BAU Teknolojileri Dergisi 7. Sayı (Ocak-Şubat 2023)

51 BAU TEKNOLOJİLERİ • Ocak-Şubat / 2023 MAKALE yeşil hastane kriterlerine göre değerlendirilmesidir. Bu değerlendirmeler sonucunda yeşil hastane uygulamalarının artırılmasına yönelik öneriler geliştirilmiştir. 2. YÖNTEM Yeşil bina uygulamalarının hastanelere entegre edil- mesiyle ortaya çıkan yeşil hastane kavramının incelenmesi araştırmanın çerçevesini oluşturmaktadır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan literatür taraması kullanılarak yeşil hastane sertifika sistemlerinin ve ülke- mizdeki şehir hastanelerinin yeşil bina kriterlerine göre değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmayla ilgili literatür oluşturulurken bilimsel yayınlardan, dergi, makale ve tezlerden yararlanılmıştır. Bourner’a göre (1996) literatür taramasının yapılma amacı araştırılacak konu hakkında bilgi sahibi olmak, yapılan diğer çalışmaları inceleyerek kıyaslamak ve ihtiyaç duyulan çalışma alanlarını tespit etmektir. Tercih edilen bu yöntemle Türkiye’de bulunan 3 farklı ildeki şehir hastaneleri incelenmiştir. Bursa, Adana ve Elâzığ illerindeki şehir hastaneleri yeşil bina kriterlerinden olan doğa ile bağlantılı mimari tasarıma, iç ortam hava kalitesine, su yönetimine, atık yönetimine, aydınlatma ve enerji yönetimine göre irdelenmiştir. Yeşil hastane olarak adlandırılmalarına sebep olan özellikleri ve topladıkları puanlara göre sahip oldukları yeşil hastane sertifika sistem- leri belirlenmiştir. Şehir hastanelerindeki ulaşım kararları, enerji ve su tasarrufu sistemleri, tercih edilen aydınlatma elemanları, atık yönetimi uygulamaları ve yağmur suyu depolama sistemleri ortaya çıkarılmıştır. amaçlanmaktadır. Hem yataklı hem de ayakta tedavi eden merkezlere ve bakımevlerine göre tasarlanmıştır. GGHC (Sağlık Hizmetleri İçin Yeşil Kılavuz) çalışması referans alınarak oluşturulmuştur (Eltrop vd. 2011). Practice Greenhealth: Yeşil Sağlık Uygulamaları atık yönetimini gözeterek kimyasal maddeleri kontrol altında tutmayı amaçlamaktadır. Temiz bir enerjiye ulaşmak için yeşil alanların artırılması gerektiği düşüncesiyle oluşturul- muştur. Atıkların azaltılması, kontrol altında tutulması, enerji tasarrufu sağlanması, bina tasarım süreçlerinde çev- reye verilen zararın en aza indirgenmesi ve geri dönüşüm uygulamalarının kullanımına teşvik edilmesi Yeşil Sağlık Uygulamalarının hedefleri arasındadır (Url:3). Health Care Without Harm (HCWH): Zarar Vermeden Sağlık, ekolojik ve sürdürülebilir bir dönüşüm sağlamayı amaçlayan uluslararası bir sistemdir. Hastaların bakımına ve güvenliğine önem vermektedir. Sağlık sektö- ründe güvenilir ve çevre dostu malzemeler kullanılmasını, üretilen atık miktarının en aza indirgenmesini, hastanele- rin iyileştirici ortamlara dönüştürülmesini, sağlıklı gıdalar üretilmesini ve hastane çalışanları için sağlıklı çalışma alan- larının sağlanmasını amaçlamaktadır (Wittmann, 2010). Atık miktarını ve karbon ayak izini azaltmayı amaçlayan yeşil hastanelerde hastalar, hasta yakınları ve sağlık çalışanları için daha verimli ortamlar tasarlanması öngörülmektedir. Türkiye’de binalarda enerji tasarrufu sağlayabilmek adına bir yönetmelik düzenlenmiştir. Bu yönetmeliğe göre iklim değişikliğinin çevreye etkisini en aza indirgemek, enerji maliyetlerine yönelik tüketim programı oluşturmak ve binalar için Enerji Kimlik Belgesi düzenlemek amaçlanmaktadır (Çevre Şehircilik Bakanlığı, 2008). Çizelge 1’e göre incelenen sertifika sistemlerinde ortak ve farklı yönler belirlenmiştir. Doğa ile bağlantılı mimari tasarım LEED For Healthcare ve HCWH sertifi- kalarında dikkat edilen kriterlerdendir. Geri dönüşümlü yapı malzemelerinin kullanımı bütün sertifika sistemle- rinde ortak olan özelliktir. HVAC tasarımı ve iç ortam kalitesiyle enerji yönetimine dikkat etmeyen sertifika sistemi HCWH’dir. ASHE ise su yönetimini ve güvenli sağlık hizmet alanı oluşturmayı gözetmeyen sistemdir. Atık yönetimine dikkat etmeyen sertifika sistemi LEED For Healthcare’dir. Belirlenen kriterlerin tamamını taşıyan bir sistem bulunmamaktadır. Bir diğer önemli tespit ise ser- tifikalardaki güç sistemlerinin binalara entegre edilmesine dikkat edilmemiş olmasıdır (Yazıcı, 2016). Çalışmanın amacı yeşil bina özellikleri doğrultusunda hastanelerin ihtiyacına yönelik kriterlerin belirlenmesi, bu kriterlere göre hazırlanan sertifika sistemlerinin incelene- rek karşılaştırılması ve ülkemizdeki şehir hastanelerinin Çizelge 1: Yeşil hastane sertifika sistemlerinin karşılaştırılması (Yazıcı, 2016). Sertifika/yeşil hastane kriterleri Mimari tasarımı ve doğa ile bağlantı Yapı malzemeleri/ geri dönüşümlü malzeme kullanımı HVAC tasarımı ve iç ortam hava kalitesi Enerji yönetimi Su yönetimi Atık yönetimi Güvenli ve sağlıklı hizmet alanı oluşturma Sağlık tesisleri için LEED + + + + + + + Sağlık hizmetleri için yeşil kılavuz - + + + + + + American Society for Healthcare Engieering (ASHRE) - + + + - + - Yeşil sağlık uygulamaları - + + + + + + Health Care without harm (HCWH) + + - - + +