- dir. Yapı izni olmayan binalar proje ve yapım aşamasında herhangi bir kontrol ve denetime tabi tutulmadığından daha yüksek risk taşımaktadır. Ancak, yıkılan yapıların fotoğ- raflarına ve videolarına bakıldığında, birincil kusur zaten açıkca görülüyor. Bunlar, betonun kırılgan hale gelme- sine ve sallandığında yapının sütunla- rından patlamasına izin veren yetersiz bir konfigürasyonuna sahip nevrülsüz demirlerlerle donatılmış sünek olmayan beton binalardı. Bölgedeki çoğunlukla kırılgan betondan yapılan ve deprem- lerin neden olduğu sarsıntılara karşı son derece savunmasız olan apartman binaları çöktü. Deprem sırasında insanları öldürme olasılığı en yüksek ikinci bina türü ise güçlendirilmemiş eski tuğla binalar. Ancak ülkemizde, güvenlik denetimlerindeki yolsuzluk, tasarım uygulamalarındaki ihmal ve yetersizlik de dahil olmak üzere diğer faktörler başka yerlerdeki çöküşlere kat- kıda bulunmuştur. ÇŞİDB tarafından yürütülen hasar tespit çalışması sonucuna göre acil yıkı- lacak, yıkık veya ağır hasarlı kategorile- rine giren toplam konut sayısı 518.009 olarak belirlenmiştir. Orta hasarlı konut sayısı 131.577 ve az hasarlı konut sayısı 1.279.727 olarak tahmin edilmiştir. Bu veriler ışığında deprem sonrasında 2.273.551 kişi doğrudan barınma soru- nuyla karşı karşıya kalmıştır. Zaman şeffaflık zamanıdır. Aslında her zamanda şeffaflık en önemli konu olsa da Türkiye’de şeffaflık kültürü yeterince gelişmemiştir. Bundan sonra yapılacak tüm binaların ve altyapıla- rın, uluslararası kodlara uygun tasarlan- ması ve bunların denetimlerinin olması gerektiği gibi yapılması şarttır. Yeniden yapılacak şehirlerimizin ekolojik ve iklim olaylarına dirençli yapılması ve az katlı binaların ve modü- ler ahşap binaların çoğalması için yeni yapılacak alanlar büyük bir fırsat sun- maktadır. Deprem toplanma alanları- nın belediyeler tarafından yapılan imar tadilatları ile yapılaşmaya açılmasının önlenmesi ve kent konseyleri başta olmak üzere belediyecilikte deprem- lerle ilgili bilgi seviyesinin yükseltilmesi gerekmektedir. Deprem tatbikatlarının İstanbul başta olmak üzere ivedilikle başlatılması ve özellikle binaların içinde düşme potansiyeli olan eşyalarla ilgili halka bilgilendirme seminerleri veril- mesi gerekmektedir. n 1. Valentin Shustov (2012), “Seismic fitness: on some features of earthquake engineering,” http://nees.org/resources/4469/ download/Seismic_fitness.pdf. 2. Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) Deprem Sonrası Değerlendirme Raporu (Mart 2023) Kaynaklar